Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 21 czerwca 2017r. Sad Rejonowy w Gdyni oddalił powództwo ( pkt I); zasądził od powoda na rzecz pozwanego kwotę 7 217 złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego (pkt II) obciążając kosztami procesu w pozostałym zakresie powoda i uznając je za uiszczone ( pkt III).

Podstawę rozstrzygnięcia Sądu I instancji stanowiły następujące ustalenia i rozważania.

W dniu 06 grudnia 2010 roku Hotel (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. (zamawiający) i (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. (wykonawca) zawarli umowę numer (...), której przedmiotem było wykonanie opracowań przedprojektowych i studiów programowo – przestrzennych inwestycji polegającej na rozbudowie obiektu Hotel (...) w R., opracowanie projektu koncepcyjnego, opracowanie i koordynacja projektu budowlanego tj. kompletu wielobranżowych opracowań projektowych w zakresie niezbędnym do ich złożenia wraz z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę tej inwestycji oraz opracowanie i przekazanie kompletu wielobranżowych opracowań projektów wykonawczych.

W dniu 01 marca 2011 roku Hotel (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. przeniósł na (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. wszelkie prawa i obowiązki wynikające z umowy numer (...) zawartej w dniu 06 grudnia 2010 roku.

W dniu 04 marca 2011 roku strony zawarły aneks numer (...) do umowy.

W dniu 14 lipca 2011 roku strony zawarły aneks numer (...) do umowy.

W dniu 16 kwietnia 2012 roku strony zawarły aneks numer (...) do umowy.

W dniu 16 maja 2013 roku strony zawarły aneks numer (...) do umowy, który dotyczył zmian wprowadzonych do projektu zgodnie ze zleceniem z dnia 04 lutego 2013 roku punkt I, uzupełnieniem zlecenia z dnia 07 lutego 2013 roku oraz informacją o zmianach dokonanych przez inwestora podczas realizacji obiektu S. Hotel (...) w R..

W dniu 16 maja 2013 roku strony zawarły aneks numer (...) do umowy, który dotyczył zmian do projektu wynikających ze zmian systemu ochrony przeciwpożarowej obiektu S. Hotel (...) w R. wprowadzonych przez rzeczoznawcę do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych po rozpoczęciu procesu inwestycyjnego, w styczniu 2013 roku, z powodu błędów w wytycznych do projektu pierwotnego.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał projekt budowlano – wykonawczy technologii basenu w dniu 06 marca 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał projekt wykonawczy architektury, projekt budowlano – wykonawczy instalacji elektrycznych, projekt budowlano – wykonawczy instalacji elektrycznych niskoprądowych, projekt budowlano – wykonawczy przyłączy: wodociągowego, kanalizacji sanitarnej, kanalizacji deszczowej, projekt wykonawczy konstrukcji, projekt wykonawczy instalacji sanitarnych oraz wielobranżowy projekt wykonawczy w dniu 16 kwietnia 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał ostateczną wersję wielobranżowego projektu wykonawczego w dniu 21 maja 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał projekt wykonawczy drogowy w dniu 04 czerwca 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał zestawienie stolarki, rzut poddasza użytkowego, rzut parteru, rzut podziemia oraz projekt budowlano – wykonawczy z rewizjami w dniu 06 czerwca 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał wskazane w protokole rysunki rewizyjne konstrukcji dotyczące budynku S. Hotel (...) w R. w dniu 06 września 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał projekt zamienny wykonawczy następujących rysunków: typ 8, numer 002, rewizja 01 oraz typ 8, numer 001, rewizja 01 w dniu 19 września 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał wskazane w protokole rysunki rewizyjne konstrukcji dotyczące budynku S. Hotel (...) w R. w dniu 01 października 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał wskazany w protokole rysunek rewizyjny konstrukcji dotyczący budynku S. Hotel (...) w R. w dniu 08 października 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał wskazane w protokole rysunki rewizyjne konstrukcji dotyczące budynku S. Hotel (...) w R. w dniu 10 października 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał wskazane w protokole rysunki konstrukcji dotyczące budynku S. Hotel (...) w R. – wariantowe rozwiązanie łącznika balkonów w dniu 18 października 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał wskazane w protokole rysunki rewizyjne konstrukcji dotyczące budynku S. Hotel (...) w R. w dniu 08 listopada 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał wskazane w protokole rysunki rewizyjne konstrukcji dotyczące budynku S. Hotel (...) w R. w dniu 28 listopada 2012 roku.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. przekazał dokumentację projektową zamienną dotyczącą obiektu S. Hotel (...) w R. zgodnie z aneksem numer (...) i aneksem numer (...) w dniu 23 maja 2015 roku.

