Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 maja 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSR del. Elżbieta Trybulec-Czernek

Protokolant: st.sekr.sądowy Barbara Urmańska

po rozpoznaniu w dniu 9 maja 2013 r. w Gdańsku

sprawy J. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość świadczenia

na skutek odwołania J. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 15 stycznia 2013 r. nr (...)

oddala odwołanie

/na oryginale właściwy podpis/

Sygnatura akt VIII U 475/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 15 stycznia 2013 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu J. D. ponownego przeliczenia emerytury. W uzasadnieniu wskazał, że do wyliczenia podstawy wymiaru świadczenia przyjęto wynagrodzenie z 3 najkorzystniejszych lat, tj. od 1987 do 1989. Wskaźnik podstawy wymiaru świadczenia wynosi 167,65%. Przeliczenie podstawy wymiaru z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowym, w którym zgłoszono wniosek o przyznanie emerytury wyniósł 47,51% zaś z 20 najkorzystniejszych lat wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, wskaźnik wyniósł 112,86%, a więc jest niższy, a tym samym niekorzystny.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył ubezpieczony J. D.domagając się przeliczenia przysługującej mu emerytury w wariancie najkorzystniejszym, tj. w myśl przepisów art. 21 i art. 53 ust. 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przy uwzględnieniu wskaźnika 167,63% i zastosowania nowej kwoty bazowej z dnia 8 maja 2008 roku zarówno do części socjalnej jak i stażowej. Wskazał, iż po otrzymaniu renty w 1990 roku przepracował na umowę o pracę 132 miesiące.

W odpowiedzi na odwołanie Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania. W uzasadnieniu wskazał, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z renty, tj. 167,63%, okazał się dla ubezpieczonego najkorzystniejszy i w związku z tym został przyjęty przy obliczeniu emerytury wnioskodawcy. ZUS podniósł ponadto, iż po przyznaniu prawa do emerytury wnioskodawca nie podlegał ubezpieczeniom społecznym. Otrzymany wskaźnik wysokości podstawy wymiaru z 20 lat, tj. 112,86%, jest niższy od przyjętego do wyliczenia świadczenia i nawet przy przyjęciu kwoty bazowej z daty przyznania prawa do emerytury do całości świadczenia daje w sumie niższą emeryturę od otrzymywanego obecnie świadczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. D.urodził się (...). W okresie od 1990 roku do 2008 roku wnioskodawca pobierał rentę. Wskaźnik podstawy wymiaru renty został obliczony z 3 lat (1987 – 1989) i wyniósł 167,63%.

J. D. udowodnił łącznie 39 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz wykazał wysokości zarobków z ponad 20 lat, tj. 1968 – 1971, 1975 – 1990, 1995 – 1999, 2000 – 2007.

/okoliczności bezsporne/

Decyzją z dnia 11 czerwca 2008 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych przyznał J. D. prawo do emerytury od dnia 8 maja 2008 roku. Do ustalenia wysokości emerytury przyjęto podstawę wymiaru renty, tj. 167,63% oraz kwotę bazową w kwocie 717,16 złotych zaś do części socjalnej przyjęto kwotę bazową obowiązującą w dniu przyznania prawa do emerytury.

/okoliczności bezsporne/

W przypadku obliczenia wysokości emerytury na nowo wskaźnik podstawy wymiaru świadczenia obliczony z 20 lat, tj. 1968 – 1971, 1975 – 1990 wyniósłby 112,86% i przy uwzględnieniu kwoty bazowej 8 maja 2008 roku daje to kwotę świadczenia w wysokości 2 109,86 złotych.

W przypadku obliczenia wysokości emerytury na nowo wskaźnik podstawy wymiaru świadczenia z 10 lat, tj. 1988 – 1997 wyniósłby 47,51% i przy uwzględnieniu kwoty bazowej z 8 maja 2008 roku wyniosłaby 2 275,37 złotych.

/okoliczności bezsporne/

Stan faktyczny w niniejszej sprawie nie był sporny między stronami, wynikał nadto z dokumentacji zgromadzonej w aktach rentowych, których wiarygodności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu. Sporna pozostawała ocena prawna ustalonego stanu faktycznego.

Sąd zważył, co następuje:

W świetle ustalonego stanu faktycznego odwołanie ubezpieczonego J. D. jest niezasadne i jako takie należało je oddalić.

Zgodnie z treścią przepisu art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2009 r. Nr 153 poz. 1227 ze zm.), wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w myśl art. 15, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego:

1. z liczby kolejnych lat kalendarzowych i w okresie wskazanym do ustalenia poprzedniej podstawy wymiaru świadczenia;

2. z kolejnych 10 lat kalendarzowych wybranych z 20 lat kalendarzowych, poprzedzających bezpośrednio rok kalendarzowy, w którym zgłoszono wniosek o ponowne ustalenie emerytury lub renty;

3. z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu, przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury lub renty - a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

W przepisach art. 111 ust. 2 i 3 ustawy o FUS wskazano natomiast, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru, obliczony na zasadach określonych w art. 15, mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia. Podstawa wymiaru emerytury lub renty, ustalona na zasadach określonych w ust. 1 i 2, podlega wszystkim waloryzacjom przysługującym do dnia zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie tej podstawy.

