Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 lipca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Gdańsku XV Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Dorota Kołodziej

Protokolant: sekretarz Izabela Węsiora

Po rozpoznaniu w dniu 15 lipca 2014 roku w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa B. D.

przeciwko(...)Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedziba w R.

o zapłatę

I. Zasądza od pozwanego (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. na rzecz powódki B. D. kwotę 2 000 000 zł (dwa miliony złotych) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 26 marca 2012 r. do dnia zapłaty,

II. Zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 11217 zł (jedenaście tysięcy dwieście siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w tym kwoty 7217,00 złotych tytułem zastępstwa procesowego w sprawie,

III. Nakazuje ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa - Sąd Okręgowy w Gdańsku kwotę 96516,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć tysięcy pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt XV C 1666/12

UZASADNIENIE

Powódka B. D. domagała się zasądzenia od pozwanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w R. kwoty 80.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 26 marca 2012 roku do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania i kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych jak i opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu powódka podała, że w dniu 10 kwietnia 2008 roku jako sprzedający zawarła z(...)Spółka z o.o. w W. jako kupującym – umowę sprzedaży(...)udziałów pozwanej spółki, prowadzącej wówczas działalność gospodarczą pod firmą (...). (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R..

Zgodnie pkt 7.10 w/w umowy powódka zobowiązała się do udzielenia pozwanej pożyczki w wysokości 2.000.000 zł. Pożyczka udzielona miała zostać na warunkach wskazanych w uzgodnionym między stronami wzorze umowy pożyczki stanowiącej załącznik nr (...)do umowy sprzedaży udziałów i miała być spłacona przez pozwaną do dnia 31 grudnia 2010 roku lub do dnia, w którym powódka przestałaby być wspólnikiem pozwanej spółki. W dniu 10 kwietnia 2008 roku powódka sprawująca w tym czasie funkcję członka zarządu pozwanej spółki zawarła z pozwaną – reprezentowaną przez dwóch członków zarząduG. S.i S. P. umowę pożyczki, na podstawie, której powódka udzieliła pozwanej oprocentowanej pożyczki w wysokości 2.000.000 zł na okres do dnia 31 grudnia 2010 roku. Zgodnie z zawartą umową pożyczki, pożyczka miała zostać przelana na rzecz pozwanej przez (...) spółka o.o.(...) Spółka z o.o. z siedzibą w W. oświadczyła pozwanej, że przyjęła przekaz, a następnie przekazała pozwanej kwotę 2.000.000 zł. Początkowo pozwana wpłacała powódce odsetki od udzielonej pożyczki. Z uwagi jednak na zaprzestanie płacenia przez pozwaną powódce odsetek od udzielonej pożyczki, a także z uwagi na powzięcie przez powódkę informacji o znacznym pogorszeniu się sytuacji majątkowej pozwanej i zerwaniem przez pozwaną z powódką jakichkolwiek kontaktów, w sierpniu 2011 roku powódka podjęła działania mające na celu odzyskanie kwoty pożyczonej pozwanej wraz z należnym powódce oprocentowaniem. Wówczas to pozwana oświadczyła powódce, że odmawia zwrotu pożyczki, gdyż umowa pożyczki jest bezwzględnie nieważna, albowiem brak było uchwały zgromadzenia wspólników wyrażającej zgodę na zawarcie tej umowy pożyczki, a nadto podczas zawierania tej umowy pozwana nie była reprezentowana przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników lub przez radę nadzorczą, lecz przez członków zarządu pozwanej spółki. Powódka wskazała, że nie kwestionuje nieważności umowy pożyczki, zaś dochodzi jej zwrotu na mocy art. 410 § 2 k.c. jako zwrotu nienależnego świadczenia. Pozwana bowiem uzyskała korzyść majątkową kosztem powódki w wysokości 2.000.000 zł. Z daleko posuniętej ostrożności procesowej, powódka podała, że na wypadek poniesienia przez pozwaną w sprzeciwie lub w odpowiedzi na pozew zarzutu wygaśnięcia obowiązku zwrotu powódce nienależnego świadczenia na podstawie 409 k.c. to zarzut ten będzie nieuzasadniony, albowiem pozwana wyzbywając się kwoty 2.000.000 liczyła się z obowiązkiem zwrotu tej kwoty.

pozew k. 3-9

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym z dnia 3 lipca 2012 roku Sąd Okręgowy w Gdańsku w sprawie XV Nc 186/12 orzekł zgodnie z żądaniem zwartym w pozwie.

nakaz zapłaty k. 85

Od powyższego nakazu zapłaty, pozwana wniosła sprzeciw zaskarżając go w całości oraz wnosząc o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana zaprzeczyła wszelkim twierdzeniom powódki. Pozwana podniosła, iż powódka nie wykazała, aby otrzymała kwotę 2.000.000 zł tytułem pożyczki. Pozwana w roku 2008 znajdowała się w trudnej sytuacji finansowej. Zawieranie przez powódkę z pozwaną umów pożyczki miało na celu zapobiegniecie ewentualnemu ogłoszeniu upadłości spółki. W związku z powyższym nie sposób przyjąć, że ewentualne świadczenia powódki pozbawione były podstaw prawnych. Powódka będąc jednocześnie członkiem zarządu pozwanej oraz udziałowcem pozwanej, zawierając umowy pożyczek, które okazały się nieważne ze względu na nienależytą reprezentację, dążyła do zbycia środków na bieżącą działalność spółki. Jednakże co pozwana podkreślała, powódka nie wykazała w żaden sposób, że pozwana otrzymała dochodzona pozwem kwotę. Z ostrożności procesowej pozwana podniosła, że składa oświadczenie o potrąceniu z rzekomą wierzytelnością następujących kwot:

⚫

299.061,11 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 marca 2012 roku tytułem naprawienia szkody wyrządzonej pozwanej poprzez zawarcie w okresie, gdy powódka była członkiem zarządu tej spółki, umowy zlecenia ze spółką (...) Spółką z o.o. z siedzibą w W., która to umowa zawarta w interesie powódki, a nie pozwanej, umowa powyższa miała na celu znalezienie tylko i wyłącznie chętnego na udziały, które posiadała powódka w pozwanej spółce i faktycznie chętny na udziały został znaleziony, wobec czego to powódka osiągnęła największa korzyść z tej transakcji.

⚫

89.748,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 marca 2012 roku tytułem zwrotu pobranej nienależnie zaliczki na poczet dywidendy za rok 2005, w którym to roku pozwana nie osiągnęła żadnego zysku,

⚫

31.158,91 zł wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 1 marca 2012 roku tytułem naprawienia szkody wyrządzonej pozwanej poprzez rozliczenie pobranych przez powódkę kwot z rachunku bankowego spółki lub w kasie w okresie, gdy powódka była członkiem zarządu na prywatne wydatki nie związane ze spółką.