W dniu 22 lutego 2013 roku rzeczoznawca do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych F. M. sporządził opinię w przedmiocie przyjętych w projekcie sporządzonym przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. rozwiązań przeciwpożarowych.

W dniu 12 marca 2013 roku odbyło się z udziałem m. in. przedstawicieli (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. spotkanie branżowe w przedmiocie dostosowania projektu budowlanego i obiektu w związku z koniecznością wprowadzenia zmian w systemie przeciwpożarowym.

W dniu 04 kwietnia 2013 roku został sporządzony pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. a B. K. protokół odbioru prac polegających na rozbiórce schodów (3 biegi plus podesty) oraz wycięciu elementu „trójkąta” przylegającego do podciągu.

W dniu 04 kwietnia 2013 roku B. K. wystawił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. fakturę VAT numer (...) na kwotę 14 650 złotych netto tytułem wynagrodzenia za wykonanie powyższych robót budowlanych, z terminem płatności do dnia 04 maja 2013 roku.

W dniu 22 maja 2013 roku został sporządzony pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. a I. B. protokół odbioru prac polegających na demontażu istniejącej stolarki okiennej o symbolach O9 i O10 oraz wykonaniu, dostawie i montażu witryn EI60 o symbolach O9 (2 sztuki) i O10 (2 sztuki), o łącznej wartości tych prac w kwocie 36 325,10 złotych netto.

W dniu 22 maja 2013 roku I. B. wystawiła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. fakturę VAT numer (...) na kwotę 36 325,10 złotych netto tytułem wynagrodzenia za wykonanie ślusarki aluminiowej i montaż, z terminem płatności do dnia 18 czerwca 2013 roku.

W dniu 17 lipca 2013 roku B. K. wystawił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. fakturę VAT numer (...) na kwotę 3 000 złotych netto tytułem wynagrodzenia za wykonanie robót budowalnych według protokołu odbioru z dnia 17 lipca 2013 roku, tj. wykucia trzech otworów w ścianach żelbetowych, z terminem płatności do dnia 16 sierpnia 2013 roku.

Pismem z dnia 09 lipca 2013 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. poinformował (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. o zbyt płytkim zagłębieniu rurociągu wodnego i wezwał do zajęcia stanowiska w sprawie.

Pismem z dnia 16 lipca 2013 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. poinformował (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S., iż w związku z brakiem odpowiedzi na pismo z dnia 09 lipca 2013 roku, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa z siedzibą w R. w ramach działań zastępczych podjął czynności polegające na ociepleniu rur wodociągowych poprzez założenie otuliny i obsypanie keramzytem.

W dniu 01 sierpnia 2013 roku został sporządzony pomiędzy (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. a B. C. protokół odbioru prac polegających na ociepleniu rurociągu wodnego o średnicy 90 cm.

W dniu 01 sierpnia 2013 roku B. C. wystawił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. fakturę VAT numer (...) na kwotę 7 280 złotych netto tytułem wynagrodzenia za wykonanie robót budowalnych polegających ociepleniu rurociągu wodnego o średnicy 90 cm.

Dnia 07 listopada 2013 roku Komendant Powiatowy Państwowej Straży Pożarnej w P. wydał decyzję numer PZ.5580.66.4.2013.AZ w zakresie ochrony przeciwpożarowej w sprawie zgodności wykonania obiektu z projektem budowalnym, nie wnosząc uwag w tym zakresie.

Dnia 13 grudnia 2013 roku Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w powiecie (...) wydał decyzję numer (...) o udzieleniu zezwolenia na użytkowanie budynku hotelu i spa.

W dniu 07 lutego 2014 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. sporządził zestawienie prac dodatkowych powstałych w trakcie trwania inwestycji z powodu błędów projektowych oraz tych prac, których nie wykonano z uwagi na wprowadzone zmiany wraz ze wskazaniem kosztu tych prac. Ustalono, iż koszty dodatkowe wyniosły 214 801,77 złotych netto, zaś koszty pomniejszające – 90 644,96 złotych.

