Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

UZASADNIENIE

(...) z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko A. M., prowadzącemu działalność gospodarczą pod firmą Klub (...) A. M. w B., w którym domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 5.019,63 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w zapłacie liczonymi od:

- kwoty 4.918,82 złotych od dnia 1 maja 2021 roku do dnia zapłaty,

- kwoty 100,81 złotych od dnia 30 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty.

Powód wniósł również o zasądzenie od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu żądania pozwu, powód wskazał, że zobowiązanie pozwanego wynika z umowy licencyjnej, na mocy której pozwany uzyskał prawo do publicznego wykorzystywania chronionych utworów z repertuaru powoda w zamian za zryczałtowane wynagrodzenie miesięczne, którego pozwany nie uiścił.

W dniu 3 grudnia 2021 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku wydał nakaz zapłaty zobowiązując pozwanego do zapłaty powodowi kwoty 5.019,63 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od kwot i dat wskazanych w treści pozwu do dnia zapłaty w ciągu dwóch tygodni od doręczenia nakazu wraz z kosztami postępowania w kwocie 1.617 złotych.

Pozwany wniósł sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, wnosząc jednocześnie o oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych. Strona pozwana podniosła, że dochodzone przez powoda należności są bezzasadne. Pozwany poparł swoje stanowisko brzmieniem art. 15l Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2095 z późn. zm.; dalej także: ustawa COVID-19), która weszła w życie 8 marca 2020 roku. Na podstawie tego przepisu został wstrzymany obowiązek pobierania od przedsiębiorców wynagrodzeń i opłat abonamentowych dla organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub pokrewnymi. Wstrzymanie pobierania opłat – zdaniem pozwanego – zostało wprowadzone przez cały okres obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii. W argumentacji pozwanego, przedmiotowy przepis stanowi definitywne zwolnienie przedsiębiorców z konieczności ponoszenia opłat abonamentowych, a nie jedynie odroczenie w czasie ich poboru. W ocenie pozwanego uznanie, że art. 15l ust 1 ustawy COVID-19, zezwala jedynie na odroczenie płatności byłoby sprzeczne z celem wprowadzenia tego przepisu jakim jest odciążenie przedsiębiorców z opłat audiowizualnych w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Pozwany podtrzymał swoje stanowisko w kolejnych pismach procesowych.

W piśmie procesowym stanowiącym odpowiedź na sprzeciw od nakazu zapłaty powód stanął na stanowisku, że art. 15l ustawy COVID-19 nie skutkował umorzeniem zobowiązań na rzecz organizacji zbiorowego zarządzania. Ratio legis tej regulacji było – w ocenie powoda – wsparcie przedsiębiorców w trudnym dla nich czasie poprzez odroczenie płatności należności z tytułu publicznego odtwarzania fonogramów. Nadto wskazał, że stanowisko pozwanego stanowi jedynie próbę obejścia przepisów.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powód, (...) z siedzibą w W. (w dalszej części uzasadnienia: (...)), jest organizacją zbiorowego zarządzania prawami autorskimi w rozumieniu art. 3 pkt 2 Ustawy z dnia 15 czerwca 2018 roku o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi (Dz.U. z 2008 r. poz. 1293; dalej także: u.z.z.) i posiada zezwolenie Ministra Kultury i Sztuki nr DP.WPA.024/482/02/ik z dnia 5 marca 2003 roku na zbiorowy zarząd prawami autorskimi na polach wskazanych w tej decyzji, na zarząd prawami autorskimi do fonogramów i wideogramów.

okoliczności bezsporne

Pozwany A. M., prowadzący działalność gospodarczą pod firmą Klub (...) A. M. w B. w oparciu o zawartą z powodem 7 listopada 2011 roku umowę licencyjną nr (...), uzyskał prawo do publicznego wykorzystywania w ramach prowadzonej działalności chronionych utworów z repertuaru (...). Strony umówiły się na wynagrodzenie w postaci stawki ryczałtowej naliczanej zgodnie z § 4 ust. 1 umowy oraz załącznika nr 1 do umowy generalnej z dnia 7.03.2011 roku. Umowa licencyjna została podpisana przez pozwanego.

Zgodnie z treścią umowy licencyjnej, powód wystawił pozwanemu faktury VAT:

a)  nr (...) na kwotę 4.918,82 złotych z terminem płatności wyznaczonym na dzień 30 kwietnia 2021 r.,

b)  nr (...) na kwotę 100,81 złotych z terminem płatności wyznaczonym na dzień 29 czerwca 2021 r.

Pozwany nie opłacił powyższych faktur VAT.

okoliczności bezsporne

Pismem z 7 sierpnia 2021 roku, powód wezwał pozwanego do dobrowolnego uregulowania zadłużenia z tytułu wynagrodzenia autorskiego. Pismo zostało pozostawione bez odpowiedzi.

okoliczności bezsporne

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie był bezsporny. Strony go nie kwestionowały.

