Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Gdańsk, dnia 30 września 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gdańsku, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Wojnicka-Blicharz

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Jabłońska

po rozpoznaniu w dniu 25 września 2024 roku w Gdańsku na rozprawie

sprawy (...) sp. z o.o. w R.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w G.

o podstawę wymiaru składek w stosunku do V. P.

na skutek odwołania (...) sp. z o.o. od decyzji z dnia 25 lipca 2023 r. znak: (Nr (...))

I.  zmienia zaskarżoną decyzję z dnia 25 lipca 2023 roku znak: (Nr (...)) w ten sposób, że ustala, iż ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej w okresie wskazanym w decyzji nie stanowił podstawy wymiaru składek dla ubezpieczonego V. P. z tytułu zatrudnienia u płatnika (...) sp. z o.o. w R.,

II.  zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. na rzecz (...) sp. z o.o. w R. kwotę 270 złotych /dwieście siedemdziesiąt/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami w wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku w niniejszym punkcie do dnia zapłaty.

sędzia Joanna Wojnicka-Blicharz

UZASADNIENIE

Decyzją nr (...) z dnia 25 lipca 2023r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. stwierdził, że podstawa wymiaru składek dla ubezpieczonego V. P. z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenia u płatnika (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością wynosi: za okres od stycznia 2020r. do grudnia 2020r. na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz zdrowotne kwoty opisane w treści decyzji.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, iż kontrola przeprowadzona u płatnika składek pozwoliła na ustalenie, że kwoty wypłaconego ubezpieczonym ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej nie były kosztami faktycznie przez nich poniesionymi, albowiem płatnik składek nie miał wiedzy na temat rzeczywiście ponoszonych kosztów prania odzieży roboczej, dlatego też Zakład Ubezpieczeń Społecznych stwierdził, że w analizowanym okresie wypłacone kwoty ekwiwalentu za pranie odzieży pracownikom i zleceniobiorcom stanowią podstawę do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego.

Odwołanie od powyższych decyzji wniósł płatnik składek wnosząc o zmianę zaskarżonych decyzji poprzez stwierdzenie, iż ekwiwalent za pranie odzieży roboczej wypłacony ubezpieczonym przez płatnika składek w kwotach miesięcznych za okres od stycznia 2020r. do grudnia 2020r. nie stanowi podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, chorobowe, wypadkowe oraz zdrowotne. Ponadto odwołujący wnieśli o zasądzenie od organu rentowego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

W odpowiedzi na odwołania Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o ich oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonych decyzjach oraz zasądzenie zwrotu kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Płatnik składek (...) spóła z.o.o jest zarejestrowany w Krajowym Rejestrze Sądowym od 22 czerwca 2001r. pod nr (...). Płatnik jest podmiotem zajmującym się produkcją mebli.

Płatnik zobowiązany do wyposażenia pracowników w odzież oraz obuwie robocze.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. w okresie od 16 lutego 2023r. do 29 marca 2023r. przeprowadził kontrolę u płatnika składek (...) Sp. z o.o. z siedzibą w R. zakończoną protokołem kontroli z dnia 29 marca 2023r.

Płatnik składek w poddanym kontroli okresie tj. od stycznia 2020r. do grudnia 2020r. wypłacał pracownikom oraz zleceniobiorcom ekwiwalent za pranie odzieży roboczej.

Zgodnie z § 3 ust. 5 pkt 4 Regulaminu Wynagradzania spółki obowiązującym od 1 stycznia 2007r. (…) pracownikom przysługiwały następujące świadczenia związane z pracą: ekwiwalent za pranie odzieży roboczej.

Natomiast w myśl § 16 pkt 3 ww. Regulaminu: „pracownikom, za pranie we własnym zakresie odzieży roboczej, przysługuje z tego tytułu ekwiwalent pieniężny w wysokości odpowiadającej kosztom poniesionym przez pracownika”. W toku czynności kontrolnych płatnik składek przedłożył „zmianę dotyczącą ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej” z dnia 17 stycznia 2018r. w Regulaminie Wynagradzania, w którym treść §16 pkt 3 zmieniono w następujący sposób „Pracownikom, za pranie we własnym zakresie odzieży roboczej wydanej przez zakład pracy, przysługuje z tego tytułu ekwiwalent pieniężny w wysokości określonej w Zarządzeniu Prezesa Zarządu”. Niniejszy aneks wszedł w życie z mocą obowiązującą od dnia 1 lutego 2018r.

