Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

POSTANOWIENIE

Dnia 12 maja 2025 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku XVII Wydział Własności Intelektualnej

Przewodnicząca: sędzia Sądu Okręgowego Ewa Szarmach

po rozpoznaniu w dniu 12 maja 2025 r. w Gdańsku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w B.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W.

o nakazanie

w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia

p o s t a n a w i a

oddalić wniosek.

Sygn. akt XVII GW 58/25

UZASADNIENIE

postanowienia z dnia 12 maja 2025 roku

Powódka (...) sp. o.o. z siedzibą w B. wniosła pozew o nakazanie pozwanej (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. zaniechania czynów nieuczciwej konkurencji, to jest prowadzenia wątku opiniowego dotyczącego przedsiębiorstwa powodowej Spółki na portalu (...)i usunięcia wątku opiniowego dotyczącego powodowej Spółki oraz złożenia wskazanego oświadczenia.

Wraz z pozwem powódka wniosła o udzielenie zabezpieczenia poprzez nakazanie pozwanej uniemożliwienia na czas trwania procesu dodawania pod wskazanym adresem strony internetowej, ocen i nowych wpisów o wątku opiniowym, jakie dotyczą powódki.

W uzasadnieniu żądania pozwu strona powodowa podała, że pozwana popełnia czyn nieuczciwej konkurencji na szkodę powodowej Spółki, który uchybia dobrym obyczajom. Wyjaśniła, że pozwana prowadzi serwis internetowy (...) Jedną z jego funkcjonalności jest prowadzenie wątków opiniowych o pracodawcach, generowanych automatycznie, choćby podmiot wskazany w opinii nie zatrudniał pracowników. Opinie tworzone są bez wiedzy i zgody tych, których dotyczą, „na podstawie danych zaciąganych z publicznych rejestrów” (vide: strona 3 uzasadnienia pozwu). Również dla powoda został wygenerowany taki watek pod wskazanym w pozwie adresem.

Powódka dodała, że według deklaracji pozwanej Spółki umieszczonych na stronie internetowej, opinie może umieszczać pracownik, były pracownik. Pozwana nie dokonuje przy tym weryfikacji autora opinii. Nie wymaga podania od użytkowników adresu e-mail. Zastrzega jedynie, że nie należy dodawać opinii, które: łamią polskie prawo, nie są zgodne z regulaminem (...) są wulgarnym komentarzem, są niemerytoryczne. Brak jest przy tym możliwości moderacji w zakresie opinii, a weryfikacja wpisu następuje dopiero po 50 zgłoszeniach.

Strona powodowa podkreśliła, że zapewnienie pozwanej o pochodzeniu opinii od pracownika lub byłego pracownika bez dokonania weryfikacji takiego stanu jest tożsame z naruszeniem dobrych obyczajów. Pojęcia „dobre obyczaje” można poszukiwać zdaniem powódki, w treści dyrektywy Parlamentu i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę Rady 93/13/EWG i dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 98/6/WE, 2005/29/WE oraz 2011/83/UE w odniesieniu do lepszego egzekwowania i unowocześnienia unijnych przepisów dotyczących ochrony konsumenta, art. 7 ust. 6 Dyrektywy 2005/29/WE z dnia 11 maja 2005 r. dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym i załączniku nr 23b wymieniających listę nieuczciwych praktyk.

Strona powodowa podniosła, że zgodnie z motywem 47 dyrektywy Parlamentu i Rady (UE) 2019/2161, przy podejmowaniu decyzji o zakupie konsumenci w coraz większym stopniu polegają na opiniach i rekomendacjach innych konsumentów. Zatem, gdy przedsiębiorcy zapewniają dostęp do opinii konsumentów o produktach, powinni oni informować konsumentów, czy ustanowiono procesy i procedury mające zapewnić, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście używali produktów lub je kupili. Jeżeli ustanowiono takie procesy lub procedury, przedsiębiorcy powinni udzielać informacji na temat sposobu przeprowadzania kontroli i wyraźnie informować konsumentów o tym, jak opinie są przetwarzane, na przykład, czy zamieszcza się wszystkie opinie, zarówno pozytywne, jak i negatywne, czy opinie te są sponsorowane lub czy mają na nie wpływ stosunki umowne z przedsiębiorcą. Ponadto, należy uznać za nieuczciwą praktykę handlową wprowadzanie konsumentów w błąd poprzez twierdzenie, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy rzeczywiście używali tego produktu lub go kupili, jeżeli nie podjęto uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu zapewnienia, aby pochodziły one od takich konsumentów. Kroki te mogłyby obejmować środki techniczne służące temu, by zweryfikować wiarygodność osoby zamieszczającej opinię, na przykład zwracając się do niej o informacje, które potwierdzą, że konsument rzeczywiście używał tego produktu lub go kupił.