W dniu 14 stycznia 2014 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. wezwał (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. do zapłaty kwoty 7 280 złotych tytułem zapłaty odszkodowania za nienależyte wykonanie zobowiązania dotyczącego niewłaściwego wykonania projektu przyłączy.

W dniu 03 kwietnia 2014 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. złożył (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. oświadczenie o potrąceniu.

W dniu 11 lutego 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. złożył (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. oświadczenie o potrąceniu i wezwał do zapłaty pozostałej kwoty 52 285,55 złotych.

W dniu 25 lutego 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (...) z siedzibą w R. złożył (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. ponownie oświadczenie o potrąceniu i wezwał do zapłaty pozostałej kwoty 56 613,05 złotych.

(...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. nie uznał swojej odpowiedzialności w zakresie zwrotu kosztu prac dodatkowych i odmówił dokonania jakiejkolwiek zapłaty.

Stan faktyczny Sąd Rejonowy ustalił na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których prawdziwość nie była przez nie kwestionowana i które nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Konstruując stan faktyczny w zakresie niezbędnym do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy Sąd oparł się także na zeznaniach stron, aczkolwiek jedynie w części, w jakiej wskazywały one na brak zaistnienia okoliczności mogących uzasadniać przerwanie biegu terminu przedawnienia roszczenia dochodzonego niniejszym pozwem. W pozostałym zakresie zaś Sąd pominął dowód z ich zeznań, uznając czynienie dalszych ustaleń faktycznych za zbędne w świetle, zdaniem Sądu, skutecznego zarzutu przedawnienia roszczenia, o czym w poniższej części uzasadnienia. Powyższe legło również u podstaw pominięcia oceny dowodów z zeznań przesłuchanych w sprawie świadków, a także oddalenia wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadków L. W. i I. B. oraz wniosku o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłych sądowych.

W ocenie Sądu I instancji powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy wskazał, że w niniejszej sprawie powód domagał się zasądzenia od pozwanego kwoty 56 613,05 złotych wraz z odsetkami tytułem odszkodowania za nienależyte wykonanie umowy, a zatem swoje roszczenie wywodząc z treści art. 471 k.c., co wynikało wprost z pisma pełnomocnika powoda z datą w nagłówku „dnia 09 czerwca 2016 roku” (data prezentaty: (...)-06-14, k. 181-183 akt).

Poza sporem pozostawało, że strony łączyła zawarta w dniu 06 grudnia 2010 roku umowa, której przedmiotem było wykonanie opracowań przedprojektowych i studiów programowo – przestrzennych inwestycji polegającej na rozbudowie obiektu Hotel (...) w R., opracowanie projektu koncepcyjnego, opracowanie i koordynacja projektu budowlanego tj. kompletu wielobranżowych opracowań projektowych w zakresie niezbędnym do ich złożenia wraz z wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę tej inwestycji oraz opracowanie i przekazanie kompletu wielobranżowych opracowań projektów wykonawczych, zmieniona m. in. aneksem numer (...) i aneksem numer (...).

Dalej Sąd Rejonowy wskazał, iż łączącą strony umowę należało zakwalifikować jako umowę o dzieło w rozumieniu art. 627 k.c. Istotą stosunku prawnego między stronami było, bowiem, osiągnięcie określonego zindywidualizowanego rezultatu w postaci opracowania projektu budowlanego i projektów wykonawczych. Bezsprzecznie także dokumentacja wynikająca z powyżej umowy i aneksów została przekazana powodowi ostatecznie w dniu 23 maja 2013 roku.

W związku z tym, że spośród podniesionych przez pozwanego (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w S. zarzutów, zarzut przedawnienia był zarzutem najdalej idącym, Sąd I instancji rozpoznał go w pierwszej kolejności uznając, iż jest on zasadny.

Sąd Rejonowy przywołując treść art. 646 k.c. wskazał, że roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem dwóch lat od oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.

Dalej podał, że w powyższym przepisie chodzi o wszelkie roszczenia wynikające z umowy o dzieło, tzn. roszczenia przyjmującego zamówienie o wynagrodzenie, roszczenia zamawiającego o wydanie dzieła, o zwrot kosztów wykonania lub poprawienia dzieła przez osobę trzecią, a także roszczenia odszkodowawcze obydwu stron.