Zarządzenie kierownika jednostki w sprawie wypłaty ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej z dnia 1 lutego 2018r. określało kwoty wypłaconego ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej w zależności od zajmowanego stanowiska pracy:

1)  krojczyni, krojczy skór, pomoc krojczyni, sortowacz, sprzątaczka, szwaczka – 428, 50 zł.

2)  pakowacz, tapicer klejarz, stolarz, stolarz lakiernik, stolarz pilarz, stolarz suszarnik – 1065,00 zł

3)  magazynier, magazynier logistyk – 260, 75 zł.

4)  tapicer, krojczy pianki – 476, 50 zł

5)  kierowca, kierowca serwisant – 326, 55 zł

6)  stróż, dozorca placowy – 292, 95 zł

7)  pielęgniarka – 184, 80 zł.

Powyższe kwoty płatnik składek określił jako miesięczne. Kwoty te były pomniejszane proporcjonalnie w razie nieobecności pracownika/zleceniobiorcy. W czasie urlopu bądź nieobecności ekwiwalent nie był wypłacany. Żadnych innych świadczeń z tego tytułu w spornym okresie pracownicy/zleceniobiorcy nie otrzymywali.

Ekwiwalent był wypłacany na odrębnych listach i każdy dostawał osobny przelew lub było to wypłacane gotówką jako odrębne wypłaty. Ekwiwalent nie był wypłacany razem z wynagrodzeniem za pracę.

Wysokość ekwiwalentu płatnik obliczył na podstawie cen ofert pozyskanych pralni, które zajmują się czyszczeniem odzieży roboczej, jak również w oparciu o informacje z działu BHP, które wskazywały na częstotliwość prania poszczególnych elementów odzieży. W tym zakresie koniecznych wyliczeń dokonała firma księgowa. Płatnik uwzględnił najniższe kwoty z otrzymanych ofert, które następnie przemnożył przez przyjęty normatyw 20-dniowego miesiąca pracy.

Płatnik składek w okresie od lipca 2020r. do listopada 2020r. przekazywał do ZUS dokumenty rozliczeniowe za ubezpieczonego V. P. z uwzględnieniem podstaw składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne w wysokościach wynagrodzenia otrzymywanego bez ekwiwalentu za pranie /dane szczegółowe co do wysokości akta ZUS/.

Płatnik wykazał, iż na rzecz ubezpieczonego w okresie od stycznia 2020r. do grudnia 2020r. wypłacił tytułem ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej w poszczególnych miesiącach następujące kwoty:

1)  za styczeń 2020r. ekwiwalent w kwocie 309,73 zł,

2)  za luty 2020r. ekwiwalent w kwocie 431, 12 zł,

3)  za marzec 2020r. ekwiwalent w kwocie 452,68 zł,

4)  za kwiecień 2020r. ekwiwalent w kwocie 433, 18 zł

5)  za maj 2020r. ekwiwalent w kwocie 408, 43 zł,

6)  za czerwiec 2020r. ekwiwalent w kwocie 476,50 zł,

7)  za lipiec 2020r. ekwiwalent w kwocie 476, 50zł,

8)  za październik 2020r. ekwiwalent w kwocie 428,50 zł,

9)  za listopad 2020r. ekwiwalent w kwocie 547, 98 zł,

10)  za grudzień 2020r. ekwiwalent w kwocie 262, 08 zł.

Ubezpieczony był zatrudniony u płatnika składek na stanowisku związanym bezpośrednio z produkcją mebli, dlatego odzież robocza często ulegała ubrudzeniu.