Pozwana wezwała powódkę do zapłaty powyższych kwot wezwaniem do zapłaty z dnia 14 lutego 2012 roku. Pismem z dnia 1 marca 2012 roku powódka wskazała, że nie uznaje roszczeń pozwanej.

Pozwana podkreśliła, że umowa zlecenia zawarta z(...)Spółka z o.o. miała jedynie na celu doradztwo powódce odnośnie sprzedaży udziałów i nie przyniosła żadnych korzyści pozwanej. Zawierając przedmiotowa umowę w imieniu spółki powódka działała na szkodę pozwanej. Ponadto trzyletni okres przedawnienia nia ma zastosowania w niniejszej sprawie.

Ponadto nie ulega wątpliwości w ocenie pozwanej, że pozwana nie osiągnęła zysku również w czasie, gdy powódka wypłacała sobie zaliczki, które następnie przeznaczała na cele prywatne i w żaden sposób nie rozliczyła się ze spółką. W związku z powyższym nie ulega wątpliwości, że powódka wyrządziła pozwanej szkodę poprzez takie działanie.

Pozwana podkreśliła, że podniesienie zarzutu potrącenia w odpowiedzi na pozew jest równoznaczne ze złożeniem oświadczenia o potrąceniu jeśli takie oświadczenie zostało złożone wcześniej.

sprzeciw k. 93-96

Pismem z dnia 15 marca 2013 roku powódka rozszerzyła żądanie pozwu o kwotę 1.920.000 zł wnosząc o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kwoty 2.000.000 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 26 marca 2012 roku do dnia zapłaty i o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych oraz opłatą skarbową od pełnomocnictwa.

W uzasadnieniu powódka podtrzymała stanowisko podane w pozwie.

pismo z dnia 15 marca 2013 roku k. 191

Pozwana odnosząc się do treści pisma z dnia 15 marca 2013 roku wniosła o oddalenie powództwa w całości podtrzymując zarzuty i twierdzenia zawarte w sprzeciwie.

pismo z dnia 2 kwietnia 2013 roku k. 227

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W 1972 roku B. D. i Z. D. założyli działalność gospodarczą (...)

W 2003 roku (...) został przekształcony w spółkę -(...).(...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R..

B. D. była właścicielem 13.850 udziałów co stanowiło 99,64 % wszystkich udziałów, zaś Z. D. był właścicielem 50 udziałów stanowiących łącznie 0,36% kapitału zakładowego spółki.

Okoliczność bezsporna, nadto potwierdzone dowodem:

⚫

Odpis Krajowego Rejestru sądowego k. 27-30

⚫

Raport due diligence k. 36

W 2005 roku(...) (...)Spółka z o.o. w R. była w trudnej sytuacji finansowej. Z jednej strony ciążyło na niej ryzyko płacenia kar związane z niedopełnieniem wymogów ochrony środowiska. Spółka(...)w związku z wdrażaniem ochrony środowiska zmuszona była wybudować podczyszczalnię ścieków, która ograniczałaby emisję substancji szkodliwych do sieci kanalizacyjnej. Brak bowiem podczyszczalni powodował, iż na spółkę nakładane były kary za przekroczenie norm zanieczyszczeń odprowadzanych ścieków. Koszt budowy podczyszczalni ścieków został oszacowany na kwotę ponad 2.000.000 zł.

Z drugiej strony, z uwagi na rozwijającą się konkurencję w branży ryb, wyniki finansowe Spółki bilansowały się, a zatem spółka była na granicy płynności finansowej. Przy dalszym utrzymaniu się takiej sytuacji spółce groziłaby upadłość.

Wobec tych okoliczności, aby zapobiec upadłości spółkiB. i. Z. D.zdecydowali się na pozyskanie partnerów handlowych, aby rozszerzyć rynek zbytu i zwiększyć zysk ze sprzedaży wyrobów.

We wrześniu 2006 roku B. D. nawiązała współpracę z firmą(...)Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W., celem pomocy w uzyskaniu partnerów handlowych.

Wobec nikłej perspektywy pozyskania partnerów handlowych oraz sugestii(...)Spółki z o.o. aby rozpocząć poszukiwania inwestora, który dokapitalizowałby spółkę, w dniu 25 października 2006 roku (...) (...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. zawarła umowę z(...)spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w W. celem pozyskania inwestora strategicznego. W ocenie (...) uzyskane w ten sposób środki dla spółki(...) pozwoliłyby na realizację inwestycji podczyszczalni jak i wzmocnienie jej pozycji na rynku

Usługa konsultingowa świadcząca przez(...)na rzecz (...) Spółki z o.o. obejmowała dwa obszary, tworzenie strategii i poszukiwanie kontrahentów handlowych (restrukturyzacja) oraz przeprowadzenie transakcji z inwestorem.

Okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dowodem:

⚫

zeznania świadka M. C. nagranie rozprawy z dnia 28 maja 2013 roku audite k. 244 (00:03:17- 00:42:53)

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10), informacyjne k. 144-145

W 2005 roku spółka(...) (...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. wypłaciło B. D. za rok 2005 zaliczkę na dywidendę w kwocie 89.748 zł.

Okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dowodem:

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10), informacyjne k. 144-145

Spółka(...)w pierwszym etapie opracowała biznes plan oraz prowadziła działania zmierzające do ustabilizowania finansów, restrukturyzacji naprawczej spółki (...)W tym celu prowadziła rozmowy z(...)Bank oraz (...)Bank S.A. Rozmowy te zakończyły się pomyślnie dla Spółki. Kolejnym etapem było szukanie kontrahentów.

W procesie pozyskiwania kontrahentów, nabyciem udziałów zainteresowała się firma islandzka –(...)spółka z o.o..

(...)Spółka z o.o. chciała dokonać wykupu menadżerskiego tj nabycia udziałów od dotychczasowych właścicieli, w wyniku którego menedżerowie samodzielnie zamierzali przejąć kontrole nad nabywaną firmą.(...)Spółka z o.o. zamierzała kupić przedsiębiorstwo, zaś istniejący dług spółki, zastawić swoimi aktywami. Miał to być zakup lewarowany.

Inwestorzy islandzcy w trakcie negocjacji zastrzegli, że warunkiem dokonania transakcji wykupu (...) będzie udzielenie pożyczki właścicielskiej przez B. D..

