Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2024 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku – XVII Wydział Własności Intelektualnej

w składzie

Przewodniczący sędzia Wojciech Midziak

Protokolant sekr. sąd. Alicja Bobowska

po rozpoznaniu w dniu 5 kwietnia 2024 r. na rozprawie w G. sprawy

z powództwa R. M.

przeciwko E. W.

o nakazanie i zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda R. M. na rzecz pozwanej E. W. kwotę 737,- zł (siedemset trzydzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami, w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie w spełnieniu świadczenia pieniężnego, za czas od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty.

Sygn. akt XVII GW 47/23

UZASADNIENIE

Pozwem z 10 stycznia 2022 r. skierowanym przeciwko E. W. powód R. M. wniósł o nakazanie pozwanej podjęcia czynności zmierzających do usunięcia skutków bezprawnego naruszenia jego dóbr osobistych przez:

1.  przesłanie na adres powoda, pisemnego (czcionka A., rozmiar 12, interlinia 1,5) podpisanego czytelnie przez pozwaną imieniem i nazwiskiem, oświadczenia o następującej treści:

„Niniejszym przepraszam Pana za krzywdę i naruszenia Pana dobrego imienia oraz za wszelkie niedogodności i przykrości na jakie został Pan narażony z powodu skierowania przeze mnie względem Pana bezpodstawnych oskarżeń i pomówień oraz wyrażam ubolewanie, że oskarżeń tych dokonałam wielokrotnie i publicznie”

2.  przesłanie pisemnego (czcionka A., rozmiar 12, interlinia 1,5) podpisanego czytelnie przez pozwaną imieniem i nazwiskiem, oświadczenia o następującej treści:

„Niniejszym przepraszam Pana R. M. za krzywdę i naruszenia Jego dobrego imienia oraz za wszelkie niedogodności i przykrości na jakie został On narażony z powodu skierowania przeze mnie względem Pana R. M. bezpodstawnych oskarżeń i pomówień oraz wyrażam ubolewanie, że oskarżeń tych dokonałam wielokrotnie i publicznie

E. W.”

na adresy kontrahentów powoda, przed pracownikami których pozwana dopuściła się bezprawnego naruszenia dóbr osobistych powoda, tj.:

i.  (...)

ii.  (...)w G.

(...).  (...)w G.

iv.  (...) w G.

v.  (...),

vi.  (...)

vii.  (...) w G.

viii.  (...)

przy czym kopie ww. oświadczeń wraz z dowodami nadania pozwana winna dołączyć do przesyłki zawierającej oświadczenie wskazane w punkcie 1.;

3.  zamieszczenie na własny koszt oświadczenia o następującej treści:

„Niniejszym przepraszam Pana R. M. za krzywdę i naruszenia Jego dobrego imienia oraz za wszelkie niedogodności i przykrości na jakie został On narażony z powodu skierowania przeze mnie względem Pana R. M. bezpodstawnych oskarżeń i pomówień oraz wyrażam ubolewanie, że oskarżeń tych dokonałam wielokrotnie i publicznie

E. W.”

we wszystkich prowadzonych przez pozwaną serwisach i portalach społecznościowych, w szczególności na profilach prowadzonych w serwisie (...):

„(...) by E. W.”

(...) (profil osobisty)

na okres 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w sprawie jako tzw. post przypięty;

4.  nakazanie pozwanej dokonania wpłaty kwoty 10.000,- zł na cel społeczny – tj. na rzecz Stowarzyszenia (...) tytułem darowizny na cele statutowe, za pośrednictwem systemu płatności w serwisie (...) i przedłożenia powodowi dowodu wpłaty wraz z oświadczeniem, o którym mowa w punkcie 1.;

5.  zasądzenia od pozwanej na rzecz powoda kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienia od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty;

6.  zasądzenia kosztów procesu, wraz z kosztami zastępstwa procesowego (wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty) według norm przepisanych.

Uzasadniając swe roszczenia powód wskazał, że ich podstawą są działania pozwanej, których celem było naruszenie dobrego imienia powoda oraz jego renomy jako przedsiębiorcy świadczącego usługi w branży turystycznej jako licencjonowanego przewodnik. Działania pozwanej, polegające na rozpowszechnianiu wśród pracowników hoteli i przewodników, z którymi powód współpracuje, nieprawdziwych informacji na temat rzekomej współpracy powoda z organami bezpieczeństwa PRL, czerpaniem przez niego zysków ze stręczycielstwa, kuplerstwa i sutenerstwa oraz oszustw, których miałby się dopuścić, miały na celu utrudnienie powodowi prowadzenie dotychczasowej działalności i wyeliminowanie go z branży, jako konkurenta pozwanej. Powód jednocześnie zaprzeczył tym twierdzeniom pozwanej i wskazał, że działania pozwanej skutkowały zerwaniem współpracy przez podmioty wskazane w pkt 1.2 petitum pozwu.

