Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

POSTANOWIENIE

Dnia 3 lipca 2024 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku – XVII Wydział Własności Intelektualnej

w osobie sędziego Wojciecha Midziaka

po rozpoznaniu w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym sprawy

z powództwa (...) sp. z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko (...) sp. z o.o.
z siedzibą w D.

o nakazanie i zapłatę

w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia roszczeń

postanawia:

oddalić wniosek.

Sygn. akt XVII GW 144/24

UZASADNIENIE

postanowienia z 3 lipca 2024 r.

Wraz z pozwem z 26 kwietnia 2024 r. przeciwko pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w D. (dalej również jako „pozwana”) powódka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. (dalej również jako „powódka”) wniosła o udzielnie zabezpieczenia roszczeń o:

I.  nakazanie pozwanej

1.  zaniechania naruszeń poprzez:

a)  natychmiastowe zaprzestanie wykorzystywania do pakowania produktów sprzedawanych lub dystrybuowanych przez pozwaną batonów z podwyższoną zawartością białka o nazwie (...) w foliowych opakowaniach z (...) z dużym napisem (...)w kolorze (...), pisanym wielkimi literami, z dużym napisem (...)w kolorze (...) oraz z grafikami informującymi o smaku produktu,

b)  natychmiastowe zaniechanie wprowadzania do obrotu produkowanych, sprzedawanych lub dystrybuowanych przez pozwaną batonów z podwyższoną zawartością białka o nazwie(...)w foliowych opakowaniach z (...), z dużym napisem (...)w kolorze (...), pisanym wielkimi literami, z dużym napisem (...) w kolorze (...)oraz z grafikami informującym o smaku produktu,

2.  usunięcia skutków naruszenia poprzez:

a)  wycofanie z rynku produkowanych, sprzedawanych lub dystrybuowanych przez pozwaną batonów o podwyższonej zawartości białka o nazwie(...) w foliowych opakowaniach z (...), z dużym napisem (...) w kolorze (...), pisanym wielkimi literami, z dużym napisem (...)w kolorze (...) oraz z grafikami informującymi o smaku produktu, w terminie 14 dni od uprawomocnienia się wyroku;

b)  trzykrotne opublikowanie na koszt pozwanej oświadczenia w ogólnopolskim dzienniku „(...)” w odstępach dwutygodniowych począwszy od czternastego dnia od uprawomocnienia się wyroku, na powierzchni nie mniejszej niż 1/8 strony, oświadczenia o następującej treści: (...) sp. z o.o. z siedzibą w D., wpisana do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem: (...), oświadcza niniejszym, że produkty o nazwie: (...), oferowała w opakowaniach łudząco podobnych do opakowań tego samego rodzaju produktów stosowanych przez (...) sp. z o.o. z siedzibą w W., co mogło doprowadzić klientów w błąd co do pochodzenia produktu. W związku z powyższym (...) sp. z o.o. z siedzibą w D. przeprasza (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. i jej klientów za zaistniałą sytuację”;

II.  zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki:

1.  kwoty 100.000 zł wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, tytułem naprawienia szkody, odpowiadającej dwukrotności wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne powodowi z tytułu udzielenia zgody na korzystanie z utworu, ewentualnie tytułem wydania korzyści bezpodstawnie uzyskanych przez pozwaną w związku z dopuszczeniem się czynów nieuczciwej konkurencji,

2.  zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych

poprzez

zakazanie pozwanej produkcji, sprzedaży oraz dystrybucji batonów z podwyższoną zawartością białka o nazwie (...) w foliowych opakowaniach z (...), z dużym napisem (...) w kolorze (...), pisanym wielkimi literami, z dużym napisem (...)w kolorze (...)oraz z grafikami informującymi o smaku produktu.

Powodowa spółka wskazała, że od 2018 r. wprowadza do obrotu batony wysokobiałkowe w opakowaniach o cechach wskazanych w wyżej oraz na zdjęciach jak na k. 10 - 11 pozwu. Oryginalne i charakterystyczne opakowanie w jej ocenie uzasadniało rezygnację z zamieszczenia na przedniej części logotypu (...).