Powód domagał się zapłaty odszkodowania za nienależyte wykonanie przez pozwanego jego zobowiązania (projektu), wskutek czego poniósł szkodę w postaci kosztów ocieplenia rurociągu wodnego oraz kosztów dodatkowych prac budowlanych w związku ze zmianami prowadzonymi w projekcie, a zatem jego roszczenie przedawniało się w terminie dwuletnim.

Zdaniem Sądu Rejonowego podstawową kwestią było ustalenie w przedmiotowej sprawie początku biegu terminu przedawnienia. Rozstrzygający spór wskazał, że początek biegu terminu przedawnienia roszczenia odszkodowawczego wskazuje ogólna reguła wymagalności tego roszczenia przewidziana w art. 120 k.c.

Zobowiązanie do naprawienia szkody nie może, przy tym, powstać i istnieć wcześniej niż sama szkoda, ta zaś z kolei może zaistnieć zarówno w momencie wykonania zobowiązania, jak i w terminie późniejszym, tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie. Dla ustalenia początku biegu terminu przedawnienia konieczne jest więc ustalenie, kiedy, w sposób obiektywny, możliwe było stwierdzenie owej szkody rozumianej jako konkretny uszczerbek w majątku poszkodowanego, negatywne następstwo w sferze majątkowej wierzyciela.

Dalej Sąd Rejonowy podał, że zgodnie z treścią przepisu art. 120 k.c., bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniejszym możliwym terminie.

W ocenie Sądu I instancji ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynikało, że powód o zarzucanej pozwanemu wadliwości sporządzonego przez niego projektu w zakresie systemu przeciwpożarowego powziął informację nie później niż w lutym i marcu 2013 roku, jak wynikało bowiem z akt sprawy opinia rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych F. M. sporządzona została w dniu 22 lutego 2013 roku (k. 56 akt), zaś w dniu 12 marca 2013 roku odbyło się zebranie branżowe, w którym uczestniczył pozwany, w przedmiocie dostosowania projektu budowlanego i obiektu w związku ze zmianami w systemie przeciwpożarowym (notatka, k. 57-58 akt). Natomiast, w przypadku nieprawidłowego położenia rurociągu wodnego okoliczność ta znana była powodowi na pewno już w lipcu 2013 roku, w tej dacie bowiem powód wzywał pozwanego do podjęcia stosownych czynności i wobec ich braku, zlecił wykonanie koniecznych prac związanych z dociepleniem rurociągu innemu podmiotowi.

Roszczenie o naprawienie szkody spowodowanej naruszeniem zobowiązania jako zobowiązanie bezterminowe staje się wymagalne zgodnie z regułą ustaloną w art. 455 k.c., a więc po wezwaniu dłużnika przez wierzyciela do spełnienia świadczenia odszkodowawczego.

A zatem powyższe terminy (luty – marzec 2013 roku i lipiec 2013 roku) uznać należy za najwcześniejsze, w myśl art. 120 k.c., możliwe terminy do wezwania pozwanego do spełnienia świadczenia. Już wówczas wierzyciel – powód – poprzez wezwanie dłużnika (pozwanego) do spełnienia świadczenia odszkodowawczego mógł bowiem spowodować wymagalność powstałego na jego rzecz roszczenia.

Uwzględniając zatem dwuletni termin przedawnienia tego roszczenia, w momencie wniesienia pozwu (w dniu 16 marca 2016 roku), roszczenie powoda (nie przesądzając oczywiście o jego istnieniu i zasadności) było już przedawnione, co skutkowało oddaleniem powództwa i wskutek czego nie mogło dojść do merytorycznej jego oceny.

Dodatkowo Sąd I instancji podkreślił, że powód wystąpił z pozwem w marcu 2016 roku, a więc po blisko trzech latach od ostatecznego wydania mu projektu uwzględniającego zmiany (maj 2013 roku), zaś o zarzucanej pozwanemu wadliwości projektu wiedział jeszcze wcześniej – już, jak to wynika ze zgromadzonych dowodów i jak wskazano w powyższej części uzasadnienia, nie później niż w lutym – marcu 2013 roku (opinia rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych F. M. z dnia 22 lutego 2013 roku, k. 56 akt i notatka ze spotkania branżowego z dnia 12 marca 2013 roku, k. 57-58 akt), zaś o nieprawidłowościach w położeniu rurociągu – nie później niż w lipcu 2013 roku, toteż nie tylko nie dotrzymał dwuletniego terminu liczonego w tym przypadku według ogólnych reguł określonych w art. 120 k.c. od daty wystąpienia szkody, ale nie zmieścił się także w dwuletnim okresie liczonym od oddania poprawionego projektu, czy też sporządzenia kosztorysu prac zamiennych i prac dodatkowych (luty 2014 roku). Wskazać przy tym należy, że w każdym przypadku, niezależnie od początku biegu terminu przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło, poza sporem pozostaje, że termin przedawnienia jest określony w art. 646 k.c. i dla roszczeń, w tym odszkodowawczych, wynikających z umowy o dzieło, wbrew twierdzeniom strony powodowej, nie jest nigdy określony treścią art. 118 k.c. (nie wynika to także z uchwały Sądu Najwyższego z dnia 22 listopada 2013 roku w sprawie o sygn. akt III CZP 72/13, na która powołuje się powód – dotyczy ona art. 120 k.c. jako przepisu, w myśl którego należy liczyć początek biegu terminu przedawnienia także w przypadku roszczeń odszkodowawczych z umowy o roboty budowlane). W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowane jest stanowisko, że dochodzenie przez zamawiającego dzieło roszczeń odszkodowawczych na zasadach ogólnych wynikających z art. 471 k.c., które może realizować każdy wierzyciel, jest niezależne od roszczeń z tytułu rękojmi. Roszczenia te (na zasadach ogólnych z art. 471 k.c.) podlegają dwuletniemu przedawnieniu określonemu w art. 646 k.c., który to przepis jest przepisem szczególnym przedawnienia dla tego rodzaju roszczeń i wyłącza w tym względzie przepisy ogólne o przedawnieniu (tak Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 07 maja 1969 roku, sygn. akt III CZP 13/69, w wyroku z dnia 25 listopada 1999 roku, sygn. akt II CKN 581/98 oraz w wyroku z dnia 20 kwietnia 2006 roku, sygn. akt III CSK 2/06).

Mając na względzie powyższe rozważania i uznając roszczenie powoda za przedawnione, na podstawie art. 646 k.c. w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 120 k.c. stosowanych a contrario Sąd Rejonowy powództwo oddalił.

O kosztach procesu rozstrzygnięto zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 k.p.c. i art. 108 k.p.c. w zw. z § 2 punktem 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 roku, poz. 1800).

Apelację od przedmiotowego orzeczenia Sądu I instancji wniosła strona powodowa.

Wyrokowi zarzuciła:

- sprzeczność poczynionych przez Sąd orzekający ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na uznaniu, że roszczenia powódki stały się wymagalne już w lutym- marcu 2013r., podczas gdy w lutym – marcu 2013 powódka dowiedziała się jedynie o wadzie projektu i w tym okresie nie wiedziała jeszcze, czy zmiany projektowe, które muszą zostać wprowadzone spowodują jakakolwiek szkodę w jej majątku,

-naruszenie przepisów prawa procesowego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy tj.

a) art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów polegającej na błędach w logicznym rozumowaniu, niezgodności poczynionych przez Sad ustaleń faktycznych z materiałem dowodowym zebranym w sprawie, dokonaniu oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego sprzecznie z zasadami doświadczenia życiowego, wybiórczo, a także na dokonaniu oceny dowodów w sposób jednostronny, poprzez bezpodstawne przyjęcie, że roszczenia powódki stały się wymagalne w lutym-marcu 2013 r., podczas gdy w lutym-marcu 2013 r. powódka dowiedziała się jedynie o wadliwości projektu i w tym okresie powódka nie wiedziała jeszcze, czy zmiany projektowe, które muszą zostać wprowadzone, spowodują jakąkolwiek szkodę w jej majątku.

- naruszenie prawa materialnego tj.

a) art. 646 k.c. w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 120 k.c. poprzez ich zastosowanie i błędne przyjęcie, że roszczenia odszkodowawcze powódki uległy przedawnieniu na skutek upływu 2-letniego terminu przedawnienia liczonego od dnia wydania opinii przez rzeczoznawcę przeciwpożarowego F. M. z dnia 22 lutego 2013 r., a następnie od dnia ocieplenia instalacji wodociągowej,

b) art.455 kc poprzez jego zastosowanie w zw. z art. 646 kc w zw. z art. 120 kc podczas, gdy początku biegu przedawnienia roszczeń wynikających z umowy o dzieło nie określają reguły przewidziane w art. 120 kc i dla jego ustalenia nie zachodzi potrzeba ani nawet możliwość zastosowania art. 455 kc,

c) art. 471 kc w zw. z art. 118 kc w zw. z art. 455 kc poprzez ich niezastosowanie a tym samym błędne przyjęcie, iż w niniejszej sprawie nie miał zastosowania 3- letni termin przedawnienia roszczeń powódki.

Mając powyższe na uwadze powodowa spółka wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości i zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za obydwie instancje ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Gdyni z pozostawieniem temu sądowi rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje

Apelacja jest zasadna i prowadzi do uchylenia zaskarżonego wyroku oraz przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji

W niniejszej sprawie powód dochodził odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy przez pozwaną spółkę. Sąd Rejonowy w całości oddalił powództwo, ustalając, że roszczenie wytaczającego spór uległo przedawnieniu. Zdaniem Sądu I instancji wymagalność roszczenia w związku ze zmianami sporządzonego przez pozwanego projektu powstała nie później niż w lutym- marcu 2013r.- w tej, bowiem, dacie powód powziął informację o zarzucanej pozwanemu wadliwości sporządzonego przez niego projektu w zakresie systemu przeciwpożarowego . Natomiast, w przypadku nieprawidłowego położenia rurociągu wodnego okoliczność ta znana była powodowi na pewno już w lipcu 2013 roku, z tej bowiem daty pochodzi wezwanie kierowane przez powoda do pozwanego do podjęcia stosownych czynności i wobec ich braku, zlecenie wykonanie koniecznych prac związanych z dociepleniem rurociągu innemu podmiotowi.

Jednocześnie Sąd I instancji przyjął, przywołując treść art. 646 k.c. że roszczenia powoda przedawniają się z upływem dwóch lat. Zdaniem tegoż Sądu taki termin przedawnienia dotyczy wszelkich roszczenia wynikających z umowy o dzieło, tzn. roszczenia przyjmującego zamówienie o wynagrodzenie, roszczenia zamawiającego o wydanie dzieła, o zwrot kosztów wykonania lub poprawienia dzieła przez osobę trzecią, ale także roszczenia odszkodowawcze obydwu stron.

Powyższe kwestionował powód we wniesionej apelacji. Powód zarzucił sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, polegającą na uznaniu, że roszczenia powódki stały się wymagalne już w lutym- marcu 2013r., podczas gdy w lutym – marcu 2013 powódka dowiedziała się jedynie o wadzie projektu i w tym okresie nie wiedziała jeszcze, czy zmiany projektowe, które muszą zostać wprowadzone spowodują jakakolwiek szkodę w jej majątku. Powód wskazał również, że Sąd dokonując takich właśnie ustaleń naruszył także przepis art. 233 kpc i przekroczył granice swobodnej oceny dowodów.

Ponadto skarżący wskazywał na naruszenie prawa materialnego, tj. art. 646 k.c. w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 120 k.c. poprzez ich zastosowanie i błędne przyjęcie, że roszczenia odszkodowawcze powódki uległy przedawnieniu na skutek upływu 2-letniego terminu przedawnienia liczonego od dnia wydania opinii przez rzeczoznawcę przeciwpożarowego F. M. z dnia 22 lutego 2013 r., a następnie od dnia ocieplenia instalacji wodociągowej. W ocenie powoda również błędnie uznano iż w niniejszej sprawie nie miał zastosowania 3 - letni termin przedawnienia roszczeń powódki.( naruszenie art. 471 kc w zw. z art. 118 kc w zw. z art. 455 kc) Sąd Okręgowy powyższe zarzuty poddał łącznemu rozpoznaniu ponieważ w rzeczywistości wszystkie one dotyczyły kwestii związanych z uznaniem przez Sąd Rejonowy za zasadny zarzutu przedawnienia roszczeń.

Zdaniem Sądu II instancji zarówno ustalenia stanu faktycznego w omawianym tym zakresie, jak i dokonana ocena prawna są nieprawidłowe.

Nie ulega wątpliwości, że podstawę prawną żądań wytaczającego spór stanowił przepis art. 471 kc. Powód domagał się, bowiem, zapłaty odszkodowania za nienależyte wykonanie przez pozwanego projektu, wskutek czego poniósł szkodę w postaci kosztów ocieplenia rurociągu wodnego oraz kosztów dodatkowych prac budowlanych w związku ze zmianami wprowadzonymi w projekcie. Świadczenie, którego spełnienia powód żądał polegało, zatem, na naprawie szkody spowodowanej niewłaściwym działaniem pozwanego a nie na żądaniu prawidłowego wykonania umowy. Jego celem było wyrównanie uszczerbku wywołanego nieprawidłowym zachowaniem pozwanego, a nie wymuszenie na kontrahencie wykonania zobowiązania zgodnie z treścią umowy. Skoro, przy tym, z zasady realnego wykonania zobowiązania wynika, że w wypadku jego naruszenia wierzyciel może wybrać jedno z dwóch alternatywnych roszczeń: o wykonanie zobowiązania zgodnie z treścią stosunku prawnego lub o naprawienie szkody wyrządzonej jego nienależytym wykonaniem i skoro powód dokonał stosownego wyboru, to jego roszczenie, chociaż niewątpliwie związane z pierwotnym stosunkiem zobowiązaniowym, zyskało odrębny byt. (podobnie wyrok SN z dnia 4 marca 2010 r., I CSK 407/09). W konsekwencji, nieprawidłowym było przyjęcie, przez Sąd I instancji dwuletniego terminu przedawnienia tego roszczenia wynikającego z treści przepisu art. 646 kc. Termin ten, jako że przepisy prawa nie wprowadzają odrębnych uregulowań dla roszczeń odszkodowawczych ex contraktu winien być liczony zgodnie z ogólną regułą wynikającą z art. 117 i n. kc. Oznacza to przede wszystkim, że stosownie do art. 118 kc termin przedawnienia roszczenia powoda wynosi - jako że jest ono związane z prowadzoną działalnością gospodarczą - trzy lata.

Dalej wskazać należy, że zgodnie z generalną regułą ustaloną w art. 120 § 1 zdanie pierwsze kc bieg przedawnienia rozpoczyna się w dniu, w którym roszczenie stało się wymagalne, to jest w czasie, w którym dla wierzyciela otwiera się możliwość domagania się od zobowiązanego, by zaspokoił jego roszczenie, a zatem by zachował się zgodnie z treścią ciążącego na nim zobowiązania (por. min. wyroki Sądu Najwyższego: z 12 lutego 1991 r., III CRN 500/90, OSN 1992, nr 7-8, poz. 137, z 28 kwietnia 2004 r., V CK 461/03). Termin, w którym dłużnik powinien spełnić należne wierzycielowi świadczenie określony został w art. 455 kc. Jeżeli strony umowy nie ustaliły terminu wykonania zobowiązania albo termin ten nie wynika z jego właściwości, to zobowiązanie ma charakter bezterminowy i winno zostać spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do jego wykonania. Przepis art. 120 § 1 zdanie drugie kc, na potrzeby określenia momentu, w którym rozpoczyna się bieg przedawnienia roszczenia o wykonanie zobowiązania bezterminowego, nakazuje stosowanie kryterium obiektywnego. W myśl powołanej normy jeśli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonych czynności przez wierzyciela (w tym od wezwania dłużnika do zapłaty), to należy uznać, że jest on zobowiązany czynności te wykonać w najwcześniejszym możliwym terminie. Termin ten musi być ustalany indywidualnie dla każdego zobowiązania. Chodzi, przy tym, o wyeliminowanie takich sytuacji, w których wierzyciel - celowo nie podejmując działań, które by doprowadziły do wymagalności roszczenia - dowolnie odsuwałby początek biegu terminu jego przedawnienia. Roszczenie o naprawienie szkody w reżimie ex contractu staje się ( jako roszczenie bezterminowe)wymagalne dopiero po wezwaniu dłużnika przez wierzyciela do spełnienia świadczenia (art. 455 kc), ale brzmienie art. 120 § 1 zdanie drugie KC uzasadnia oddzielenie od siebie rzeczywistej wymagalności roszczenia od "wymagalności hipotetycznej", ustalanej z odwołaniem się do chwili, w której stan wymagalności roszczenia mógł powstać najwcześniej. Nie ulega, przy tym, wątpliwości, że zdarzenie w postaci nienależytego wykonania zobowiązania stanowi tylko jedną z przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej z art. 471 kc, a nie sposób mówić o rozpoczęciu biegu terminu przedawnienia roszczenia zanim zrealizują się wszystkie przesłanki decydujące o jego powstaniu. Odpowiedzialność kontraktowa z całą pewnością nie jest odpowiedzialnością za sam czyn (naruszenie zobowiązania), lecz za jego skutek - powstanie w związku z tym czynem negatywnych następstw w sferze majątkowej wierzyciela. Roszczenie o odszkodowanie za szkodę spowodowaną naruszeniem zobowiązania powstaje, zatem, nie wcześniej niż w momencie zrealizowania się wszystkich przesłanek, które - w myśl art. 471 kc - decydują o jego powstaniu. Są nimi: naruszenie zobowiązania ("bezprawność kontraktowa") oraz wyrządzenie wierzycielowi szkody (art. 361 § 2 KC), pozostającej w związku przyczynowym z naruszeniem zobowiązania (art. 361 § 1 KC). Przepis ten stanowi podstawę uzyskania odszkodowania w miejsce świadczenia w zakresie, w jakim nie zostało ono spełnione lub zostało spełnione nienależycie. W takim wypadku obowiązek świadczenia - w części, w jakiej został naruszony przez dłużnika - ulega przekształceniu w obowiązek naprawienia szkody.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, rację należy przyznać skarżącemu, że Sąd I instancji błędnie ustalił wymagalność roszczeń odszkodowawczych związanych z kosztami dodatkowych prac budowlanych w następstwie niezbędnych zmian w projekcie. O ile istotnie powód uzyskał informację o tym, że projekt w omawianym zakresie jest nieprawidłowy w lutym- marcu 2013 r., to nie sposób przyjąć, że w tej dacie dysponował już wiedzą o tym, czy niezbędne zmiany spowodują powstanie dodatkowych kosztów ( szkody) a w każdym razie nie był w stanie ocenić ich rozmiarów. Możliwość oceny, czy powstała szkoda zrealizowała się dopiero w chwili wydania powodowi projektu ze zmianami czyli w lipcu 2013r.) a realna szansa ustalenia ich wartości (a zatem również wartości szkody) w terminie jeszcze późniejszym, tj. w momencie sporządzenia kosztorysu koniecznych do wykonania prac. Abstrahując od czasu niezbędnego dla wykonania takiego kosztorysu i od oceny czy został on przedstawiony w możliwie najkrótszym czasie, wskazać należy, że roszczenia powoda w czasie złożenia pozwu (marzec 2016) z całą pewnością nie były jeszcze przedawnione. Skoro bowiem wymagalność roszczeń powoda przypadała najwcześniej na lipiec 2013 r., termin ich przedawnienia, zakładając trzyletni okres, w dacie złożenia pozwu jeszcze nie upłynął.

Sąd I instancji winien, zatem, zarzut przedawnienia uznać za nieuzasadniony i dalej procedować sprawę. Skoro tego nie uczynił - wyrok na mocy art. 386 § 4 k.p.c. podlega uchyleniu a sprawa przekazaniu do ponownego rozpoznania - istota sporu nie została, bowiem rozpoznana.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego jednolicie przyjmuje się, że do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi wówczas, gdy rozstrzygnięcie sądu pierwszej instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy, gdy sąd zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania albo merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, że istnieje przesłanka materialnoprawna lub procesowa unicestwiająca roszczenie. Przez nierozpoznania istoty sprawy należy rozumieć nierozstrzygnięcie żądań stron, czyli niezałatwienie przedmiotu sporu. Z taką sytuacją mamy do czynienia w przedmiotowej sprawie. Sąd I instancji bowiem przyjmując, iż roszczenie powoda uległo przedawnieniu, nie rozstrzygnął o żądaniach stron.

Te okoliczności, w ocenie Sądu Okręgowego, uzasadniały uchylenie zaskarżonego wyroku do ponownego rozpoznania na podstawie art. 386 § 4 k.p.c., pozostawiając temu Sądowi orzeczenie o kosztach postępowania apelacyjnego w orzeczeniu kończącym postępowanie w sprawie.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy winien przeprowadzić postępowanie dowodowe stosownie do wniosków stron i rozpoznać zasadność żądania pozwu.