Językowe brzmienie sformułowania „mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia”, występującego w art. 111 ust. 2 ustawy emerytalnej, wskazuje na konieczność „cofnięcia się” w ubezpieczeniowej przeszłości ubezpieczonego do momentu, w którym po raz ostatni, to znaczy przed wszczęciem postępowania w trybie tego artykułu, ustalano wysokość przeliczanego świadczenia, przyjmując do obliczeń określoną wysokość kwoty bazowej. Wobec tego ustalenie, jaka wysokość kwoty bazowej była wówczas przyjmowana do obliczeń, powinno nawiązywać do formuły wyliczania świadczenia. Wyznacza ją suma iloczynu 24% i kwoty bazowej („część socjalna”) oraz podstawy wymiaru emerytury - w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do emerytury („część stażowa”).

Niewątpliwie kwotą bazową, przy pomocy której wyliczono ubezpieczonemu świadczenie przed wszczęciem postępowania w trybie art. 111 ust. 1 pkt 3 ustawy o FUS, była kwota 2 275,37 złotych. Oznacza to, że sformułowanie „mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia”, występujące w art. 111 ust. 2 ustawy emerytalnej, należy odnieść do tej właśnie kwoty, tj. 2 275,37 złotych.

Powyższa wykładnia przepisu art. 111 ustawy emerytalnej znajduje potwierdzenie w uchwale Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2006 roku, I UZP 2/2006, LexPolonica nr 418717.

Sąd Najwyższy w ww. uchwale wyjaśnił, iż wprawdzie na podstawie językowego brzmienia art. 111 ust. 1 można odnieść wrażenie, że formułuje on przesłanki ponownego obliczenia wysokości całości przeliczanego świadczenia („wysokość emerytury lub renty oblicza się ponownie”), lecz w istocie określa się w nim jedynie zasady ponownego ustalania podstawy jego wymiaru. Ponieważ zagadnienie dotyczy wyjaśnienia pojęcia „kwoty bazowej ostatnio przyjętej do jego obliczenia”, a zatem koncentruje się wyłącznie wokół tak zwanej „części stażowej”, poza przedmiotem dyskusji pozostały nie tylko wszystkie z wymienionych wyżej przesłanek omawianego przepisu, lecz również kwestia przyjmowania do obliczeń określonej wysokości kwoty bazowej w celu ustalenia „części socjalnej”. Zgodnie bowiem z art. 53 ust. 1 ustawy emerytalnej, emerytura wynosi: 1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w jej art. 19, 2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych oraz 3) po 0,7% podstawy jej wymiaru z każdy rok okresów nieskładkowych. Językowe brzmienie sformułowania „mnoży się przez kwotę bazową ostatnio przyjętą do obliczenia świadczenia”, występującego w art. 111 ust. 2 ustawy emerytalnej wskazuje na konieczność „cofnięcia się” w ubezpieczeniowej przeszłości ubezpieczonego do momentu, w którym po raz ostatni, to znaczy przed wszczęciem postępowania w trybie tego artykułu, ustalano wysokość przeliczanego świadczenia, przyjmując do obliczeń określoną wysokość kwoty bazowej. Z treści postanowienia formułującego zagadnienie prawne wynika, że jest to moment ustalania prawa do emerytury, która była obliczana w oparciu o art. 53 ust. 1 w związku z art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej. Wobec tego ustalenie, jaka wysokość kwoty bazowej była wówczas przyjmowana do obliczeń, powinno nawiązywać do formuły wyliczania świadczenia, zrekonstruowanej na podstawie powoływanych przepisów. Wyznacza ją suma iloczynu 24% i kwoty bazowej („część socjalna”) oraz podstawy wymiaru świadczenia - w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do świadczenia („część stażowa”). Z powyższego wzoru wynika więc, że do obliczeń przyjmowano kwotę bazową tylko przy ustalaniu wysokości części socjalnej. Wprawdzie w części stażowej kwota bazowa również występuje, ponieważ podstawę wymiaru świadczenia stanowi iloczyn wysokości wskaźnika podstawy wymiaru i kwoty bazowej, lecz obliczenie tego składnika emerytury nastąpiło już w chwili ustalania prawa do świadczenia. Gdyby więc nawet założyć, że kwota bazowa „ukryta” w części stażowej może być uznana za „ostatnią kwotę” ponieważ występuje pośrednio w formule obliczenia świadczenia, to nie spełnia ona wymogu „przyjętej” do jego obliczenia, gdyż na etapie ustalania prawa do emerytury w oparciu o art. 21 ust. 1 pkt 1 ustawy emerytalnej do obliczeń w części stażowej przyjmuje się wyłącznie ustaloną już wcześniej podstawę wymiaru świadczenia, która następnie jest odpowiednio waloryzowana. Z tego względu przez pojęcie „przyjęcia do obliczeń” należy rozumieć podjęcie faktycznych czynności, polegających na podstawieniu do wyżej wskazanego wzoru określonych wartości, bez których (zarówno czynności, jak i wartości) obliczenie wysokości ostatecznego wyniku nie byłoby możliwe.

Jak zostało ustalone, świadczenie emerytalne ubezpieczonej pozwany obliczył od kwoty bazowej ostatnio obowiązującej, tj. od kwoty 2 275,37 zł. Do obliczenia składnika emerytury wynoszącego 24% kwoty bazowej pozwany przyjął kwotę bazową obowiązującą w dniu 1 marca 2008 roku. Zatem, zaskarżona przez ubezpieczonego w niniejszym postępowaniu decyzja ZUS jest prawidłowa.

Mając powyższe na względzie, Sąd, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w związku z powołanymi wyżej przepisami, orzekł jak wyroku.

Sędzia SR del. do SO Elżbieta Trybulec – Czernek