Dalej powód argumentował, że pozwana prowadzi działalność gospodarczą w branży i w zakresie porównywalnym z działalnością powoda, specjalizując się w obsłudze turystów rosyjskojęzycznych ze względu na znajomość tego języka. Do roku 2018 współpracowała z powodem, który zlecał jej oprowadzanie grup turystów rosyjskojęzycznych. Wskazane wyżej działania pozwana miała podjąć najpierw w stosunku do hoteli, z którymi współpracował powód, następnie w środowisku przewodników miejskich.

Jako podstawę roszczeń powód wskazał art. 24 k.c., oraz art. 448 k.c.

W odpowiedzi na pozew pozwana E. W. wniosła o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanej kosztów procesu według norm przepisanych.

Pozwana zaprzeczyła twierdzeniom przedstawionym przez powoda w treści pozwu. W jej ocenie powód nie wskazał konkretnego czasu ani okoliczności, w jakich miałoby dojść do naruszenia jego dóbr osobistych przez pozwaną. Pozwana twierdziła, że powód posługiwał się nieprecyzyjnymi pojęciami opisując działania pozwanej oraz nie wskazał osób, do których pozwana miałaby kierować wskazane informacje. Podniosła również, że powód nie przedstawił dowodów na swoją renomę jako przedsiębiorcy ograniczając się do oświadczeń zamieszczonych w treści uzasadnienia pozwu. W jej ocenie powód nie wykazał faktów stanowiących podstawę roszczeń.

Pozwana podważyła również twierdzenia powoda dotyczące jego dotychczasowej współpracy z hotelem (...) w G. oraz przedstawiony przez niego mechanizm współpracy między hotelami a przewodnikami.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Zarówno powód, jak i pozwana są licencjonowanymi przewodnikami turystycznymi prowadzącymi działalność na terenie T.. W związku z prowadzoną działalnością gospodarczą współpracowali z hotelami na tym terenie.

o koliczność bezsporna

Pozwana w początkowy okresie swojej działalności współpracowała z powodem oprowadzając grupy przekazane przez niego do oprowadzania.

okoliczność bezsporna

Zasadą jest organizacja współpracy między przewodnikami a hotelami w formie ustnej, przez zlecanie oprowadzenia konkretnych grup, a nie w oparciu o umowy regulujące stałą współpracę.

okoliczność bezsporna

Informacje jakoby powód miał współpracować z organami bezpieczeństwa PRL, czerpać z tego tytułu korzyści majątkowe i osobiste, a efektem tej współpracy była szkoda osób trzecich w związku z donosami i szantażem, nie pochodziły od pozwanej. Pozwana nie rozpowszechniała również informacji, że powód miałby dopuszczać się stręczycielstwa, kuplerstwa i sutenerstwa, ani nie nakłaniała hoteli działających na terenie T. do zaprzestania współpracy z powodem.

dowody : zeznania świadków T. O. – k. 168 – 169; T. T. – k. 169; J. B. – k. 169 – 169v.; M. M. – k. 170 – 170v.; J. K. – 170v. – 171;
zeznania pozwanej E. W. słuchanej w charakterze strony – k. 172 – 172v.

Sąd zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny był w części bezsporny między stronami. W tym zakresie Sąd ustalił go w oparciu o zgodne oświadczenia stron zawarte w pismach procesowych, jak również złożone ustnie na posiedzeniu przygotowawczym i ujęte w planie rozprawy oraz złożone na rozprawie. Posłużył się również dokumentami lub ich odpisami, przedstawionymi przez strony, których autentyczność lub zgodność z oryginałami nie została przez strony zakwestionowana, a nie wzbudziły również wątpliwości Sądu.