Powodowa Spółka wskazała także na art. 7 ust. 6 Dyrektywy 2005/29/WE. Zgodnie z nim, w przypadku gdy przedsiębiorca zapewnia dostęp do opinii konsumentów o produktach, za istotne uważa się informacje o tym, czy i w jaki sposób przedsiębiorca zapewnia, aby publikowane opinie pochodziły od konsumentów, którzy rzeczywiście go kupili.

Według natomiast listy nieuczciwych praktyk, za taką uznano w punkcie 23b twierdzenie, że opinie o produkcie zostały zamieszczone przez konsumentów, którzy rzeczywiście używali danego produktu lub go kupili, choć nie podjęto uzasadnionych i proporcjonalnych kroków w celu sprawdzenia, czy opinie te pochodzą od takich konsumentów.

Powyższą praktykę powódka przeniosła na grunt niniejszej sprawy. Wskazała, że opinie na stronie (...) może umieszczać każdy, choćby nie pracował w danej firmie, ale słyszał o niej i chce się taką wiedzą podzielić. Taka informacja zamieszczana jest jednak w sekcji „FAQ dla Użytkowników”, do której przeciętny użytkownik dotrze zdaniem powódki bardzo rzadko. Wątek opiniowy zawiera natomiast wyjaśnienie zgodnie z którym „Poniżej przeczytasz opinie obecnych i byłych pracowników o firmie (...) Sp.”. Opinie umieszczać jednak mogą użytkownicy, którzy nigdy nie byli związani z powodową Spółką. Mogą to czynić także podmioty konkurencyjne, by zdobyć przewagę na rynku i sabotować działania strony powodowej. Pozwana zatem świadomie wprowadza w błąd odwiedzających swój profil co do pochodzenia opinii. Powódka nie ma przy tym możliwości obrony przed takimi komentarzami.

Strona powodowa podkreśliła, że pozwana odpłatnie umożliwia pracodawcom samodzielne administrowanie wpisami, co pozostaje w sprzeczności wobec deklaracji pozwanej o obronie konstytucyjnej gwarancji wolności słowa. W ocenie powódki jest to „wybitna hipokryzja” pozwanej (vide: strona 8 uzasadnienia pozwu).

Powódka zaznaczyła, że jej wniosek do pozwanej o usunięcie opinii spotkał się z odmową. Powodem była właśnie wolność słowa.

Strona powodowa dodała, że już pojawiły się wpisy wyraźnie obrażające Spółkę (...). Taki stan zagraża i narusza interes powódki. Każdy może bowiem publikować treści, które szkodzą jej wizerunkowi.

Uzasadniając wniosek o udzielenie zabezpieczenia powódka podała, że użytkownicy (...)będą wyrabiać sobie nieprzychylną opinię o powodowej Spółce, rezygnując z ubiegania się o zatrudnienie lub zakup towarów bądź usług. Osoby nieprzychylne powódce będą miały nieograniczoną możliwość publikacji opinii, czego wyrok uwzględniający powództwo nie będzie sanował.

Pozwana Spółka wniosła o oddalenie wniosku o udzielenie zabezpieczenia. Powołała się na konstytucyjną gwarancję wolności słowa podnosząc, że jest platformą wymiany opinii o pracodawcach. Zapewnia użytkownikom anonimowość wpisów w celu ochrony przed ewentualnymi, negatywnymi zachowaniem ze strony pracodawcy.

Pozwana wskazała równolegle na ryzyko przedsiębiorcy istnienia o nim nieprzychylnych opinii. Dodała, że na wniosek podmiotu, niezwłocznie dokonuje weryfikacji wpisu. Opinie naruszające regulamin portalu są usuwane, zmieniane.

W ocenie Sądu wniosek o udzielenie zabezpieczenia nie zasługuje na uwzględnienie. Uprawniona Spółka nie uczyniła prawdopodobnym roszczeń nakazowych o charakterze niepieniężnym z art. 18 Ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (dalej: uznk). Prowadzenie portalu umożlwiającego zamieszczanie opinii na temat pracodawców, w tym powódki, bez weryfikacji tego, czy opiniujący jest pracownikiem/byłym pracownikiem, nie narusza w ocenie Sądu klauzuli generalnej dobrych obyczajów.