Pozwana spółka, co najmniej od marca 2024 r., wprowadza na rynek batony wysokobiałkowe w opakowaniach nawiązujących do opakowań powódki. Nawiązanie to jest – w ocenie powódki – oczywiste ze względu na oryginalność opakowań stosowanych przez nią w zestawieniu z innymi dostępnymi na rynku produktami z tego segmentu oraz wysoką pozycją zajmowaną przez jej produkty oferowane w takich opakowaniach, do której pozwana miała odwoływać się w świadomości konsumentów. Produkty te wystawiane są obok siebie na ekspozycjach sklepowych jako produkty z tego samego segmentu.

Powódka wskazała, że pozwana powiela w swoich opakowaniach charakterystyczne cechy jej produktów, takie jak zestawienie(...) tła z(...) napisem, bardzo podobny układ tekstu i treści na opakowaniu oraz kompozycja elementów graficznych.

Pozwana miała dopuścić się czynów nieuczciwej konkurencji z art. 3 ust. 1, art. 10 i art. 13 Ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1233 – dalej jako „u.z.n.k.”) przez naśladownictwo produktów powodowej spółki oraz stosowanie oznaczeń wprowadzających konsumentów w błąd co do pochodzenia produktów. Zachowanie te godziły również w dobry obyczaj przez pasożytnicze wykorzystanie renomy powodowej spółki. Ponadto jej działania miały naruszać prawa autorskie przysługujące powódce do opakowań, co przemawia za zasadnością roszczeń wywiedzionych z art. 79 Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2509 – dalej także „pr. aut.”)

Interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia powódka upatrywała w ryzyku wystąpienia nieodwracalnych skutków przez błędne utrwalenie w świadomości konsumentów produktów pozwanej jako pochodzących od powódki oraz późniejszym łączeniu produktów pozwanej z powódką zgodnie ze wskazanym mechanizmem.

W odpowiedzi na wniosek o udzielenie zabezpieczenia z 26 czerwca 2024 r. pozwana wniosła o oddalenie wniosku w całości oraz o zasądzenie od powódki na swoją rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana zaprzeczyła, by stosowane przez powódkę opakowania przedstawione w pozwie posiadały renomowany charakter oraz, że tylko opakowania produktów stron posiadały określone cechy mające świadczyć o oryginalności wzornictwa powódki. Zaprzeczyła również, by na dzień doręczenia pozwu z wnioskiem o zabezpieczenie produkowała lub wprowadzała do obrotu batony proteinowe w spornych opakowaniach.

Sąd zważył, co następuje:

Wniosek powodowej spółki o udzielenie zabezpieczenia nie zasługiwał na uwzględnienie.

Stosownie do treści art. 730 § 1 k.p.c. w zw. z art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c., udzielenia zabezpieczenia w każdej sprawie cywilnej rozpoznawanej przez sąd może żądać każda strona, jeśli uprawdopodobni roszczenia i interes prawny w udzieleniu zabezpieczenia rozumiany jako sytuację, w której brak zabezpieczenia uniemożliwi lub poważnie utrudni wykonanie zapadłego w sprawie orzeczenia lub w inny sposób uniemożliwi lub poważnie utrudni osiągnięcie celu postępowania w sprawie. Wybierając sposób zabezpieczenia Sąd uwzględnia interesy stron tak, by zarówno zapewnić uprawnionemu należytą ochronę prawną, a obowiązanego nie obciążać ponad potrzebę.

W związku z treścią art. 243 k.p.c. w zw. z art. 730 ¹ § 1 k.p.c. zachowanie szczegółowych przepisów o postępowaniu dowodowym nie było konieczne. Standard wykazania faktów przez ich uprawdopodobnienie polegał na przyjęciu przez Sad „niewykluczającego wątpliwości prawdopodobieństwa prawdziwości twierdzeń” (K. Knoppek, w: T. Ereciński, T. Wiśniewski (red.), System Prawa Procesowego Cywilnego, t. II, cz. 2, s. 158) na podstawie materiału zebranego w sprawie, tj. środków dowodowych i oświadczeń o faktach przedstawionych przez stronę powodową (art. 738 k.p.c. in fine).