B. A. jako osoba obsługująca płatnika pod względem księgowym i kadrowym, ustalała wysokość należnych pracownikom ekwiwalentów za pranie odzieży. Ustalenia dokonano na podstawie informacji od służb BHP, w której znalazły się dane dotyczące przydziałów odzieży do stanowisk, częstotliwości prania. Kolejno zostało ustalone wysokość ekwiwalentu miesięcznego na poszczególne stanowiska. Realizacja tego obowiązku zaczęła obowiązywać od 2018 roku. Wysokość ekwiwalentu to są kwoty miesięczne na poszczególne stanowiska w wysokości netto. Wypłacono ryczałt pracownikom, który nie był oskładkowany. Częstotliwość prania była ustalona w zarządzeniu prezesa. Koszulka musiała być prana codziennie. Marynarka, bluza co 2-3 dni. Sprawdzano w firmie czy odzież jest wyprana. Stawki były takie same przez cały rok. Pracownicy nie składali rachunków z pralni. Składanie rachunków i tak nie dowodziłoby, że ta odzież robocza jest prana w ramach rachunku. Firma nie dopuściłaby do pracy pracownika w brudnej odzieży. Oferty pralni pobrane do wykonania kalkulacji zostały zgromadzone z lokalnych miejsc.

Pracownicy piorą swoją odzież roboczą, którą otrzymują przy zatrudnieniu. W zakładzie pracy nie ma pralni. Przyznana odzież robocza jest uzależniona od stanowiska pracy. Ekwiwalent i jego wysokość była określana w zależności od liczby dni przepracowanych. Ekwiwalent był wypłacany przelewem. Pracownicy nie musieli wykazywać ilości zużytej energii do prania, wody, czy środków czystości.

W zakładzie pracy znajduje się krajalnia, szwalnia, stolarnia, pakownia i tapicernia. Zakład płatnika jest zakładem pracy chronionej.

W pracy strój ma być czysty i schludny. Pracownicy nie są w stanie powiedzieć jaki jest koszt prania. Pranie samodzielne odzieży to koszt wody, czasu, prądu, środków czystości. Część odzieży roboczej jest również prasowana.

M. N. przeprowadził ze strony pozwanego kontrolę wypłaty ekwiwalentu za pranie i uznał, że ustalenie wysokości ekwiwalentu jest błędne, albowiem nie odnosi się do kosztów rzeczywistych. Kontrolujący nie kwestionował, że firma wydaje odzież roboczą, jak i tego, że zakład płatnika zatrudniający około 200 osób nie posiadał własnej pralni. Kontrolujący nie sprawdzał kosztów prania, ani faktycznych ani oferowanych przez pralnie.

(zeznania świadków B. A., M. N., D. B., P. T., T. L. – protokoły karty 62-67)

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny był zasadniczo bezsporny, ponadto wynikał z dokumentów zgromadzonych w aktach pozwanego organu rentowego oraz przedłożonych przez skarżących.

Ustaleń związanych ze sposobem ustalania oraz wypłacania ekwiwalentu za pranie odzieży roboczej, Sąd dokonał w oparciu o zeznania świadka B. A., którym dał wiarę w całości, albowiem powyższe znajdowały potwierdzenie w znajdujących się w aktach dokumentach.

Sąd uznał za wiarygodne dowodu z zeznań przesłuchanych w sprawie VII U 2006/23 świadków T. L., M. N., D. B. i P. T., albowiem świadkowie ci wiarygodnie zeznawali na fakty im znane. Pracownicy opisywali fakt pobierania i prania odzieży, zaś kontroler pozwanego przesłuchany w charakterze świadka wskazał, co przyczyniło się do negatywnej oceny charakteru składnika jakim jest ekwiwalnet.

Sąd pominął dowód z przesłuchania w charakterze strony ubezpieczonego wobec niestawiennictwa na rozprawie.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Odwołanie jako zasadne zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie wystąpił spór prawny, którego istota sprowadzała się do tego, czy świadczenie pieniężne za pranie odzieży roboczej, które było przez płatnika składek wypłacane w stałej, miesięcznej wysokości bez względu na wysokość faktycznie poniesionych przez pracowników kosztów prania odzieży było - jak uznał organ rentowy- ryczałtem pieniężnym, który nie jest wyłączony z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, czy ekwiwalentem za pranie odzieży roboczej.