Między stronami spornymi pozostawały okoliczności fundamentalne dla rozstrzygnięcia sporu, tj. czy pozwana rozpowszechniała o powodzie informacje wskazane wyżej oraz czy w związku z tymi działaniami pozwanej hotele w T. ograniczyły lub zakończyły współpracę z powodem. Ustalając stan faktyczny w zakresie spornym Sąd oparł się o dowody z zeznań świadków T. O., T. T., J. B., M. M. oraz J. K., w zakresie w jakim nie były sprzeczne ze stanem faktycznym ustalonym w oparciu o inne dowody, oraz przesłuchanie stron, oceniając moc dowodów oraz ich wiarygodność według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia materiału zebranego w sprawie, stosownie do treści art. 233 § 1 k.p.c.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka T. T. w zakresie w jakim twierdził, że przez menagerów hotelu (...) w G. zostało wydane polecenie, by nie korzystać z usług powoda przy oprowadzaniu gości hotelu, ponieważ pozostawały one w sprzeczności z zeznaniami świadka M. M.. Zeznania tego ostatniego świadka Sąd uznał za godne wiary, ponieważ pełniła ona wówczas, jak i ocenie, funkcję dyrektor wspomnianego hotelu i jako taka posiadałaby wiedzę o wydaniu takiego polecenia, czemu zaprzeczyła. Za taką oceną Sądu przemawiała również okoliczność wskazana przez świadka, że ulotki reklamujące usługi powoda pozostają cały czas dostępne w recepcji hotelu. Ponadto warto również zauważyć, że nawet świadek T. T. nie twierdził, aby to pozwana rozpowszechniała jakiekolwiek informacje o powodzie, aby z nim o powodzie w ogóle rozmawiała.

Sąd w swoich ustaleniach oparł się również na faktach powszechnie znanych – pandemii COVID-19 oraz wojny w Ukrainie, których notoryjność uzasadniała brak konieczności przeprowadzenia dowodu dla ich wykazania zgodnie z treścią art. 228 § 1 k.p.c.

Sąd ocenił jako niewiarygodny dowód z zeznań powoda R. M. słuchanego w charakterze strony w zakresie, w jakim twierdził, że zaczęły do niego po pewnym czasie docierać informacje z recepcji hoteli, z którymi współpracował, że podobno pozwana miała mówić, aby do niego nie dzwoniono, gdyż chciała odebrać mu rynek. Zeznania powoda w tym zakresie po pierwsze wyrażone zostały w trybie przypuszczającym („podobno”), a poza tym – i co ważniejsze – pozostają w sprzeczności z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Z żadnych bowiem innych źródeł dowodowych (czy to osobowych, czy dokumentowych) taka okoliczność nie wynikała. Powód nie zaproponował również żadnego dowodu z zeznań świadka, który potwierdziłby te rzekome wypowiedzi pozwanej. Co prawda świadkowie T. O. i J. B. zeznały, że pozwana miała z nimi na temat przeszłości powoda rozmawiać, ale – co charakterystyczne – również z zeznań tych świadków nie wynikało, aby to pozwana była źródłem plotek o przeszłości powoda. Świadek J. B. wprost przyznała, że krążyła plotka o niechlubnej działalności powoda przed 1989 r., ale nie wskazała pozwanej jako jej źródła; wręcz zeznała, że również od przewodników z W. tę plotkę słyszała. Poza tym, ani T. O., ani J. B. nie twierdziły, że pozwana cokolwiek na temat powoda mówiła pracownikom recepcji hotelowych, a tym bardziej, żeby nakłaniała do zerwania współpracy hoteli z powodem.

Sama pozwana, słuchana w charakterze strony, stanowczo zaprzeczyła, aby rozpowszechniała niepochlebne opinie o powodzie, i w sposób przekonywujący argumentowała, że po pierwsze, nie miała żadnej wiedzy na temat działalności powoda przed 1989 r., a po drugie, rozpowszechnianie takich plotek stawiałoby ją samą w negatywnym świetle, jako osobę nieprofesjonalną. Również zasady doświadczenia życiowego oraz logicznego rozumowania przemawiają przeciwko możliwości uznania za wiarygodne zeznań powoda w tym zakresie. Wydaje się być skrajnie mało prawdopodobne, aby pozwana takie plotki rozpuszczała wśród pracowników recepcyjnych w hotelach w celu odebrania klientów powodowi, a tym bardziej, aby posiadała taką siłę perswazji, że na podstawie tego rodzaju informacji (dotyczących rzekomych zachowań powoda sprzed ponad trzydziestu lat) pracownicy recepcji w trójmiejskich hotelach mieli zniechęcać potencjalnych klientów do korzystania z usług przewodnickich powoda.