Dowód:

⚫

zeznania świadka M. C. nagranie rozprawy z dnia 28 maja 2013 roku audite k. 244 (00:03:17- 00:42:53)

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10), informacyjne k. 144-145

Za prowadzenie czynności związanych z pozyskaniem inwestora, H. Spółka z. o.o. otrzymała wynagrodzenie od(...)Spólki z .o. w R. w łącznej kwocie 299.061,11 zł.

Faza realizacji projektu	Faktura nr	Kwota
Faza I projektu:1 rata	(...)	25.408,00 zł
Faza I projektu 2 rata	(...)	24.400,00
Faza I projektu (okres 15.01.2007 – 14.02.2007)	(...)	24.400 zł
Faza I projektu (okres 16.02.2007 – 15.03.2007	(...)	28.121 zł
Faza II projektu (okres 16.03.2007 – 15.04.2007) -	(...)	24.400 zł
Faza II projektu (okres 16.04.2007 – 15.05.2007) -	(...)	24.698,99 zł
Faza II projektu (okres 16.05.2007 – 15.06.2007) -	(...)	24.659,00zł
Faza II projektu (okres 16.06.2007 – 15.07.2007)	(...)	25.290,37zł,
Faza II projektu (okres 16.07.2007 – 15.08.2007) -	(...)	18.346,25 zł
Faza III projektu (okres 16.08.2007 – 15.09.2007) -	(...)	18.744,22 zł
Faza III projektu (okres 16.09.2007 – 15.10.2007) -	(...)	17.080,00 zł
Faza III projektu (okres 16.010.2007 – 15.11.2007) -	(...)	17.080,00 zł
Faza III projektu (okres 16.11.2007 – 15.12.2007) -	(...)	17.893,28 zł
Faza III projektu (okres 16.12.2007 – 21.12.2007) -	(...)	8.540,00 zł

Okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dowodem:

⚫

Faktury VAT k. 113-126

Po znalezieniu inwestora, (...) Spółka z o.o. zawarła umowę z B. i Z. D., jako właścicielami (...) Spółki z o.o. Umowa ta obejmowała obsługę procesu transakcyjnego z inwestorem. Wynagrodzenie za ten etap opłacała bezpośrednio B. D. jako zlecający.

Dowód:

⚫

zeznania świadka M. C. nagranie rozprawy z dnia 28 maja 2013 roku audite k. 244 (00:03:17- 00:42:53)

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10), informacyjne k. 144-145

W dniu 9 kwietnia 2008 roku pomiędzy B. D. a(...). (...)Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością doszło do zawarcia umowy pożyczki. Na podstawie niniejszej umowy pożyczkodawca B. D. udostępniła pożyczkobiorcy pożyczkę w kwocie 2.000.000 zł na sfinansowanie budowy oczyszczalni. Od powyższej pożyczki odsetki miały zostać naliczane od dnia udostępnienia pożyczki aż do dnia jej spłaty w wysokości stopy WIBOR 3M plus 0,5% w skali rocznej, wypłacanych pożyczkodawcy co trzy miesiące.

Strony uzgodniły, że pożyczka zostanie spłacona do dnia 31 grudnia 2010 roku. Spłata miała nastąpić w całości lub w części w dowolnym czasie bez żadnych opłat lub kar z tego tytułu.

Zgodnie zaś z § 3 umowy pożyczki, strony uzgodniły, że pożyczka zostanie przelana na rzecz pożyczkobiorcy przez (...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w dniu zawarcia niniejszej umowy, na mocy przekazu, dokonanego przez(...)Spółka z o.o. na rzecz pożyczkobiorcy.

Dowód:

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10), informacyjne k. 144-145

⚫

Umowa pożyczki k. 19-22

⚫

Umowa sprzedaży udziałów k. 14

⚫

Raport due diligence k. 36

⚫

Zestawienie k. 288-289

W dniu 10 kwietnia 2008 roku pomiędzy(...)Spółka z o.o.,(...) (...), Z. D., B. D. oraz(...) spółka z o.o. w R. została zawarta umowa sprzedaży udziałów spółki(...)

Na mocy niniejszej umowy B. D. i Z. D. sprzedali 85% udziałów, a co do 15% udziałów zobowiązali się do ich sprzedaży kupującemu, kupujący zaś kupił 85% udziałów, a co do 15% udziałów zobowiązał się je kupić, w 2 etapach, zgodnie z umową.

Jednocześnie w pkt 7.10 umowy sprzedaży udziałów B. D. zobowiązała się udzielenia spółce pożyczki w kwocie 2.000.000 zł celem umożliwienia sfinalizowania budowy oczyszczalni. Pożyczka ta miała zostać udzielona na warunkach wskazanych w uzgodnionym pomiędzy stronami wzorze umowy pożyczki stanowiącym Załącznik nr 14 do niniejszej umowy i miała być spłacona przez Spółkę do 31 grudnia 2010 roku lub do dnia, w którym B. D. przestanie być wspólnikiem spółki. Pożyczka miała zostać przelana na rzecz spółki przez kupującego, w dniu zawarcia niniejszej umowy, na mocy przekazu dokonanego przez B. D. na rzecz Kupującego.

Dowód:

⚫

Umowa sprzedaży udziałów k. 12-17

⚫

Poświadczenie podpisów k. 23-26

⚫

Odpis Krajowego Rejestru sądowego k. 27-30

⚫

Raport due diligence k. 36-42

⚫

Rachunek zysków i strat(...)k. 43-48

⚫

Dodatkowe informacje i objaśnienia do sprawozdania finansowego za 2010 k. 4955

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10), informacyjne k. 144-145

W związku ze sprzedażą przedsiębiorstwa, B. D. przestała pełnić funkcję prezesa, którą objął G. S., a B. D. powierzono funkcje wiceprezesa. Z kolei Z. D. przestał pełnić funkcję wiceprezesa, którą objął G. D., a Z. D. powierzono funkcję członka rady nadzorczej.

Okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dowodem:

⚫

Akt notarialny k. 23-26

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10), informacyjne k. 144-145

(...) część kwoty stanowiącej cenę sprzedaży udziałów przelała na rzecz B. D. i Z. D., zaś kwotę 2.000.000 zł, którą B. D. zobowiązała się pożyczyć spółce(...) została przelana przez (...) na rzecz spółki(...)

Dowód:

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10), informacyjne k. 144-145

W czerwcu 2008 roku(...)Spółka z o.o. rozpoczęta budowę własnej podczyszczani ścieków.