Zgodnie z art. 237 ⁹ § 1, 2 i 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (Dz. U. z 2022 r. poz. 1510 ze zm.) pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, przewidzianych do stosowania na danym stanowisku pracy. Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe, oraz zapewnić odpowiednio ich pranie, konserwację, naprawę, odpylanie i odkażanie. Jeżeli pracodawca nie może zapewnić prania odzieży roboczej, czynności te mogą być wykonywane przez pracownika, pod warunkiem wypłacania przez pracodawcę ekwiwalentu pieniężnego w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.

Obowiązek pracodawcy, który jednocześnie jest płatnikiem składek, nie wyczerpuje się w jego powinności nieodpłatnego dostarczenia pracownikowi środków ochrony indywidualnej oraz odzieży i obuwia. Pracodawca zobowiązany jest do troski o właściwy stan tych środków, a zatem na nim ciąży ciężar prania i naprawy odzieży. Pracodawca co do zasady więc ma obowiązek zapewnienia prania odzieży roboczej, lecz z tego obowiązku może się zwolnić wówczas, gdy wypłaci pracownikowi ekwiwalentu za pranie w wysokości kosztów poniesionych przez pracownika.

Koszt prania poniesiony przez pracownika i metoda jego ustalania nie został wskazany w cytowanym przepisie, ale jednocześnie w jego treści nie wykluczono możliwości ryczałtowego sposobu dokonywania rozliczenia pomiędzy pracownikiem a pracodawcą. Słusznie Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 21 maja 2019r. (sygn. akt III AUa 1002/18) wskazał, iż w art. 237 ⁹ § 3 k.p. nie określono metody ustalania wartości ekwiwalentu za pranie ubrań, ani nie wyłączono ryczałtowego sposobu dokonywania rozliczeń, pozostawiając tę kwestię stronom stosunku pracy. Ustawodawca uwzględnia, że ekwiwalent i ryczałt nie mają w języku prawnym jednoznacznej treści; że równa wartość jest cechą pojęciową tylko ekwiwalentu rozumianego jako "równowartość", a ekwiwalent oznacza nie tylko równowartość, lecz także równoważnik, odpowiednik, przy czym odpowiedni i równoważny, to współmierny, pozostający w równowadze, ale niekoniecznie równy. Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 16 czerwca 2021r. (sygn. akt III AUa 956/20) dokonując wykładni zawartego w art. 237 ⁹ § 3 k.p. warunku odpowiadania wysokości wypłacanego przez pracodawcę świadczenia poniesionym przez pracownika kosztom, stwierdził, iż nie sformułowano w przepisach metody ustalania wartości ekwiwalentu za pranie ubrań, ani nie zakazano ryczałtowego sposobu dokonywania rozliczeń, pozostawiając tę kwestię stronom stosunku pracy.

Wykładnia powyższej normy 237 ⁹ par 3 kp została podzielona w wyroku Sądu Okręgowego w Poznaniu z dnia 18 stycznia 2018r. (sygn. akt VII U 2453/17) oraz Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 12 marca 2015r., III AUa 533/14), w których stwierdzono, że przyjęta w regulaminie pracy wysokość ekwiwalentu pieniężnego za pranie odzieży roboczej ustalona w oparciu o ceny rynkowe obowiązujące w pralniach świadczących usługi w regionie podlega wyłączeniu z podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne i rentowe na podstawie § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, zaś tak ustalony ekwiwalent odpowiada kosztom obciążającym pracowników z tytułu prania odzieży i nie zachodzi konieczność dokumentowania poniesionych przez nich wydatków z tego tytułu. Świadczenia te nie stanowią podstawy wymiaru składek ubezpieczeniowych tylko jako ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, które Minister Pracy i Polityki Socjalnej wymienił w § 2 ust. 1 pkt 6- wydanego na podstawie upoważnienia przewidzianego w art. 21 ustawy systemowej - Rozporządzenia z dnia 18 grudnia 1998r., jako rodzaj przychodów wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy.

Z przytoczonej powyżej analizy wywieść należy, że podstawą zwrotu kosztów prania odzieży roboczej z kodeksu pracy nie są jedynie jednostkowe rachunki, czy też rachunki roczne pracownika, ale kwota ekwiwalentna może być określona w drodze ryczałtu. W świetle zasad kosztorysowania, w prawie cywilnym dopuszcza się ustalanie wielkości kosztów poniesionych, kosztów należnych na podstawie uśrednionych stawek rynkowych podstawy uśredniania.

Uśrednienie kosztów, ekwiwalent wyznacza koszt rynkowy prania odzieży jaki poniósłby pracodawca w sytuacji wykonywania tego obowiązku. Skoro zaś jest on cedowany na pracownika to musi być pokrywany przez pracodawcę i nie można wywodzić, że ma on być niższy niż stawki rynkowe.

Uznając, że dopuszczalne prawnie było ustalenie przez płatnika wysokości zwrotu za pranie odzieży w kwocie rynkowej uśrednionej w zależności od stanowiska pracy i kwota ta jest ekwiwalentna, to bez podstawy prawnej jest oczekiwanie pozwanego do wykazywania indywidualnego ponoszonych kosztów. Ustalenie wartości rynkowej średniej prania ma na celu zwolnienie z obowiązku indywidualizacji każdej sytuacji. Gdyby ustawa do tego zobowiązywała, to wymagałoby to zatrudnienia dodatkowych pracowników celem kontroli rachunków, ilości prania etc. Takie działanie z pewnością nie mieści się w granicach wykładni art. 237 ⁹ kp.

W ocenie Sądu Okręgowego, w tej sprawie dla pracodawcy zatrudniającego 200 osób, zakładu pracy chronionej, słusznym i zgodnym z prawem oraz potwierdzonym sposobem wyliczenia było ustalenie ekwiwalentu za pranie odzieży na poszczególnych stanowiskach z uwzględnieniem ilości odzieży na danym stanowisku i wypłacanym w zależności od faktycznie przepracowanych dni w czasie rzeczywistym.

Art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracowników stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Za przychody uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty bez względu na rodzaj finansowania tych wypłat i świadczeń (art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Przychód wypłacony lub pozostawiony do dyspozycji pracownika w danym miesiącu stanowi zatem podstawę do naliczenia składek na ubezpieczenia za ten miesiąc, w którym został wypłacony bez względu na to, jakiego okresu dotyczy.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe (art. 20 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Zgodnie zaś z art. 81 ust 1 i 6 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne pracowników stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, przy czym podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia zdrowotne pomniejsza się o kwoty składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansowanych przez ubezpieczonych niebędącymi płatnikami składek, potrąconych przez płatników ze środków ubezpieczonego.

Stosownie do treści art. 41 ust. 1 ustawy systemowej płatnik składek przekazuje do Zakładu imienne raporty miesięczne, po upływie każdego miesiąca kalendarzowego, w terminie ustalonym do rozliczania składek. W raportach imiennych płatnik rozlicza składki zarówno na ubezpieczenia społeczne, jak i ubezpieczenie zdrowotne (art. 41 ust. 3 ustawy systemowej).

Zgodnie z treścią § 2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (tj Dz. U. z 2023r. poz. 728 ze zm.) podstawy wymiaru składek nie stanowią następujące przychody: wartość świadczeń rzeczowych wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy oraz ekwiwalenty za te świadczenia wypłacane zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalenty pieniężne za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartość otrzymanych przez pracowników bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, w przypadku gdy pracodawca, mimo ciążącego na nim obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania pracownikom posiłków i napojów bezalkoholowych.

Wskazaną regulację należy pojmować więc niezależnie od unormowania art. 21 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż jedynym źródłem wyłączenia tych przychodów z podstawy wymiaru składki na ubezpieczenia pozostaje § 2 Rozporządzenia.