W konsekwencji, z zeznań przesłuchanych w toku postępowania świadków w ocenie Sądu nie wynikało, by to pozwana była autorką plotek o powodzie dotyczących jego rzekomej współpracy z organami bezpieczeństwa PRL, czerpania korzyści z tego faktu oraz trudnienia się sutenerstwem, kuplerstwem i stręczycielstwem. Okoliczności, jakoby współpraca powoda z hotelem (...) została zakończona lub ograniczona ze względu na działania pozwanej pozostawała w sprzeczności z zeznaniami świadków M. K. oraz J. K.. Fakt nazwania powoda przez pozwaną „starym ubekiem” i „alfonsem” nie znalazł również potwierdzenia w zeznaniach świadka T. T., na którego powoływał się powód, jako osobę, od której informację taką uzyskał.

Stosownie do treści art. 227 k.p.c. przedmiotem dowodu są fakty, natomiast zeznania powoda słuchanego w charakterze strony zawierały elementy stanowiące wnioski wyprowadzone przez niego, niemające oparcia w faktach. Tak należało ocenić te jego zeznania, które dotyczyły rzekomych słów pozwanej kierowanych do osób oprowadzanych po (...). Przedstawiona przez powoda relacja o słowach pozwanej nie zawiera żadnego elementu, który umożliwiałby przyjęcie, że pozwana wypowiadała się negatywnie na jego temat. Tymczasem powód zeznał, że „Przewodnicy mówili mi, że pozwana opowiadała im, że […] zna takiego człowieka, przez którego ludzie w tamtych czasach cierpieli. Chodziło jej o mnie”. Pozwana, słuchana w charakterze strony, zaprzeczyła, aby cokolwiek negatywnego na temat powoda mówiła w związku z oprowadzaniem wycieczek po (...), gdyż tam wycieczek nie oprowadza, ponieważ nie ma do tego uprawnień.

W oparciu o tak ustalony stan faktyczny w ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie powód dochodził roszczeń z art. 448 k.c. w zw. z art. 24 k.c. w związku z naruszeniem przez pozwaną jego dóbr osobistych wykorzystywanych w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji powoda jako przedsiębiorcy i świadczonych przez niego usług. Jako podstawę faktyczną wskazał naruszenie jego dobrego imienia i czci, a także renomy jako przedsiębiorcy przez pozwaną w związku z rozpowszechnianiem przez nią nieprawdziwych informacji jakoby był współpracownikiem organów bezpieczeństwa PRL, czerpał z tego tytułu korzyści majątkowe i osobiste, jego działania wyrządziły szkodę wielu osobom, a sam powód nadto trudnił się stręczycielstwem, kuplerstwem i sutenerstwem. Wskazane działania pozwanej miały skutkować ograniczeniem lub zaprzestaniem współpracy z powodem przez hotele w G. – (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...), (...).

Na powodzie spoczywał, stosownie do treści art. 6 k.c., ciężar dowodu w zakresie wykazania, że pozwana dopuściła się zarzucanych jej działań godzących w jego dobra osobiste, a działania te doprowadziły do wskazanych przez niego konsekwencji – ograniczenia lub zaprzestania współpracy przez wskazane wyżej hotele.

Mając na względzie wynik przeprowadzonego postępowania dowodowego należało uznać, że powód ciężarowi dowodu we wskazanym zakresie nie podołał. Nie zostały przedstawione Sądowi żadne dowody, na podstawie których mógłby uznać za wykazane, że to pozwana jest autorką i źródłem informacji wskazanych przez powoda. Okoliczności te wynikają jedynie z oświadczeń strony powodowej. Zeznania świadków T. O. oraz J. B. wskazują jedynie, że pozwana znała treść tych plotek, jednakże w żadnym stopniu nie wykazały, by działania pozwanej polegały na czymś więcej. Ponadto treści obu zeznań jest w ocenie Sądu nieprecyzyjna i niejednoznaczna, świadkowie wprost wskazują, że nie pamiętają słów pozwanej, a jedynie przekazują to, co zapamiętali jako sens jej wypowiedzi. W tym kształcie zeznania te nie mogą stanowić podstawy do ustalenia, że pozwana rozpowszechniała o powodzie nieprawdziwe informacje.