Okoliczność bezsporna,

⚫

Raport due diligence k. 36

Pozwana po otrzymaniu pożyczki, wypłaciła powódce zgodnie z postanowieniami umowy kilka rat odsetkowych od zaciągniętej pożyczki, a następnie zaprzestała uiszczała jakichkolwiek należnych kwot.

Okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dowodem :

⚫

Raport due diligence k. 36

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10),informacyjne k. 144-145

⚫

rozliczenie obrotów i sald k. 109

⚫

dokumenty księgowe k. 288, 289

W 2009 roku pozwana spółka zaksięgowała nienależnie pobraną przez B. D. zaliczkę na dywidendę jako kwotę nieściągalną po stronie straty, dokonując odpowiedniego wpisu w księdze po stronie konto MA 290.

Dowód:

⚫

Dowód księgowy k. 108

W dniu 14 grudnia 2009 roku (...) zawarło z(...)S.A. umowę sprzedaży udziałów 12.810 w spółce (...) (...)

Okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dowodem:

⚫

Porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o prace k. 195-196

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10),informacyjne k. 144-145

W dniu 28 stycznia 2010 roku (...) (...)Spółka z o.o. oraz B. D., na mocy porozumienia stron rozwiązało z B. D. umowę o prace zawartą w dniu 25 kwietnia 2003 roku.

Strony postanowiły, że do czasu rozwiązania umowy, B. D. zostaje zwolniona ze świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, pracodawca wypłacił powódce odszkodowanie w kwocie 150.000 zł w sześciu równych miesięcznych ratach odpowiadających terminom wypłaty wynagrodzenia za miesiące luty – lipiec 2010. Strony oświadczyły, że poza roszczeniem o wypłatę wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia za okres od dnia 1 do dnia 31 stycznia 2010 roku oraz o wypłatę kwot, o których mowa w niniejszym porozumieniu, nie mają do siebie żadnych innych wzajemnych roszczeń. Dotyczy to również zakazu konkurencji pracownika. Pracodawca podał, że pracownik jest zwolniony z wszelkich zakazów konkurencji a pracownik oświadczył, że nie przysługują mu żadne kwoty w związku z takimi zakazami czy zwolnieniem z tychże zakazów.

Porozumienie zostało zawarte pod warunkiem zawieszającym zamknięcia transakcji nabycia przez (...) S.A. od (...) 12.810 udziałów w Spółce na podstawie umowy Sprzedaży Udziałów (...) (...)Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w R. zawartej dnia 14 grudnia 2009 roku pomiędzy (...) a(...)S.A.

Okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dowodem:

⚫

Porozumienie w sprawie rozwiązania umowy o prace k. 195-196

⚫

Rozliczenie k. 197

⚫

Dowód księgowy k. 198-199

⚫

przesłuchanie powódki B. D. nagranie rozprawy z dnia 18 marca 2014 roku audite k. 393, (00:02:21 -00:20:10), informacyjne k. 144-145

W czerwcu 2010 roku ukończono budowę oczyszczalni ścieków.

Okoliczność bezsporna, nadto potwierdzona dowodem:

⚫

Informacja dodatkowo do sprawozdania finansowego k. 55

B. D. na wyjazdy w delegacje pobierała zaliczki, a następnie przedstawiała rachunki do rozliczenia. Wszystkie z tego tytułu należności zostały przez powódkę rozliczone.

Dowód:

⚫

zeznania świadka J. M. nagranie protokołu rozprawy z dnia 28 maja 2013 roku audite k. 244 (00:31:11- 00:42:14)

⚫

rozliczenie k. 197-198

W sierpniu 2011 roku powódka zażądała zwrotu pożyczki. W odpowiedzi, pozwana odmówiła zwrotu pożyczonej kwoty podając, ze umowa pożyczki była nieważna.

Okoliczność bezsporna

Sąd zważył co następuje

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd oparł się na załączonych do akt sprawy dokumentach, których autentyczność i prawdziwość nie była kwestionowana w toku procesu przez strony, ich prawdziwość i rzetelność nie budziła również wątpliwości Sądu, dlatego Sąd uznał je w całości za wiarygodne i uwzględnił dokonując rekonstrukcji istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy okoliczności faktycznych.

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny również w oparciu o zeznania świadka M. C., który szczegółowo wyjaśnił na czym polegała współpraca miedzy jego firmą a pozwaną oraz powódką, jak przebiegał procesy poszukiwania inwestora oraz kwestię związaną z udzieleniem pozwanej pożyczki przez powódkę. Zeznania świadka M. C. są spójne, szczegółowe i korespondują z przedłożonymi do akt sprawy dokumentami, dlatego Sąd uznał je całkowicie za wiarygodne.

Sąd dał również wiarę zeznaniom świadka J. M., która zeznała, iż widziała na księgach rachunkowych spółki (...)zaksięgowaną pożyczkę od powódki. Sąd nie znalazł podstaw by odmówić świadkowi wiarygodności. Sąd również uznał zeznania świadka D. R. za wiarygodne, albowiem Świadek podał, że według jego wiedzy taka pożyczka nastąpiła w celu sfinansowania podczyszczalni.

Sąd dał wiarę również zeznaniom powódki, która został przesłuchana w toku postępowania. Zeznania powódki korespondują z przedłożonymi dokumentami, na podstawie których Sąd poczynił ustalenia faktyczne jak i zeznaniami świadka M. C., J. M. czy D. R.. Sąd jedynie sceptycznie odniósł się do zeznań powódki w zakresie w jakim jej zeznania odnosiły się do kwestii dywidendy, albowiem zeznania jej nie zostały poparte innym obiektywnym dowodem. Powódka zaś miała interes w tym, aby złożyć zeznania o takiej treści w tym przedmiocie, tak aby uzyskać korzystne dla siebie rozstrzygnięcie. Sąd nie przesądzając czy zeznania powódki w tym zakresie są prawdziwe, dokonał rozstrzygnięcia zagadnienia w oparciu o inne dowody.

Zeznania świadków Z. D., M. P., M. R., M. D., B. W., W. M., A. K., L. P., J. P., M. S., M. B. Sąd uznał za prawdziwe jednakże nie istotne dla rozstrzygnięcia niniejszego postępowania, albowiem świadkowie ci poza faktem, że byli pracownikami pozwanej, nie mieli wiedzy na temat udzielonej przez powódkę pożyczki na rzecz pozwanej.

Sąd nie dał wiary zeznaniom świadka W. P., albowiem są one sprzeczne z zebranym materiałem dowodowym, ponadto świadek zeznanie o swoich odczuciach i przemyśleniach. Ponadto zeznania świadka są wewnętrznie sprzeczne, z jednej strony świadek zaprzecza, aby pożyczka została przez powódkę udzielona spółce, albowiem zdaniem świadka uważa, że nie istnieje dokument o udzielonej pożyczce a z drugiej strony w imieniu spółki świadek miał negocjować spłatę przedmiotowej pożyczki.

Sąd oddalił dowód z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, albowiem dowód ten nie byłby przydatny do rozstrzygnięcia niniejszego sporu. Przeprowadzenie niniejszego dowodu było całkowicie zbędne jako nieprzydatne do wyjaśnienia i rozstrzygnięcia niniejszej sprawy. Ponadto pozwany nie przedstawił Sądowi, mimo takiego zobowiązania żadnego materiału który stal był się podstawą badania biegłego i wydania w sprawie opinii. Sąd oddalił wnioski dowodowe pozwanego o przesłuchanie w charakterze świadków S. P. i G. S. wobec nie uzupełnienia przez pozwanego braków formalnych wniosku dowodowego ( bark danych adresowych. Sąd pominął również dowód z przesłuchania osoby uprawnionej do reprezentowania pozwanego wobec nieusprawiedliwionego niestawiennictwa n rozprawie Prezesa zarządu. Pozwany nie przedstawił również na żądanie Sądu sprawozdań finansowych spółki za lata 2004 - 2010

Powódka niniejszym postepowaniem dochodziła od(...) (...)Spółce z o.o. w R. zwrotu pożyczonej kwoty 2.000.000 zł, wskazując jako podstawę art. 410 § 2 k.c.

Sąd w pierwszej kolejności, wobec zakwestionowania przez pozwaną(...).(...)Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. faktu otrzymania od powódki kwoty 2.000.000 zł, musiał rozstrzygnąć powyższą kwestię.

W ocenie Sądu wbrew twierdzeniu pozwanej, powódka uczyniła zadość swojemu obowiązkowi i wykazała, że pozwana otrzymała kwotę 2.000.000 zł tytułem pożyczki w celu budowy podczyszczalni.

Wskazać bowiem należy, iż powódka na tę okoliczność przedłożyła umowę pożyczki zawartą z(...). (...) Spółka z o.o. oraz umowę sprzedaży udziałów. Z dokumentów tych wynikało, że (...) jako nabywca udziałów spółki -(...). (...) spółki z o.o., zobowiązał się dokonać pomniejszenia ceny zapłaty za udziały sprzedającej B. D. i kwotę 2.000.000 zł przekazać bezpośrednio spółce(...)tytułem pożyczki – ust. 3 umowy pożyczki z dnia 9 kwietnia 2008 roku oraz pkt 7.10 umowy sprzedaży udziałów. W transakcji tej została więc zastosowana instytucja przekazu (art. 921 ^{(( 1))} k.c.). Powódka nie przekazała pozwanej bezpośrednio pieniędzy, a uczynił to nowy inwestor, który po zakupie udziałów spółki od powódki, część ceny uiścił jako kwota pożyczki na rzecz pozwanej.

Zdaniem Sądu umowa pożyczki choć ostatecznie okazała się nieważna z uwagi na brak uchwały zgromadzenia wspólników wyrażającej zgodę na zawarcie przedmiotowej umowy pożyczki, to nie zmienia faktu, że wolą stron było pozyskania i przekazanie pieniędzy na budowę oczyszczalni.

Spółka (...) a właściwie nowy nabywca udziałów (...) potrzebował niniejszych pieniędzy na sfinansowanie budowy podczyszczalni. Spółka(...) nie kwestionowała faktu rozpoczęcia inwestycji budowy podczyszczalni jak i jej ukończenia. Pozwana nie wykazała również, aby budowa podczyszczalni została wybudowana z innych środków finansowych. Skoro zaś, pieniądze pochodzące z pożyczki miały na celu sfinansowanie konkretnego przedsięwzięcia, a spółka nie dysponowała innymi środkami, oczywistym jest, że inwestycja ta została uregulowana pozyskanymi środkami od powódki. Pozwana nie przedstawiła na tę okoliczność dowodu przeciwnego.

Z zeznań świadka M. C. wynika, iż spółka(...)od samego początku negocjacji uzależniała współpracę z (...), od udzielenia pożyczki przez B. D. w celu sfinansowania budowy podczyszczalni. Udzielenie pożyczki nabywczej spółce przez B. D. było warunkiem koniecznym.

Ponadto o fakcie przekazania niniejszej kwoty świadczą dokumenty w postaci zapisów w raporcie –„ Raport due diligence” sporządzony w listopadzie 2009 roku przez (...), a więc przed podmiot oferujący profesjonalne usługi z zakresu bankowości inwestycyjnej i doradztwa strategicznego. I choć dokument ten należy rozpatrywać w charakterze dokumentu prywatnego, tym niemniej został on sporządzony przez profesjonalny podmiot, po zapoznaniu się kompleksowo z sytuacją prawno - finansową spółki (...) w celu dalszej odsprzedaży udziałów. Raport ten został więc sporządzony w interesie pozwanej. Brak zatem jakichkolwiek podstaw, aby dokument ten uznać za sporządzony w sposób nierzetelny i aby zawierał nieprawdziwe informacje. Z raportu tego zaś wynika w sposób jednoznaczny, że jednym z wierzycieli pozwanej była B. D., która miała roszczenie wobec spółki(...) na kwotę 2.400.000 zł. Na karcie 78 raportu czytamy ”B. D., mniejszościowy udziałowiec Spółki, udzieliła jej dwóch pożyczek w łącznej wysokości 2.400 tyś zł. Umowa opiewająca na 2000 tyś zł została zawarta w dniu 10.04.2008 roku. Termin zwrotu pożyczki ustalono na dzień 31.12.2010r., a odsetki są wyliczone według stopy procentowej WIBOR 3m + 0,50 pp rocznie i wypłacone co kwartał. Pożyczka jest podporządkowana kredytowi zaciągniętemu przez Spółkę z (...)w myśl ustaleń umowy zawartej w dniu 10.04.2008 roku, pomiędzy B. D.,(...)Spółka z o.o., Spółką a (...)

Z kolei z opublikowanego sprawozdania finansowego (...) za rok 2009 w Monitorze Polskim B nr (...) poz. (...) w tym niezależnej opinii biegłego rewidenta dla(...) Spółki z o.o. w R. wynika, iż sprawozdanie finansowe przedstawia rzetelne i jasno wszystkie informacje istotne dla oceny sytuacji majątkowej i finansowej badanej jednostki za rok obrotowy 2009, sporządzone zostało we wszystkich istotnych aspektach zgodnie z określonymi w powołanej wyżej ustawie zasadami rachunkowości oraz na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych oraz jest zgodna z wpływającymi na treść sprawozdania finansowego przepisami prawa i postanowieniami umowy badanej jednostki.

Z powyższego wynika, iż prowadzenie dokumentacji rachunkowej spółki niezależny rewident ocenił jako prawidłowe i nie dopatrzył się żadnych nieścisłości. Tym samym uznać należało, iż zapisy dotyczące udzielonej kwoty pożyczki przez powódkę za wiarygodne. Z dokumentacji spółki wynika, również, iż spółka wypłacała na rzecz powódki odsetki od wpłaconych kwot w wysokości ustalonej w umowie pożyczki.

W ocenie Sądu również z zeznań świadków – pracowników pozwanej – księgowej J. M. czy też D. R. wynika, że sporna kwota została udzielona pozwanej. J. M. zeznała, iż widziała taką kwotę zaksięgowaną w księgach spółki. W ocenie Sądu Spółka nie miała zatem interesu w tym, aby poczynić takie zapisy nie otrzymawszy uprzednio pieniędzy.

Wskazać również należy, iż gdyby przyjąć hipotetycznie, że (...) nie dokonała przekazania pieniędzy na rzecz (...), to pozwana miała roszczenie względem powódki o udzielenie umówionej kwoty. Brak zaś dowodu, aby pozwana takie roszczenie formułowała. Mając zaś na uwadze trudną sytuację finansową i konieczność wybudowania podczyszczalni, zasadnym jest twierdzenie, że spółka domagałaby się udzielenia jej obiecanej pożyczki. Trudno zaś przyjąć twierdzenie, że pozwana zawarła umowę pożyczki w kwocie 2.000.000 zł i nie skorzystała z niej.

Reasumując, w ocenie Sądu powódka wykazała, iż uiściła na rzecz pozwanej kwotę 2.000.000 zł, zaś pozwana nie obaliła przedmiotowego twierdzenia.

Zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c. obowiązek udowodnienia faktów spoczywa na osobie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne. Wobec tego na powodzie zawsze ciąży obowiązek wykazania faktów uzasadniających jego roszczenia, a na pozwanym obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających wniosek o oddalenie powództwa.

Pozwana choć została zobowiązana przez Sąd nie przedstawiła ksiąg rachunkowych ze spornego okresu jak i nie przedstawiła żadnego dowodu wskazującego, iż do przelania kwoty 2.000.000 zł nie doszło, albo też iż spółka nie jest już wzbogacona.

Wobec przesądzenia istnienia roszczenie powódki o zwrot udzielonej kwoty w wysokości 2.000.000 zł tytułem pożyczki i podniesieniu przez pozwaną zarzutu potrącenia trzech kwot:

- 299.061,11 zł tytułem naprawienia szkody wyrządzonej pozwanej poprzez zawarcie umowy zlecenie ze spółką(...)która to umowa ostała zawarta w interesie tylko i wyłącznie powódki

- 89.748,00 zł tytułem zwrotu pobranej nienależnie dywidendy za rok 2005

- 31.158,91 zł z tytułu nierozliczenia się powódki ze spółka w zakresie pobranych delegacji

wskazać należy, co następuje.

W ocenie Sądu podniesiony zarzut potracenia jest niezasadny, co do każdej z trzech kwot. I tak w odniesieniu do kwoty 299.061,11 – z tytułu naprawienia szkody wyrządzonej pozwanej poprzez zawarcie umowy z(...)wskazać należy, iż pozwana kwestionowała zasadność zawarcia umowy z firmą(...)i zarzuca powódce działanie w interesie własnym a nie spółki, przez co powódka naraziła spółkę na szkodę. Pozwana jednak nie precyzuje swojego zarzutu poprzestając na ogólnym zarzucie wyrządzenia szkody. Pozwana nie precyzuje z jakiego tytuły nastąpiło wyrządzenie szkody, Sąd zaś przyjął, że pozwana wskazuje szkodę deliktową.

Zgodnie z treścią art. 415 k.c., kto wyrządził drugiemu szkodę obowiązany jest do jej naprawienia. Przesłankami odpowiedzialności odszkodowawczej są zatem: zdarzenie, z którym ustawa wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą, tu: zawinione działanie lub zaniechanie, wystąpienie szkody oraz adekwatny związek przyczynowy między zawinionym działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Odpowiedzialność odszkodowawcza wynikająca z art. 415 k.c. oparta jest na zasadzie winy. Z zawinionym działaniem mamy do czynienia wówczas, gdy pozostaje ono obiektywnie bezprawne tj. sprzeczne z normami prawnymi lub ogólnie przyjętymi normami społecznymi, a także gdy występuje jeden ze stopni winy subiektywnej (chociażby w postaci niedbalstwa, czy braku należytej staranności).

Pozwana zarzucając powódce działanie na szkodę spółki winna wykazać powyższe przesłanki deliktowe. Zgodnie z treścią przepisu art. 6 k.c. obowiązek udowodnienia faktów spoczywa na osobie, która z tych faktów wywodzi skutki prawne. Wobec tego na powodzie zawsze ciąży obowiązek wykazania faktów uzasadniających jego roszczenia, a na pozwanym obowiązek udowodnienia okoliczności uzasadniających wniosek o oddalenie powództwa. Obowiązek udowodnienia faktu powstania szkody, jak i jej wysokości obciąża zawsze poszkodowanego.

W ocenie Sądu pozwana nie wykazała bezprawności działania powódki, w tym w szczególności poprzez fakt, pozyskania inwestora czy odsprzedaży swoich udziałów. Pozwana nie precyzuje, czy szkodę wiąże bezpośrednio z zawarciem umowy konsultingowej z firmą(...)czy z faktem odsprzedaży udziałów.

Wskazać bowiem należy, że kwota 299.061,11 zł stanowiła łączne wynagrodzenie dla spółki(...), za pozyskanie inwestora strategicznego. Spółka w celu pozyskania inwestora poczyniła wiele działań. H. musiała przygotować biznes plan, dokonać analizy finansowej spółki w tym restrukturyzację zadłużenia spółki z bankami, podjęła działania na arenie międzynarodowej w celu poszukiwania kontrahenta, w tym nawiązała współprace joint venture celem pozyskania i uzyskania dostępu do nowych rynków zbytu jak i posiadanych rynków zbytu.

Z zeznań świadka M. C. wynika, że w 2006 roku spółka znajdowała się w trudnej sytuacji finansowej a pozyskanie inwestora mogło zapobiec ogłoszeniu upadłości spółki. Świadek jednoznacznie wskazał, iż początkowo powódka jak i Z. D. byli przeciwni sprzedaży udziałów w firmie. Jednak wobec braku sukcesów w pozyskiwaniu partnerów handlowych, właściciele (...) zdecydowali się na odsprzedaż udziałów. Pozyskanie inwestora w osobie (...), który kupił udziały, podwyższył kapitał zakładowy, zastawił dług spółki swoimi aktywami, dawało spółce możliwości dalszego rozwoju.

W ocenie Sądu przedstawione przez świadka aspekty współpracy świadczą o tym, że powódka nie podejmowała działań na szkodę spółki, wręcz przeciwnie. Ogólnikowość zaś sformułowanych zarzutów pozwanej oraz brak przedstawienia dowodów na powoływane się przez nią okoliczności, tj iż powódka działała na szkodę spółki, Sąd uznał za bezpodstawne i nie uwzględnił niniejszej kwoty do potrącenia.

Niezależnie od powyższego wskazać należy, iż późniejsze niepowodzenia Spółki były spowodowane okolicznościami niezależnymi od jej nabywców, bo wystąpieniem kryzysu w sektorze bankowym. W październiku 2008 roku nastąpił kryzys w Islandii. Mając zaś na uwadze fakt, iż (...) w całości pozyskała kapitał z banku w tym (...), zaistniały kryzys musiał odbić się na kondycji pozwanej spółki. Okoliczność ta nie była do przewidzenia, a zatem brak podstaw, aby za dalsze niepowodzenia spółki obarczać powódkę.

Odnośnie kwoty 89.748,00 zł tytułem zwrotu pobranej nienależnie dywidendy to wskazać należy, iż stosowanie do treści art. 198 § 4 k. s. h. roszczenie o zwrot dywidendy nienależnej przedawnia się z upływem trzech lat od dnia jej wypłaty. Jeśli odbiorca wiedział o bezprawności wypłaty, przedawnienie następuje dopiero po dziesięciu latach.

Okolicznością bezsporną w niniejszej sprawie było, iż powódka otrzymała w 2005 roku zaliczkę na dywidendę w kwocie 89.748,00 zł.

Powódka wskazywała, iż kwota ta została w całości pozwanej zwrócona.

W ocenie Sądu powódka nie wykazała, aby kwota z tego tytułu została pozwanej zwrócona, niemniej jednak kwota ta nie mogła zostać potrącona z wierzytelnością powódki, albowiem powódka zasadnie podniosła zarzut przedawnienia.

Ogólny trzyletni termin przedawnienia, przewidziany w art. 198 § 4 k.s.h., liczony od dnia otrzymania bezprawnego świadczenia, może bowiem ulec wydłużeniu do lat dziesięciu w odniesieniu do odbiorcy świadczenia, który wiedział o jego bezprawności.

Pozwana winna była zatem wykazać, że powódka otrzymawszy dywidendę wiedziała o bezprawnym jej wypłaceniu jak i działała w złej wierze, aby do roszczenia tego miał zastosowanie 10 letni termin przedawnienia.

Pozwana jednak i w tym zakresie zaniechała wykazania dowodów bezprawności i działania powódki w złej wierze.

W ocenie Sądu o przedawnieniu przedmiotowego roszczenia wbrew stanowisku pozwanej, świadczy również fakt, iż pozwana niniejsza kwotę odliczyła sobie jako stratę ( k. 108).

Z opisu konta 290, zawartego w załączniku nr 3 do  rozporządzenia Ministra Finansów z  5.7.2010  r. w  sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr  128, poz.  861; dalej: SzczegZasRachR), wynika, że służy ono do ewidencji odpisów aktualizujących należności, których spłata zostanie przez jednostkę uznana za wątpliwą. Oznacza to, że utworzenie odpisów aktualizujących należności (wątpliwych) z tytułu przypisanych odsetek i zapis na stronie Ma konta 290 powinny mieć miejsce tylko wówczas, jeśli spłata tych należności uznana zostanie za mało prawdopodobną (wątpliwą). Będzie to zapis wtórny do wcześniejszego ujęcia tych odsetek jako przychodów

Z zapisu księgowego zatem wynika, iż spółka uznała, że kwota ta nie zostanie wyegzekwowana.

Tym samym w ocenie Sądu przedmiotowe roszczenie pozwanej uległo przedawnieniu, tym bardziej, że pozwana nie podejmowała kroków w celu zwrotu przedmiotowej kwoty – a przynajmniej w niniejszym postępowaniu ich nie przedstawiała.

Odnośnie zwrotu kwoty 31.158,91 zł z tytułu nierozliczenia się powódki ze spółką w zakresie pobranych delegacji wskazać należy, iż przeprowadzone postępowanie dowodowe w tym zakresie wykazało, iż kwoty z tytułu delegacji zostały przez pozwaną rozliczone z powódką. Z zeznań księgowej J. M. wynika jednoznacznie, iż delegacje B. D. były na bieżąco rozliczane i powódka nie zalega z żadną z kwot wobec pozwanej z tego tytułu.

Zdaniem Sądu o fakcie rozliczenia się powódki z pozwaną z tytułu kwot delegacji świadczy również fakt, iż w momencie rozwiązywania umowy o pracę z powódką pozwana oświadczyła, że nie ma żadnych roszczeń wobec powódki. Przyjąć zatem należało, że takie kwoty zostały odpowiednio rozliczone między stronami do dnia rozwiązania umowy o pracę.

Pozwana zaś nie przedstawiła dowodu przeciwnego na okoliczność, że powódka nie została z tych kwot rozliczona jak również, aby wydatki te były dokonane na prywatne cele powódki. A zatem w ocenie Sądu kwota ta również nie podlegała potrąceniu jako kwota niezasadnie pobrane .

Mając powyższe rozważania na uwadze, w ocenie Sądu powódka wykazała, iż udzieliła pozwanej pożyczki w kwocie 2.000.000 zł i jednocześnie nie pozostaje dłużnikiem względem pozwanej z żadnego wskazanego w sprzeciwie tytułu.

Powódka swoje roszczenie oparła na przepisach dotyczących nienależnego świadczenia

Stosownie do art. 410 § 2 k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

Kodeks cywilny ujmuje nienależne świadczenie, jako szczególny przypadek bezpodstawnego wzbogacenia, przy czym zachowane wyodrębnienie wiąże się z okolicznością, iż wzbogacenie ma swoje źródło w woli zubożonego. Inaczej rzecz ujmując do powstania nienależnego świadczenia dochodzi na skutek celowego działania dłużnika, zmierzającego do zwolnienia się z długu i zgodnie z treścią zobowiązania, służącego jego wykonaniu, co obejmuje również wykonanie nieważnej czynności prawnej. Sytuacja taka występuje w rozpoznawanej sprawie, bowiem powódka świadczyła dobrowolnie na rzecz pozwanej w ramach łączącego te strony stosunku prawnego.

Świadczenie jest przy tym nienależne jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia (por. wyrok Sądu Najwyższego z 14 marca 1973 r., III CRN 33/73, Lex nr 7231) co rodzi kondykcję opartą na nieważności czynności prawnej (conditio sine causa).

Świadczenie spełnione w wykonaniu nieważnej czynności prawnej jest świadczeniem nienależnym, powodującym powstanie roszczenia kondykcyjnego (art. 410 w zw. z art. 411 pkt 1 k.c.), którego treścią jest obowiązek dokonania świadczenia zwrotnego, a celem zwrócenie zubożonemu tego, co świadczył na rzecz wzbogaconego. W judykaturze wskazuje się przy tym, że ogólne przesłanki bezpodstawnego wzbogacenia należy rozumieć specyficznie w przypadku świadczenia nienależnego skoro roszczenie kondykcyjne automatycznie niejako wynika z faktu spełnienia takiego świadczenia. W szczególności w wyroku z dnia 24 listopada 2011 r. (I CSK 66/11) Sąd Najwyższy zauważył, że w takim wypadku nie zachodzi potrzeba badania czy i w jakim zakresie świadczenie wzbogaciło osobę na rzecz, której nienależnie zostało spełnione (accipiensa), jak również czy majątek spełniającego świadczenie (solvensa) uległ zmniejszeniu. Uzyskanie nienależnego świadczenia samo w sobie bowiem wypełnia przesłankę powstania wzbogacenia, a spełnienie tego świadczenia przesłankę zubożenia.

Z chwilą spełnienia świadczenia nienależnego powstaje roszczenie kondykcyjne, którego treścią jest obowiązek dokonania czynności faktycznej lub prawnej, stanowiącej świadczenie przeciwne do spełnionego (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 22 marca 2001 r., V CKN 769/00, OSNC 2001/11/166; i z dnia 24 listopada 2011 r., I CSK 66/11, Lex nr 1133784).

Odnosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy wskazać należy, że łącząca strony umowa pożyczki kwoty 2.000.000,00 zł jest nieważna, albowiem została ona zawarta bez uprzedniego wyrażenia zgodny na zawarcie takiej pożyczki przez uchwałę wspólników. A zatem powódka spełniła świadczenie pomimo nieważnej umowy pożyczki.

Świadczenie spełnione w wykonaniu nieważnej umowy jest świadczeniem nienależnym i podlega zwrotowi, jako korzyść majątkowa uzyskana kosztem innej osoby.

Pozwana chcąc się uwolnić z obowiązku zwrotu nienależnie pobranego świadczenia podniosła zarzut, że nie jest już wzbogacona.

Stosownie do treści art. 409 k.c. obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości wygasa, jeżeli ten, kto korzyść uzyskał, zużył ją lub utracił w taki sposób, że nie jest już wzbogacony, chyba że wyzbywając się korzyści lub zużywając ją powinien był liczyć się z obowiązkiem zwrotu.

Z powyższego przepisu wynika, że obowiązek wydania korzyści lub zwrotu jej wartości nie wygasa z tego powodu, że nastąpiło zużycie lub utrata korzyści. W wyroku z dnia 20 czerwca 2012 r . (I CNP 76/11, LEX 1216831) Sąd Najwyższy wskazał, że prawidłowa ocena w tym zakresie nie podlega wprawdzie wyłącznie na ustalaniu faktów, lecz stanowi kwestię prawną, niemniej jednak ocena taka musi przyjmować za podstawę istotne okoliczności faktyczne, których ustalenie możliwe jest co do zasady w oparciu o konkretne twierdzenia strony i dowody przywołane na poparcie tych twierdzeń. Argument pozwanej, że nie jest już wzbogacona, nie może prowadzić do uznania braku wzbogacenia, bowiem ten, kto otrzymał pieniądze od innej osoby, które zostały zużyte na wybudowanie oczyszczalni, spowodowało, że pozwana wprawdzie pieniędzy tych nie ma, ale mimo to jej wzbogacenie trwa nadal. Wynika to stąd, że przez zrealizowanie budowy oczyszczalni nastąpił wzrost majątku pozwanej. Gdy korzyść majątkową stanowią sumy pieniężne nie wystarcza zatem samo ich wyzbycie się, wydatkowanie (por. też wyroki SN: z dnia 10.12.1998 r., I CKN 918/97, LEX 55395, z dnia 4 kwietnia 2008 r., I PK 247/07, LEX 465977, z dnia 5.10.2012, I PK 86/12). Z czasem jest zresztą rzeczą praktycznie niemożliwą ustalenie, co stało się z uzyskaną sumą pieniężną. Zubożony ma więc z reguły prawo żądać zwrotu tej kwoty. Na marginesie już podnieść należy, że pozwana jedynie gołosłownie podniosła, że nie jest wzbogacona. Pozwana zaś nie wykazała w żaden sposób, aby zużyła otrzymane pieniądze w taki sposób, że nie jest już w zbogacona jak również, aby pozwana wykazała, ze powódka spełniła świadczenie wiedząc że nie jest ono nienależne tj. aby powódka działała świadomie.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 410 § 2 k.c. w zw. z art. 455 k.c. zgodnie z żądaniem powódki tj. od dnia 26 marca 2012 roku.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie przepisów art.108 § 1 k.p.c., 109 § 2 k.p.c., art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 99 k.p.c. oraz na podstawie przepisu § 6 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu / Dz. U. 2013, poz. 490 późniejszymi zmianami /.

Na koszty niniejszego postępowania złożyła się kwota 4.000 zł jako opłaty stosunkowej od pozwu oraz wynagrodzenie pełnomocnika powódki w kwocie 7.200,00 zł a także kwoty 17,00 zł tytułem opłaty skarbowej od udzielonego pełnomocnictwa.

W związku zaś z faktem, ze powódka rozszerzyła powództwo o kwotę 1.920.000,00 zł i nie uiściła od tej kwoty opłaty, Sad nakazał ściągnąć brakująca opłatę w kwocie 9.600,00 zł od pozwanego jako przegrywającego proces. Ponadto pozwany obowiązany jest do zwrotu kwoty 516,00 zł Skarbowi Państwa z tytułu tymczasowo pokrytych kosztów z tytułu zwrotu kosztów podróży do Sądu przez świadków.