Pozwana świadczy usługi drogą elektroniczną. Zastosowanie dla oceny zarzucanej bezprawności znajdą w pierwszym rzędzie przepisy Ustawy z dnia 18 lipca 2002 o świadczeniu usług drogą elektroniczną (dalej: Ustawa).

Ustawa reguluje m.in. obowiązki usługodawcy oraz zasady wyłączania odpowiedzialności usługodawcy z tytułu świadczenia usług drogą elektroniczną (art. 1 pkt. 2) Ustawy).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt. 1) Ustawy, usługodawca ma obowiązek określenia regulaminu świadczenia usług drogą elektroniczną, zgodnie z którym świadczy usługi (art. 8 ust. 4 Ustawy).

Pozwana wypełniła powinność ustawową. Na stronie głównej strony internetowej serwisu (...) umieściła regulamin świadczenia usług drogą elektroniczną w ramach serwisu należącego do (...) Sp. z o. o.

Jak wynika z par. 3 ust. 1 tego regulaminu, głównym celem działania Serwisu jest umożliwienie Użytkownikom nawiązywania i podtrzymywania kontaktów z innymi Użytkownikami Serwisu, w celu wzajemnej wymiany informacji, komentarzy i poglądów, korzystania z informacji i materiałów zamieszczonych w Serwisie, otrzymywania i aplikowania na oferty pracy zamieszczone przez pracodawców partnerów (...) oraz publikowania i udostępniania w Serwisie innym zarejestrowanym Użytkownikom własnych materiałów i informacji.

Z powyższego wynika, że działalność usługowa pozwanej daje przestrzeń dla publicznej wymiany opinii użytkowników serwisu.

Użytkownikiem serwisu jest każda osoba fizyczna, osoba prawna lub podmiot nieposiadający osobowości prawnej mający zdolność prawną, który korzysta z Usług świadczonych przez Serwis. (par. 2 regulaminu).

Nie ogranicza się on zatem do pracowników/byłych pracowników. Z serwisu korzystać ma prawo każdy, pod warunkiem przestrzegania zasad i zakresu regulaminu (par. 4 ust. 1 regulaminu).

Jedna z zasad regulaminu stanowi, że niedopuszczalne jest umieszczanie w Serwisie, przekazywanie za jego pośrednictwem w tym także w ramach Forum oraz Bloga, treści i materiałów tekstowych, graficznych, dźwiękowych sprzecznych z obowiązującym prawem i zasadami współżycia społecznego, wzywających do nienawiści rasowej, wyznaniowej, etnicznej czy też propagujących przemoc, nakłaniających do popełnienia przestępstwa, jak również treści wulgarnych, ordynarnych, uznanych powszechnie za naganne moralnie, społecznie niewłaściwe, naruszających dobra osobiste, a także nieuprawnione korzystanie z cudzego wizerunku, naruszające dobre obyczaje i zasady netykiety oraz wszelkich działań, które narażałby na odpowiedzialność prawną Serwis lub mogłyby wyrządzić mu szkodę (par. 4 pkt. 4) regulaminu).

Powódka uzasadniając pozew nie wskazała, by wpisy opiniujące naruszały postanowienia regulaminu. Argumentując roszczenie podała, że przez brak weryfikacji osoby umieszczającej opinię w serwisie według deklaracji pozwanej umieszczonej na stronie wątku opiniującego, wprowadza użytkowników w błąd. Nie dokonując bowiem sprawdzenia, czy opinię zamieścił pracownik/były pracownik powódki, informuje o takim jej pochodzeniu.

Zgodzić należy się z powódką, że informacja zamieszczona na stronie opinii serwisu nie jest pełna. Z treści regulaminu wynika bowiem, że kategoria użytkownika jest szersza. Jest nim bowiem każda osoba (fizyczna i prawna), bez odniesienia do przymiotu zatrudnienia. W zakładce FAQ dla użytkowników podano, że opinię o pracodawcach może dodawać każdy – pracujący i poszukujący pracy to główna grupa, jednak na forum wypowiadają się również przedstawiciele samych pracodawców, jak również ludzie nigdy nie pracujący w danej firmie, ale dzielący się tym, co słyszeli na jej temat.

Zapis zatem, że na stronie opinii użytkownik przeczyta opinie obecnych oraz byłych pracowników o firmie (...) Sp. z o.o. i znajdzie również opinie kandydatów do zatrudnienia w (...) Sp. z o.o. o rozmowie kwalifikacyjnej są niepełne. Opinie zamieszczać może bowiem każdy, jak wskazano w zakładce FAQ dla użytkowników.