W niniejszej sprawie powodowa spółka dochodzi przeciwko pozwanej roszczeń należących do trzech grup: dotyczących bezpośrednio produktów, z których opakowaniami związane są zarzucane pozwanej czyny nieuczciwej konkurencji i naruszenia majątkowych praw autorskich, publikacji oświadczenia oraz zasądzenia stosownego odszkodowania. Wskazany przez powódkę sposób zabezpieczenia nie jest adekwatny w przypadku dwóch ostatnich spośród wskazanych grup. W żadnym wypadku zakazanie produkcji, sprzedaży i dystrybucji batonów o określonych cechach i w określonych opakowaniach nie ułatwi wykonania orzeczenia w przedmiocie publikacji oświadczenia ani zapłaty wskazanej kwoty. Nie przyczyni się ono również do osiągnięcia celu postępowania w tym zakresie.

Rozpoznając wniosek o udzielenie zabezpieczenie w jego w granicach (art. 738 k.p.c.) Sąd nie był władnym postanowić o zastosowaniu sposobów zabezpieczenia innych, niż wskazane przez powódkę. W związku z powyższym co do roszczeń z pkt I.2.b) (publikacja oświadczenia) oraz II.1. (zapłata kwoty z tytułu naprawienia szkody ewentualnie wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści) wniosek należało uznać za niezasadny i w tej części podlegał on oddaleniu.

Niezależnie od powyższego, postanowić tak należało również ze względu na nieuprawdopodobnienie przesłanek udzielenia zabezpieczenia z art. 730 ¹ § 1 i 2 k.p.c., o czym w dalszej części uzasadnienia.

Powodowa spółka wskazała, że przez swoje działania pozwana dopuściła się czynów nieuczciwej konkurencji stypizowanych w art. 3 ust. 1, art. 10 i art. 13 u.z.n.k. – oraz naruszyła przysługujące jej autorskie prawa majątkowe.

By możliwe było uznanie, że roszczenia z art. 79 ust. 1 pkt 1, 2, 3b oraz 4 pr. aut. zostały uprawdopodobnione, na powódce, stosownie do treści art. 6 k.c., spoczywał ciężar wykazania, że opakowania jej produktów posiadają cechy utworów w rozumieniu art. 1 pr. aut., to ona jest uprawniona z tytułu majątkowych praw autorskich do tych utworów oraz że pozwana spółka te prawa naruszyła.

Co do pierwszej z przesłanek – na podstawie środków dowodowych przedstawionych przez strony Sąd ocenił, że nie zostało uprawdopodobnione, by zewnętrzna forma opakowań batonów o zwiększonej zawartości białka o następujących cechach – wykonanych z (...), z dużym napisem (...) w kolorze (...), pisanym wielkimi literami, z dużym napisem (...) w kolorze (...) oraz z grafikami informującymi o smaku produktu – posiadała indywidualny charakter. Wśród produktów o podwyższonej zawartości białka dostępnych na rynku, również batonów proteinowych, korzystanie z opakowań w kolorze (...) z zapisanym czcionką w kolorze (...) oznaczeniem (...), niejednokrotnie z oznaczeniem określonego udziału białka w składzie produktu w postaci procentowej, jest rozwiązaniem często spotykanym. Również na płaszczyźnie koncepcyjnej oznaczenie takie nie jest oryginalne, nie posiada indywidualnego piętna twórcy – stanowi informację o podwyższonej zawartości białka w składzie danego produktu, niekiedy z podaniem jego procentowej zawartości. Przedstawienie tej informacji z użyciem koloru (...) na (...) tle opakowania wynika natomiast z wysokiego kontrastu między tymi barwami, co skutkuje znaczną widocznością treści. W związku z powyższym w ocenie Sądu rozwiązanie takie, jako czysto opisowe, podyktowane względami zapewnienia czytelnej komunikacji o cechach produktu oraz powszechnie stosowane nie podlega ochronie prawnoautorskiej. Natomiast element odróżniający opakowania produktów powódki – stylizowana litera „(...)” w wyrazie (...) nie został powielony na opakowaniach produktów pozwanej.

Ponadto powódka nie wykazała, by przysługiwały jej majątkowe prawa autorskie do opakowania rozumianego jako utwór. W treści uzasadnienia wniosku nie zostało zamieszczone żadne oświadczenie wskazujące na autora i sposób nabycia tych praw przez spółkę.

Również okoliczność trwania naruszenia majątkowych praw autorskich przez pozwaną spółkę była na dzień rozstrzygania w przedmiocie wniosku sporna, w związku z czym Sąd nie mógł przyjąć „niewykluczającego wątpliwości prawdopodobieństwa prawdziwości tych twierdzeń” (K. Knoppek, ibidem). Pozwana spółka zaprzeczyła, by po dniu 1 lipca 2024 r. wprowadzała do obrotu, oferowała, składowała lub produkowała batony proteinowe w spornych opakowaniach, a powódka nie przedstawiła środków dowodowych, w oparciu o które możliwe byłoby uznanie aktualności naruszenia za uprawdopodobnione na dzień wydania postanowienia.

Mając na względzie powyższe roszczenia oparte o naruszenie autorskich praw majątkowych przez pozwaną Sąd uznał za nieuprawdopodobnione.

Powódka twierdziła również, że pozwana dopuściła się wskazanych wyżej czynów nieuczciwej konkurencji. Odnośnie do czynu z art. 10 ust. 2 w zw. z ust. 1 u.z.n.k., mając na uwadze powyższe rozważania poczynione w kontekście posiadania przez opakowania wykorzystywane przez powódkę cechy oryginalności, Sąd uznał, że popełnienie wskazanego czynu nieuczciwej konkurencji przez pozwaną nie zostało uprawdopodobnione.

Powszechne wykorzystywanie podobnej komunikacji wizualnej dla opakowań produktów wysokobiałkowych dostępnych na rynku, w tym opakowania batonów stron, nie pozwał uznać, że prawdopodobnym jest, by możliwe było wprowadzenie w błąd klientów, którzy uznaliby, że produkty pozwanej w rzeczywistości pochodzą od powódki, co zarzuca strona powodowa.

Ustalając wzorzec konsumenta, w oparciu o który dokonana została ocena, należało uwzględnić charakter produktu oraz grupę docelową, do której został skierowany, a także tę, której członkowie mogą być jego odbiorcami. W przypadku produktów wysokobiałkowych są to ludzie, którzy ze względu na podwyższoną aktywność fizyczną mają zwiększone zapotrzebowanie na białko w diecie. Grupą zainteresowaną tą kategorią produktów są również osoby dbające o zbilansowaną dietę. W obu przypadkach poziom uważności odbiorców produktów jest podwyższony w zakresie produktów spożywczych. Mimo, że niewielkie słodycze, w tym także batony, można uznać za produkty, który zakup dokonywany jest impulsywnie, nie tyczy się to produktów wysokobiałkowych. Jak zostało wskazane osoby należące do grupy docelowej zainteresowane są pozyskaniem produktu o określonym składzie, co przełoży się na odpowiednie dla nich wartości odżywcze. Mało prawdopodobna jest konfuzja co do produktów stron, które odróżnia chociażby obecność w składzie substancji wzbogacających, np. witamin E i C oraz Magnezu w produkcie powódki, co zostało wskazane na etykiecie.

Ryzyko konfuzji zostało również zmniejszone w związku z zamieszczeniem na opakowaniach produktów powódki oznaczenia (...), niewystępującego na opakowaniach produktów pozwanej. Mimo, iż nie stanowi ono oznaczenia producenta, jest elementem odróżniającym opakowania stron. Funkcję tę spełnia również stylizowana litera „(...)” w wyrazie (...), również występująca wyłącznie na opakowaniach produktów powódki.

Te rozważania oraz ocena wyrażona przez Sąd odnoszą się również do uprawdopodobnienia przez powódkę roszczenia wywiedzionego z popełnienia przez pozwaną czynu nieuczciwej konkurencji z art. 13 ust. 1 u.z.n.k. w związku z podobieństwem między opakowaniami produktów stron.

W orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego akceptowany jest pogląd, że „istotne znaczenie dla oceny podobieństwa produktów z punktu widzenia art. 13 ust. 1 u.z.n.k. ma nie sama wielkość, forma i kształt produktu, lecz wymienione cechy w powiązaniu z opakowaniem, sam produkt bowiem nie odrywa się od opakowania, skoro bez niego w ogóle nie może być wprowadzony do obrotu. Podlegającym ocenie zatem nie jest sam produkt, ale produkt w opakowaniu. Nawet bowiem w wypadku, gdy produkt nie jest wierną imitacją innego produktu, może być podobny w takim stopniu, że sposób jego oznaczenia (albo brak oznaczenia) może nie być wystarczający dla odróżnienia produktu od podobnego produktu innego producenta” (tak Sąd Najwyższy w wyroku z 16 stycznia 2009 r. – sygn. akt V CSK 241/08 oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 6 lutego 2018 r – sygn. akt VII AGa 23/18). Wskazana wyżej sytuacja, w której produkt nie może być wprowadzany do obrotu bez opakowania wystąpiła również w niniejszej sprawie, jednakże, mimo możliwości popełnienia czynu stypizowanego w art. 13 ust. 1 u.z.n.k. w związku z opakowaniem produktu strona powodowa nie uprawdopodobniła, by pozwanej można było przypisać odpowiedzialność w tym zakresie. Rozważania Sądu odnoszące się do czynu nieuczciwej konkurencji z art. 10 u.z.n.k. uzasadniają również ocenę, że nie zostało uprawdopodobnione, by pozwana dopuściła się skopiowania opakowania produktu powodowej spółki.

Również za nieuprawdopodobnioną Sąd uznał okoliczność popełnienia przez pozwaną czynu nieuczciwej konkurencji z art. 3 ust. 1 u.z.n.k. Powodowa spółka wskazała, że działania pozwanej naruszają dobre obyczaje w ten sposób, że przez wykorzystanie podobnych opakowań produktów czerpie korzyści z renomy produktów spod marki (...), tj. powodowej spółki.

Stanowisko to nie zasługiwało na uwzględnienie. Po pierwsze powodowa spółka nie przedstawiła Sądowi środków dowodowych, w oparciu o które możliwe byłoby przyjęcie, nawet na poziomie uprawdopodobnienia twierdzeń, że jej produkty postrzegane są przez konsumentów jako bardziej pożądane, czy to ze względu na jakoś, skład czy pozytywne skojarzenia z marką. Po wtóre – batony wysokobiałkowe powodowej spółki nie zawierają na opakowaniach oznaczenia marki (...), a powódka nie wskazała, że stanowią one przejaw spójnej komunikacji wizualnej marki, czy to w związku z zastosowanymi kolorami, czy innymi cechami opakowań. W związku z powyższym sprzeczne z zasadami logicznego rozumowania byłoby przyjęcie, że produkty danego przedsiębiorcy, których opakowania nie nawiązują do innych oferowanych przez niego oraz nie zawierają na opakowaniach oznaczenia wskazującego na tego przedsiębiorcę wprost lub pośrednio, mogły korzystać z renomy, jaką cieszą się inne jego produkty. W związku z tym niemożliwe jest również, by inne opakowania o podobnych cechach miały z tej renomy czerpać korzyści.

Na podstawie powyższym rozważań Sąd uznał, że również roszczenia wywiedzione z popełnienia przez pozwaną czynów nieuczciwej konkurencji nie zostały uprawdopodobnione.

Wynikiem wykładni językowej przepisu art. 730 ¹ § 1 k.p.c. jest wniosek, że obie przesłanki udzielenia zabezpieczenia, tj. uprawdopodobnienie roszczenia jak i interesu prawnego w jego udzieleniu powinny zostać wykazane łącznie. Powodowa spółka nie podołała spoczywającemu na niej ciężarowi dowodu co do pierwszej z nich, bezprzedmiotowym było więc badanie w zakresie spełnienia drugiej.

Mając na względzie powyższe Sąd postanowił oddalić wniosek na podstawie art. 730 ¹ § 1 k.p.c. a contrario.