W konsekwencji Sąd ustalił stan faktyczny w niniejszej sprawie przede wszystkim w oparciu oświadczenia stron zawarte w pozwie, sprzeciwie od nakazu zapłaty oraz kolejnych pismach procesowych. Jedynie pomocniczo Sąd wykorzystał przy ustalaniu stanu faktycznego materiał dowodowy zaoferowany przez strony postępowania. Sąd ocenił wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału, zgodnie z dyspozycją przewidzianą w art. 233 k.p.c. Sąd miał przy tym na uwadze to, iż żadna ze stron nie kwestionowała zgodności z oryginałami kopii dokumentów złożonych do akt sprawy, jak również wiarygodności tych dokumentów.

Sąd postanowieniem z 16 marca 2020 r. na podstawie art. 235 ² § 1 pkt 2, 3 i 5 k.p.c. pominął dowód z wyciągu z ksiąg rachunkowych pozwanego obejmującego zestawienia obrotów i sald – zestawienia obejmującego wykaz wszystkich kont syntetycznych, ich sald początkowych, obrotów debetowych i kredytowych oraz sald końcowych dotyczącego okresu objętego roszczeniem wynikającym ze spornych faktur. O dopuszczenie tego dowodu wnioskowała strona powodowa na okoliczność skali działalności gospodarczej pozwanego w spornym okresie. Dowód ten był zbędny, gdyż dotyczył kwestii nieistotnych dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, nieprzydatny dla wykazania wysokości dochodzonego roszczenia, która to wysokość – co warto podkreślić – nie była sporna między stronami. Ponadto, przeprowadzenie tego dowodu doprowadziłoby w sposób nieuzasadniony do przedłużenia postępowania.

W rzeczywistości spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do interpretacji treści art. 15l Ustawy COVID-19 w brzmieniu, które weszło w życie dnia 8 marca 2020 r. Przede wszystkim należało ocenić, czy pojęcie zastosowane w tym przepisie „wstrzymuje się pobieranie” oznacza, że należności z tytułu zbiorowego zarządzania prawami autorskimi podlegają umorzeniu za okres wskazany w przepisie, czy też organizacja zbiorowego zarządzania prawami autorskimi jest zobowiązana jedynie do czasowego wstrzymania ich poboru. Wykładnia tego przepisu będzie przedmiotem dalszej części niniejszego uzasadnienia.

Sąd doszedł do przekonania, że powództwo zasługiwało w całości na uwzględnienie.

Powód (...) z siedzibą w W. jest organizacją zbiorowego zarządzania w rozumieniu art. 3 pkt 2 u.z.z. Zgodnie z treścią przywołanego przepisu organizacją taką jest stowarzyszenie zrzeszające uprawnionych lub podmioty reprezentujące uprawnionych, którego podstawowym celem statutowym jest zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi na rzecz uprawnionych w zakresie zezwolenia udzielonego mu przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. Powód działa w oparciu zezwolenie Ministra Kultury i Sztuki nr DP.WPA.024/482/02/ik z dnia 5 marca 2003 roku na zbiorowy zarząd prawami autorskimi w zakresie korzystania z fonogramów i wideogramów. Zgodnie z art. 5 ust. 1 w zw. z art. 3 pkt 1 lit. e) u.z.z., powód posiada uprawnienie do wykonywania zbiorowego zarządzania prawami autorskimi, w tym do dochodzenia ochrony praw autorskich.

W pierwszej kolejności wskazać należy, że zgodnie z art. 6 k.c., ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z faktu wywodzi skutki prawne. Wobec tego, że pozwany nie kwestionował żadnej z okoliczności faktycznych, na których powód opierał swe roszczenie, to na pozwanym spoczywał ciężar udowodnienia, że dochodzone roszczenie nie znajduje w niniejszej sprawie uzasadnionych podstaw. Pozwany nie kwestionował tego, że podpisał umowę z powodem, ani nie kwestionował należności dochodzonych przez powoda co do wysokości.

Stanowisko pozwanego dotyczyło wykładni art. 15l ustawy COVID-19, która weszła w życie 8 marca 2020 roku. Zgodnie z brzmieniem art. 15l ust. 1 tego przepisu: „W okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, od przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców wstrzymuje się pobieranie: 1) wynagrodzeń dla organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi wynikających z umowy, której przedmiotem jest korzystanie z utworów lub przedmiotów praw pokrewnych lub pobór wynagrodzenia za takie korzystanie, a wynagrodzenia te nie są określane jako wprost zależne od faktycznego przychodu lub dochodu tego podmiotu za świadczenie przez niego usług w danym okresie (…)”. Przepis ten następnie był nowelizowany.

W przepisie, którego znowelizowana wersja weszła w życie dnia 16 grudnia 2020 roku i na moment wyrokowania pozostaje wersją aktualną, ustawodawca postanowił, co następuje: „Od przedsiębiorców w rozumieniu art. 4 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców przez okres, w którym obowiązuje zakaz prowadzenia działalności na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1-6 i 8-12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, wstrzymuje się pobieranie: (…)”.

Treść znowelizowanego przepisu o tyle różni się od jego pierwotnej wersji, że wstrzymanie poboru nie zostało uzależnione od okresu obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, jednakże zostało wprost powiązane z obowiązywaniem ograniczeń oraz zakazów prowadzenia działalności wprowadzonych wydawanymi rozporządzeniami na podstawie Ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej ustawy, Sąd stoi na stanowisku, że pojęcie „wstrzymuje się pobieranie” nie oznacza umorzenia należności z tytułu zbiorowego zarządu prawami autorskimi i pokrewnymi. Ustawodawca w razie wprowadzenia takiego rozwiązania, posłużyłby się wprost terminem „umarza” lub równoznacznym. Posługując się wykładnią językową, wskazać należy, że „umorzyć” oznacza m.in. „zrezygnować całkowicie lub częściowo ze ściągania jakichś należności pieniężnych”1, natomiast „wstrzymać” oznacza m.in. „odłożyć na później, zawiesić coś”, ewentualnie „powstrzymać się przez chwilę od czegoś”2. Mając powyższe na względzie, pojęcie „wstrzymuje się pobieranie” oznacza wstrzymanie w czasie czynności technicznej polegającej na naliczaniu opłat i wystawianiu faktur VAT przez powoda jako organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. Wobec tego w ocenie Sądu powód z końcem okresu, którego dotyczyło wstrzymanie, był uprawniony do naliczania należności pozwanemu oraz następnie ich poboru, gdyż należności te przysługiwały powodowi, aczkolwiek zawieszono możliwość ich poboru w okresie wskazanym w art. 15l ustawy COVID-19.

Co istotne, powód wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 4.918,82 złotych w dniu 10.03.2021 r. Odbyło się to zatem już po wejściu w życie znowelizowanego art. 15l ustawy COVID-19 oraz częściowym uchyleniu obostrzeń i zakazów w prowadzeniu działalności. Faktura ta, zgodnie z jej opisem obejmuje „opłatę za należności odroczone z powodu COVID-19 za odtwarzanie fonogramów zgodnie z umową (...) za okres od 2020-03-16 do 2021-02-28”. Podobnie faktura VAT nr (...) została wystawiona w dniu 15.06.2021 roku i obejmuje opłatę za odtwarzanie fonogramów zgodnie z umową (...) za okres 2021-03-01 do 2021-05-31.

Pozwany nie kwestionował wystawionych faktur VAT co do wysokości, wobec tego Sąd nie miał podstaw do powzięcia wątpliwości co do prawidłowości obliczenia przez powoda wysokości dochodzonego roszczenia.

W niniejszej sprawie powód dochodził także zasądzenia na jego rzecz odsetek za opóźnienie w zapłacie wynagrodzenia. Zgodnie z art. 481 § 1 i 2 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi; jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził w punkcie I. wyroku od pozwanego na rzecz powoda kwotę 5.019,63 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od kwoty 4.918,82 złotych od dnia 1 maja 2021 r. do dnia zapłaty oraz od kwoty 100,81 złotych od dnia 30 czerwca 2021 roku do dnia zapłaty.

Odnosząc się do podnoszonych przez stronę pozwaną argumentów pochodzących z odpowiedzi na interpelację poselską, to wskazać należy, że interpelacje poselskie oraz pisma składane w toku procedowania nad nimi nie stanowią źródeł powszechnie obowiązującego prawa. Podobnie należy ocenić fragmenty projektu ustawy COVID-19 powoływane przez powoda. Sąd poprzestał na dokonaniu wykładni pojęcia „wstrzymania poboru” w omawianym przepisie art. 15l ustawy COVID-19.

Informacyjnie należy również wskazać, że Sąd postanowieniem z 27 kwietnia 2022 r. zamknął rozprawę i wydał wyrok na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15zzs ² Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (jt. Dz.U. z 2020 r., poz. 1842 z późn. zm.).

Koszty procesu:

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie II. wyroku na zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu i biorąc pod uwagę treść art. 98 § 1 k.p.c., obciążając nimi stronę pozwaną jako przegrywającą sprawę całości.

Na koszty procesu składało się wynagrodzenie pełnomocnika strony powodowej w kwocie 1.800,00 złotych, które ustalono na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (j.t. Dz. U. z 2018 r. poz. 265), opłata od pozwu w kwocie 400 złotych oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.217 złotych tytułem zwrotu kosztów procesu wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

Gdańsk, 20.05.2022

1 Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/umorzyc;2532746.html, dostęp: 13.05.2022, g: 12:19.

2 Słownik Języka Polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/wstrzymac;2538189.html, dostęp: 13.05.2022, g: 12:19.