Żądanie pozwu nie sięgało jednak nakazania pozwanej sprostowania treści niepełnej, mogącej wprowadzać w błąd co do ich autora informacji na stronie głównej wątku opiniującego, a nakazania zaprzestania prowadzenia takiego wątku i jego usunięcia w odniesieniu do powódki. Takie roszczenie nie mieści się w przedstawionej podstawie faktycznej powództwa. Nie godzi zdaniem Sądu w dobre obyczaje prowadzenie serwisu wymiany opinii na temat przedsiębiorcy-pracodawcy, działającego w publicznej przestrzeni.

Oceny tej nie zmienia brak odpowiednich metod weryfikacji przez pozwaną pochodzenia opinii.

Prowadzenie serwisu pracy ma inne cele, niż działalność handlowa e-commerce. Promocja produktu odbywa się głównie przez pozytywne opinii konsumentów, których wybory determinowane są właśnie ich treścią. Dla zdobycia przewagi konkurencyjnej przedsiębiorcy sięgali po generowanie opinii na temat produktu, które nie pochodziły od konsumentów. Takie działania zostały dostrzeżone przez Ustawodawcę Unijnego. W celu wyeliminowania zakłóceń wolnego handlu i zapewnienia wysokiej ochrony konsumenta uchwalona została wskazana przez powódkę Dyrektywa 2019/2161, zwana Dyrektywą Omnibus.

Użytkownicy portalu (...)są rodzajowo odmienną od konsumenta kategorią. Nie poszukują bowiem towaru w celu nabycia, a poszykują pracownika lub pracodawcy w celu zatrudnienia. Sięganie zatem po instrumenty ochrony konsumenta w prawie unijnym i nieuczciwe praktyki oznaczone w tej przestrzeni stanowi dowolność. Ani pracownicy, ani pracjący nie muszą być weryfikowani przez pozwaną w sekcji opiniującej co do tożsamości, by chronić interes przedsiębiorcy. Taki chroniony jest dostatecznie przez możliwość zgłoszenia reklamacji, gdy konkretny wpis narusza zasady regulaminu.

Sąd podziela argument pozwanej odnoszący się do wolności słowa gwarantowanej przepisem z art. 54 ust. 1 Konstytucji. Zakazanie umieszczania opinii o powódce naruszało by tę konstytucyjną zasadę, stanowiąc niedozwolony instrument prewencyjnej cenzury.

Zgodzić należy się także z tezą strony pozwanej, że pracodawca musi liczyć się także z negatywnymi opiniami. Jest to ryzyko wynikające zatrudniania pracowników, którym nie można odebrać prawa do wyrażenia opinii o pracodawcy.

Odnotować równolegle należy niekonsekwencję argumentacji powódki. Z jednej bowiem strony artykułuje możliwość działania na jej szkodę przez podmioty konkurencyjne, z drugiej zaś podnosi możliwość pojawienia się treści szkodzących jej wizerunkowi. Sięga zatem ochrony dóbr osobistych, a nie uczciwych praktyk rynkowych.

Jeśli w wątku opiniującym pojawią się lub pojawiły „wpisy wyraźnie obrażające” powódkę, to właściwym źródłem poszukiwania ochrony będzie przepis z art. 24 k.c., nie zaś art. 18 ust. 1 pkt. 1-3 uznk.

Mając jednak na względzie art. 321 § 1 k.p.c., Sąd nie oceniał prawdopodobieństwa roszczeń strony powodowej ponad to, na co powołano się w pozwie.

Nie ma przy tym usprawiedliwiania zarzut „hipokryzji” pozwanej. Umożliwiając wymianę informacji oraz ich dostępność, pozwana gwarantuje przestrzeń realizacji wolności słowa do granic naruszenia prawa, w tym zasad współżycia społecznego. Nie znosi tego zakresu odpłatna usługa dla pracodawcy administrowania swoim kontem. Pozwana nie jest podmiotem non profit. Jest przedsiębiorcą. Oddając określony zakres swoich usług zainteresowanemu podmiotowi w żaden sposób nie ogranicza deklarowanej wolności, a jednie deleguje określone instrumenty administratora usługodawca za opłatą.

Brak uczynienia roszczenia o zaniechanie czynu nieuczciwej konkurencji i usunięcia jego skutku czynił zbędnym ocenę interesu prawnego w domaganiu się zabezpieczenia.

Wskazana argumentacja stanowiła podstawę oddalenia wniosku o udzielenie zabezpieczenia na mocy art. 731 ¹§1 k.p.c. a contrario.