Z tymi przepisami koresponduje opisany wcześniej art. 237 ⁹ § 3 k.p., zawierający nieskonstruowane w przepisach z zakresu ubezpieczenia społecznego, legalne określenie tegoż źródła przychodu jako ekwiwalent o charakterze pieniężnym, odpowiadający kosztom, które poniósł pracownik. Ustalenie, że kwota wypłacana przez pracodawcę jako ekwiwalent nie jest dokładnie równa poniesionym kosztom, uwzględnia zarówno sytuację, w której jest wyższa aniżeli koszt rzeczywisty oraz jest od tego kosztu niższa i pracownik mógłby żądać pokrycia poniesionego wydatku w całości. Żaden z tych przypadków nie ma jednak wpływu na ocenę świadczenia kompensującego poniesiony przez pracownika koszt prania odzieży roboczej z perspektywy ubezpieczeń społecznych, ponieważ zachowany jest cel i istota umieszczenia tych wypłat w katalogu wyłączeń przewidzianych w § 2 ust. 1 powołanego Rozporządzenia. Nie istnieje zatem uzasadnienie do włączenia takiego świadczenia do podstawy wymiaru składki, która w konsekwencji nie posłuży do obliczenia wysokości świadczenia emerytalnego i rentowych (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 kwietnia 2017r., II UK 198/16) . W wyroku tym Sąd Najwyższy zwrócił także uwagę na to, że jeżeli prawodawca używa nazwy ekwiwalent, to uwzględnia, że ekwiwalent i ryczałt nie mają w języku prawnym jednoznacznej treści; że równa wartość jest cechą pojęciową tylko ekwiwalentu rozumianego jako "równowartość", a ekwiwalent oznacza nie tylko równowartość, lecz także równoważnik, odpowiednik, przy czym odpowiedni i równoważny to współmierny, pozostający w równowadze, ale niekoniecznie równy. Ryczałt jest ekwiwalentny, jeżeli wypłacona kwota jest odpowiednia do wysokości poniesionych kosztów, a więc wtedy, gdy jej wysokość została określona w stałej kwocie, jeżeli jej wyliczenie uwzględnia rzeczywistą częstotliwość ponoszenia wydatków i mieści się w niewielkiej rozpiętości cen rynkowych.

Należy podkreślić, że ustawodawca nie przewiduje obowiązków związanych z dokumentowaniem poniesionych przez pracowników kosztów prania odzieży roboczej (cytowany wyżej wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 12 marca 2015r., III AUa 533/14). Dokonywanie takich obliczeń byłoby pracochłonne i trudne zarówno dla pracowników, jak i pracodawcy. Po stronie pracodawcy powstałby obowiązek zbierania tego typu informacji i zarządzania nimi, co wymagałoby dodatkowej pracy, a pracownicy, którzy nie zdecydowaliby się na korzystanie z pralni, musieliby przedstawiać szczegółowe wyliczenia uwzględniające rzeczywiste koszty środków piorących, cen energii, czy wody, itp. W efekcie powstałoby duże prawdopodobieństwo, że koszt rejestracji tychże danych przez pracodawcę mógłby przekraczać wartość otrzymywanych świadczeń.

Mając na względzie przytoczone wyżej przepisy prawa w świetle ustalonego stanu faktycznego stwierdzić należało, iż wbrew twierdzeniom organu rentowego świadczenie wypłacane przez płatnika składek należało uznać za ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej, który odpowiada treści art. 237 ⁹ § 3 Kodeksu Pracy oraz jest opisany §2 ust. 1 pkt 6 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Z tych względów Sąd Okręgowy, na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił w punkcie I wyroku zaskarżoną decyzję z dnia 25 lipca 2023r. w ten sposób, że ustalił, iż ekwiwalent pieniężny za pranie odzieży roboczej w okresie wskazanym w decyzji nie stanowił podstawy wymiaru składek dla ubezpieczonego z tytułu zatrudnienia na umowę zlecenia u płatnika (...) sp. z o.o. w R..

W punkcie II wyroku Sąd kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik procesu, na podstawie art. 98 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 k.p.c. oraz § 2 pkt 1,3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U.2018.265 j.t.) zasądził od pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G., jako strony przegrywającej koszty zastępstwa procesowego wraz z należnymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie.

Sędzia Joanna Wojnicka – Blicharz