Ponadto Sąd uznał za zgodne z doświadczeniem życiowym, spójne i logiczne twierdzenia pozwanej, że zarzucanych jej działań nie dopuściłaby się również ze względu na negatywne konsekwencje dla niej jako przedsiębiorcy. Pomawianie innego, konkurującego na tym samym rynku przedsiębiorcy o rzeczy i zachowania, których sama nie mogłaby być świadkiem – pozwana wskazała, że nie było jej jeszcze na świecie w czasach, kiedy powód miałby dopuszczać się tych zachowań – stawiałoby ją w złym świetle w oczach podmiotów, z którymi współpracowała i turystów, którzy korzystali z jej usług, czego konsekwencją byłaby utrata możliwości dalszej współpracy z nimi. Co więcej, zgodnie z zeznaniami pozwanej, świadka M. M. oraz przedstawionym przez pozwaną opiniami dotyczącymi świadczonych przez nią usług, których prawdziwości powód nie kwestionował, pozwana nawiązuje korzystne relacje z hotelami i innymi operatorami turystycznymi, a jej usługi świadczone są na wysokim poziomie i są wysoko oceniane przez ich odbiorców. Również ta okoliczność przemawia za zasadnością stanowiska, że pozwana nie miałaby interesu w utrudnieniu działalności powoda albo w doprowadzeniu do jej zakończenia.

Twierdzenia powoda o zakończeniu lub ograniczeniu współpracy z nim przez wskazane wyżej hotele, szczególnie przez hotel (...) w G., nie zostały udowodnione. Ponownie nie zostały przedstawione Sądowi żadne dowody, które potwierdzałyby oświadczenia strony powodowej o tym fakcie. Sąd nie wątpił, że powód odczuł spadek obrotów z prowadzonej działalności gospodarczej ze względu na zmniejszony ruch turystyczny, jednakże, tak jak w przypadku zarzucanych pozwanej działań, związek między nimi a spadkiem dochodów powoda wynika tylko z jego twierdzeń o stanie faktycznym sprawy, które nie zostały potwierdzone żadnymi dowodami. Okolicznościami powszechnie znanymi są pandemia COVID-19 i wojna w Ukrainie oraz konsekwencje jakie z tych zdarzeń wynikły dla całej branży turystycznej, tj. znaczące zmniejszenie liczby turystów, a w konsekwencji mniejszy popyt na usługi przewodników. Możliwa jest okoliczność, że spadek dochodów powoda wynikałby z działań pozwanej, jednakże Sąd ustalił, że nie dopuszczała się ona zarzucanych jej działań godzących w renomę i dobre imię powoda, a ponadto nie została udowodniony żadne przypadek zakończenia współpracy z powodem w związku z krążącymi na jego temat plotkami. Powód zwracał szczególną uwagę na współpracę z hotelem (...) w G.. W oparciu o zeznania świadka M. M., którym Sąd w całości dał wiarę, współpraca ta nadal trwa, czego przejawem są ulotki reklamujące usługi powoda dostępne w recepcji hotelu. W związku z tym Sąd przyjął, wbrew twierdzeniom świadka T. T., że żadna z osób kierujących hotelem (...) w G. nie zakazała korzystania z usług świadczonych przez powoda. Całkowicie sprzecznym w ocenie Sądu byłoby pozostawienie ulotek reklamujących usługi przedsiębiorcy, z którym dany podmiot zaprzestał współpracy.

Co do pozostałych hoteli wskazanych przez powoda nie podjął on żadnych działań mających na celu wykazanie, że współpracował z nimi, a współpraca ta została zakończona lub ograniczona ze względu na plotki na jego temat rozpuszczane przez pozwaną, a ograniczył się jedynie do wymienienia ich w petitum pozwu. W związku z tym Sąd ograniczył się do szerszego omówienia wyłącznie okoliczności współpracy powoda z hotelem (...).

Mając na względzie powyższe Sąd uznając, że przeprowadzone postępowanie dowodowe nie pozwalało na ustalenie, aby pozwana w ogóle dopuściła się zarzucanych jej przez powoda czynów naruszających jego dobra osobiste, oddalił powództwo w punkcie I. wyroku.

O kosztach procesu Sąd orzekł w pkt II. wyroku na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., w związku z oddaleniem powództwa w całości również w całości nakładając na powoda obowiązek zwrotu pozwanej kosztów niezbędnych do celowej obrony, na które złożyły się stawka wynagrodzenia jednego adwokata ustalona w wysokości stawki minimalnej zgodnie z § 8 ust. 1 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.) oraz kwota opłaty skarbowej od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł.