Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

UZASADNIENIE

postanowienia 15 czerwca 2023 r.

Wnioskiem z 17 kwietnia 2023 r. uprawniony M. B. wniósł o udzielenie zabezpieczenia przysługującego mu przeciwko obowiązanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. roszczenia o usunięcie skutków niedozwolonych działań (czynu nieuczciwej konkurencji) w myśl art. 18 ust. 1 pkt 2 Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1233) – dalej u.z.n.k., poprzez nakazanie obowiązanej przywrócenia uprawnionemu pełnego dostępu do konta użytkownika przypisanego do uprawnionego w ramach platformy (giełdy) ładunków kontenerowych funkcjonującej pod adresem (...) na podstawie umowy z 1 stycznia 2014 r. od dnia wydania postanowienia o zabezpieczeniu. Jednocześnie uprawniony wniósł o wyznaczenie mu terminu dwóch tygodni na wniesienie pozwu o wskazane wyżej roszczenie oraz zasądzenie od obowiązanej na swoją rzecz kosztów postępowania zabezpieczającego, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

Uprawniony wskazał, że w ramach prowadzonej przez siebie pod firmą (...) M. B. działalności gospodarczej, w ramach której świadczy usługi polegające na transporcie drogowym towarów (kontenerów morskich), zawarł 1 stycznia 2014 r. z obowiązaną spółką umowę, na podstawie której miała ona udzielić uprawnionemu dostępu do portalu ((...), dalej jako Portal) na zasadach określonych w regulaminie wskazanego serwisu (dalej jako Regulamin). Za pośrednictwem Portalu uprawniony zawierał umowy z kontrahentami do dnia wypowiedzenia umowy przez obowiązaną.

W ramach wskazanego Portalu obowiązana udostępnia użytkownikom giełdę transportową przewozów kontenerowych. Użytkownikami są zarówno podmioty oferujące kontenery do przewozu, jak i przedsiębiorcy świadczący usługi transportowe. Uprawniony wskazał, że giełda prowadzona przez obowiązaną jest największym tego typu portalem w ramach krajowego rynku (...), w praktyce stanowi jedyną drogę pozyskiwania zleceń dla przedsiębiorców świadczących usługi transportowe w tym zakresie. Z powyższego, w ocenie uprawnionego, wynika posiadanie przez obowiązaną statusu podmiotu dominującego w ramach polskiego rynku giełd transportu towarowego oraz fakt, iż stanowi ona podmiot, w którego mocy jest ograniczyć, do stopnia bliskiego całkowitemu pozbawienia go, dostęp do rynku.

Obowiązana wypowiedziała umowę łączącą strony 15 września 2022 r. na podstawie jej § 7 ust. 5 Regulaminu wskazując na naruszenie przez uprawnionego § 3.10 i § 3.11 tego Regulaminu, tj. udzielenie dostępu do konta użytkownika w Portalu osobie trzeciej ( (...) sp. z o.o. z siedzibą w R.).

W piśmie z dnia 26 września 2022 r. uprawniony zażądał od obowiązanej przywrócenia dostępu do Portalu. Wskazał, że jej działania są sprzeczne z prawem oraz zaprzeczył, by doszło do naruszenia postanowień Regulaminu. Podniósł również, że oświadczenie o wypowiedzeniu umowy zostało złożone przez osobę nieuprawnioną do reprezentowania obowiązanej spółki.

Obowiązana w korespondencji kierowanej do uprawnionego wskazała, że podstawą dla jej decyzji było udzielenie dostępu A. W., zatrudnionej w spółce (...). W piśmie z 27 października 2022 r. uprawniony powołał się na okoliczność, iż A. W. jest od 1 czerwca 2022 r. zatrudniona przez niego, w ramach prowadzonej jednoosobowej działalności gospodarczej, i z tego tytułu korzysta z konta w Portalu. Ze względu na to, w ocenie uprawnionego, nie doszło do naruszenia postanowień Regulaminu, szczególnie co do postanowień wskazanych przez obowiązaną. Uprawniony wskazał również na praktykę prowadzenia działalności w formie jednoosobowej działalności gospodarczej oraz w formie spółki prawa handlowego powiązanych osobowo ze sobą i zatrudniających te same osoby wykonujące obowiązki w tożsamym zakresie.

Uprawniony podniósł, że działania obowiązanej stanowią czyn nieuczciwej konkurencji stypizowany w art. 15 ust 1 pkt 3 u.z.n.k., tj. czyn polegający na utrudnieniu przedsiębiorcy dostępu do rynku przez rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów, oraz wypełniają znamiona czynu nieuczciwej konkurencji wskazane w art. 3 ust. 1 i 2 u.z.n.k.

Uprawniony wskazał również, że prowadzenie działalności w oparciu o zlecenia pozyskane za pośrednictwem innych giełd transportowych jest w jego przypadku niemożliwe, ponieważ nie zawierają one wcale zleceń na przewóz kontenerów, lub zawierają je w ograniczonej liczbie, w przeciwieństwie do wyspecjalizowanej w tym zakresie giełdy prowadzonej w ramach Portalu. Z tego faktu uprawniony wywiódł, że obowiązana posiada pozycję dominującą w ramach tego rynku, który pokrywa się z wyłącznym i strategicznym obszarem jego działalności gospodarczej.

Uprawniony argumentował, iż pogląd, zgodnie z którym odmowa zawarcia umowy przez przedsiębiorcę z innym przedsiębiorcą może być uznana za czyn nieuczciwej konkurencji, gdy jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, przez to, że jest rzeczowo nieuzasadniona, per analogiam znajduje zastosowanie w niniejszej sprawie, w sytuacji rzeczowo nieuzasadnionego rozwiązania umowy. Wskazał również, że pojęcie „dostępu do rynku” należy rozumieć jako swobodę oferowania na nim swoich towarów lub usług, czyli prowadzenia działalności gospodarczej, a nie tylko swobodę wejścia na ten rynek lub wyjścia z niego.

Wskazując na interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia uprawniony podniósł, że zamierza dochodzić wobec obowiązanej roszczenia z tytułu nieuczciwej konkurencji i brak zabezpieczenia uniemożliwi mu lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Podstawową kwestią, w ocenie uprawnionego, jest utrata znaczenia dla strony orzeczenia nakazującego usunięcie skutków naruszenia na skutek upływu czasu potrzebnego do rozpoznania sprawy w postępowaniu cywilnym. Do czasu prawnomocnego zakończenia postępowania, w związku z brakiem możliwości pozyskiwania nowych zleceń poniesie dalszą szkodę, a w konsekwencji zostanie zmuszony do zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej. Doprowadzi to bezpośrednio do uniemożliwienia ziszczenia się celu postępowania, tj. zapewnienie uprawnionemu należytej ochrony prawnej.

Do powyższych twierdzeń uprawnionego obowiązana (...) sp. z o.o. z siedzibą w G. odniosła się w piśmie z 24 maja 2023 r. Strona obowiązana wniosła o oddalenie wniosku uprawnionego o zabezpieczenie roszczenia oraz zasądzenie na swoją rzecz od uprawnionego kosztów postępowania zabezpieczającego, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Wniosła również o zobowiązanie uprawnionego do przedstawienia dokumentów związanych z zatrudnieniem A. W. w ramach działalności gospodarczej uprawnionego (...) M. B. oraz w (...) Sp. z o.o. wskazanych w pkt 5 a) - c) petitum pisma, względnie o zwrócenie się do oddziału ZUS w W. o przesłanie stosownego zaświadczenia na wskazaną okoliczność.

Obowiązana zaprzeczyła, by uprawnionemu przysługiwało w stosunku do niej roszczenie z tytułu popełnienia czynów nieuczciwej konkurencji, w związku z tym podniosła, że zarzuty wysnuwane w stosunku do niej są bezzasadne. Uprawniony nie uczynił również zadość obowiązkom uprawdopodobnienia okoliczności wskazanych w art. 730 ¹ § 1 k.p.c., tj. roszczenia i interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia

Strona obowiązana wskazała, że nieprawdziwe są twierdzenia uprawnionego, jakoby Platforma była jedyną czy dominującą giełdą transportową w praktyce usług (...) na polskim rynku. Zarówno w ramach rynku krajowego, jak i zagranicznego, funkcjonują giełdy towarowe świadczące usługi o zakresie tożsamym z usługami obowiązanej, o obrotach porównywalnych lub znacznie przewyższających obroty obowiązanej. Mając to na względzie, w ocenie obowiązanej, nieuprawdopodobnione są twierdzenia uprawnionego o znacznym, graniczącym z całkowity odcięciem od rynku, ograniczeniem dostępu w związku z zablokowaniem dostępu do Portalu. Co więcej, zlecenia pozyskiwane za pośrednictwem giełd towarowych mają charakter jednorazowy, więc w praktyce przedsiębiorców świadczących usługi transportowe stanowią uzupełnienie dla współpracy o charakterze ciągłym oraz innych źródeł pozyskiwania zleceń, pozyskiwanych za pośrednictwem kanału telefoniczno-mailowego, poleceń oraz wyspecjalizowanej strony internetowej przewoźnika.

Odnosząc się do okoliczności rozwiązania umowy z 1 stycznia 2014 r., dokonanego 15 września 2022 r., obowiązana wskazała, iż podstawą dla jej działań było naruszenie Regulaminu polegające na umożliwieniu dostępu do konta osobom trzecim. Działanie takie godziło bezpośrednio w interes spółki, ponieważ pozbawiało ją opłaty za korzystanie z Platformy, którą obowiązany jest uiścić każdy z podmiotów korzystających.

Obowiązana wskazała, że w krótkim czasie, po odmowie zawarcia umowy z (...) sp. z o.o., w związku z niespełnieniem przez tę spółkę w toku weryfikacji wymogów koniecznych dla zawarcia umowy, uprawniony zmienił w Portalu dane osoby kontaktowej oraz dane identyfikacyjne firmy na dane tożsame z udostępnionymi w stopce wiadomości mailowych spółki (...) – kierownika oddziału spółki (...). Obowiązana wskazała również, że uprawniony jest prezesem zarządu wskazanej spółki.

W ocenie obowiązanej przedstawiona przez uprawnionego umowa zlecenia nr (...) z dnia 1 czerwca 2022 r., na podstawie której A. W. miałaby być zatrudniona przez obowiązanego w ramach jego działalności gospodarczej (...) M. B., budzi wątpliwości co do jej autentyczności, m. in. co do rzeczywistego obowiązywania w okresie w niej wskazanym. W celu zweryfikowania tych okoliczności zwróciła się do uprawnionego o przedstawienie deklaracji przesyłanych do ZUS-u w związku z zatrudnieniem A. W., co pozostało bez odpowiedzi. Wskazane okoliczności, w ocenie obowiązanej, stanowiły wystarczają uzasadnienie dla podjęcia decyzji o rozwiązaniu umowy oraz zablokowaniu dostępu do konta uprawnionego, a odpowiedzialność za to ponosi wyłącznie strona uprawniona.

Obowiązana wskazała, że wniosek uprawnionego z 17 kwietnia 2023 r. jest równie bezzasadny, co przedwczesny, w związku z wszczęciem przez niego w tej samej sprawie postępowania przed Prezesem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Obowiązana podniosła, że mimo zablokowania dostępu i rozwiązania umowy uprawniony nadal korzystał z Portalu za pośrednictwem konta innego podmiotu, w stosunku do którego zostały wyciągnięte konsekwencje. Obowiązana wskazała, że jest w posiadaniu oświadczenia tego podmiotu dotyczącego przytoczonych naruszeń, jednakże nie załączyła go do pisma z 24 maja 2023 r. mając na względzie możliwe, dalsze negatywne konsekwencje dla tego podmiotu.

Strona obowiązana podniosła, że wnioskowany przez uprawnionego zakres zabezpieczenia jest sprzeczny z treścią art. 731 k.p.c., ponieważ zmierza bezpośrednio do zaspokojenia roszczenia strony. Co więcej, uwzględnienie wniosku o zabezpieczenie w żądanym przez stronę uprawnioną kształcie stanowiłoby nadmierne i nieuzasadnione uprzywilejowanie tej strony oraz wiązałoby się z dalszym naruszeniem interesów obowiązanej.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek uprawnionego o udzielenie zabezpieczenie nie zasługiwał na uwzględnienie.

W każdej sprawie rozpoznawanej przez Sąd można żądać udzielenia zabezpieczenia. Zabezpieczenia Sąd może udzielić również przed wszczęciem postępowania (art. 730 § 1 i 2 k.p.c.). Strona wnosząca o udzielenie zabezpieczenia obowiązana jest uprawdopodobnić, stosownie do treści art. 730 ¹ § 1 i 2, roszczenie oraz interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia, który istnieje wtedy, gdy brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie.

Odwołując się do art. 243 k.p.c. – nie jest konieczne zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym ilekroć ustawa przewiduje uprawdopodobnienie zamiast dowodu.

W przedmiotowej sprawie strona uprawniona dochodzi zabezpieczenia roszczenia z art. 18 ust. 1 pkt 2 w zw. z art.15 ust. 1 pkt 3 u.z.n.k. Działanie strony obowiązanej polegające na zablokowaniu uprawnionemu dostępu do Portalu oraz rozwiązanie umowy z 1 kwietnia 2023 r. miało stanowić, zgodnie z twierdzeniami uprawnionego, czyn nieuczciwej konkurencji polegający na utrudnieniu mu dostępu do rynku przez rzeczowo nieuzasadnione, zróżnicowane traktowanie niektórych klientów.

W świetle argumentów strony obowiązanej, przedstawionych przez nią w piśmie z 24 maja 2023 r., Sąd uznał za nieuprawdopodobnione twierdzenia uprawnionego, według których działania obowiązanej poważnie utrudniły mu dostęp do rynku, a nawet prawie całkowicie pozbawiły go tego dostępu. Strona obowiązana podniosła, że pozyskiwanie zleceń przez przedsiębiorców świadczących usługi transportowe za pośrednictwem giełd transportowych, takich jak Portal, stanowi dla tych przedsiębiorców tylko jedną z możliwości nawiązywania współpracy z przedsiębiorcami, a sam Portal nie jest ani jedyną, ani największą platformą tego typu.

Również twierdzeniom uprawnionego o bezpodstawnym rozwiązaniu z nim umowy z 1 stycznia 2014 r., w ocenia Sądu, strona obowiązana skutecznie zaprzeczyła. Podważona została zarówno autentyczność umowy zlecenia, w oparciu o którą A. W. miałaby być zatrudniona w ramach działalności gospodarczej uprawnione, jak i fakt jej obowiązywania w okresie wskazanym w niej. Mimo wymiany pism przez strony na etapie poprzedzającym wniesienie przez uprawnionego wniosku o zabezpieczenie, na którym to etapie obowiązana już podnosiła powyższe zastrzeżenia i zwracała się w związku z tym o przedstawienie dokumentów potwierdzających te okoliczności, strona uprawniona nie przedstawiła Sądowi wraz z wnioskiem żadnych dokumentów lub innych materiałów, w oparciu o które możliwe byłoby obalenie twierdzeń obowiązanej, a potwierdzenie własnych. Na tym etapie postępowania uzasadnione jest twierdzenie, że działania uprawnionego mogły stanowić naruszenie Regulaminu, w związku z czym obowiązana miała podstawy do podjęcia działań wynikających z umowy z 1 stycznia 2014 r. oraz obowiązującego strony Regulaminu.

Argumentacja przedstawiona przez stronę uprawnioną, przytoczona w treści uzasadnienia wniosku, jest w ocenie Sądu nieprzekonywająca, a przedmiotowe roszczenie należało uznać za co najmniej wątpliwe. Sąd nie rozstrzyga w tym miejscu o możliwości uwzględnienia bądź oddalenia, po przeprowadzeniu pełnego postępowania dowodowego, powództwa, które zostanie złożone przez stronę o to samo roszczenie, jednakże w oparciu o materiał zaoferowany przez strony postępowania oraz ich stanowiska przedstawione w pismach procesowych, na tym etapie postępowania nie sposób przyjąć, że uprawniony wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku uprawdopodobnienia roszczenia.

Powyższe rozważania Sądu odnoszą się również do kwestii uprawdopodobnienia przez uprawnionego interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. W ocenia Sądu strona uprawniona temu obowiązkowi nie podołała.

W art. 755 § 2 ¹ k.p.c. określony został wyjątek od zasady z art. 731 k.p.c., zgodnie z którą zabezpieczenie nie może zmierzać do zaspokojenia roszczenia. Jednakże nakłada on na stronę uprawnioną ciężar wykazania szkody lub innych niekorzystnych skutków grożących jej, w przypadku nieudzielenia zabezpieczenia.

Jak wskazano wyżej, Sąd nie uznał argumentacji strony uprawnionej odnoszącej się do ograniczenia jej dostępu do rynku na skutek działań obowiązanej za przekonywającą. Również trudno przyjąć, by konsekwencje wynikające dla uprawnionego z zablokowania dostępu do Portalu były szczególnie dotkliwe mając na względzie czas jaki upłyną od dnia zablokowania dostępu do podjęcia przez stronę działań w tym przedmiocie – przedmiotowy wniosek o zabezpieczenie roszczenia oraz zawiadomienie z dnia 17.04.2023 r. złożone Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Przeciwko temu świadczy również brak zainteresowania po stronie uprawnionego ofertą obowiązanej przedstawioną w piśmie z 2 grudnia 2022 r., która umożliwiłaby odzyskanie dostępu do Portal, co powinno być zasadniczym celem działań uprawnionego, jeśli prawdziwe są jego twierdzenia, zgodnie z którymi oferty pozyskiwane za pośrednictwem tego Portalu stanowią podstawę jego działalności gospodarczej.

W związku z powyższym Sąd ocenił, że uprawniony nie wywiązał się z ciążącego na nim obowiązku uprawdopodobnienia interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia, w szczególności nie uprawdopodobnił, że jego brak wiązać będzie się dla niego ze szkodą lub innymi niekorzystnymi dla niego skutkami.

Biorą za podstawę orzeczenia materiał zebrany w sprawie oraz mając na względzie rezultat przedstawionych wyżej rozważań Sąd orzekła jak w sentencji postanowienia na podstawie art. 730 ¹ § 1 k.p.c. a contrario.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

(...)