Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Gdańsk, dnia 24 maja 2024 roku

Sąd Okręgowy w Gdańsku, VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Joanna Wojnicka-Blicharz

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Jabłońska

po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2024 roku w Gdańsku na rozprawie

sprawy M. K. (1)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej

na skutek odwołania M. K. (1) od decyzji z dnia 26 maja 2021 r. znak: ( (...))

I.  oddala odwołanie;

II.  zasądza od ubezpieczonego M. K. (1) na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. kwotę 180 złotych /sto osiemdziesiąt/ tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.

sędzia Joanna Wojnicka-Blicharz

Sygn. akt: VII U 2060/21

UZASADNIENIE

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony M. K. (1), urodzony (...),
w dniu 2 marca 2021 r. złożył do pozwanego organu rentowego wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

M. K. (1) ma wykształcenie wyższe, posiada licencjat z zarządzania. Jest ubezpieczonym rolnikiem w KRUS. Prowadził działalność rolniczą na obszarze 1,5 ha i zajmował się szkółką leśną, sadził i dbał o rośliny. Sadził głównie drzewka i truskawki od 2012 roku. M. K. (1) był osobą współpracującą z M. K. (2) prowadzącym działalność gospodarczą w zakresie montażu stolarski budowlanej. W dniu 1 lipca 2009 r. od godz. 7.00 montował wraz z bratem M. schody w domu jednorodzinnym w B. na zlecenie p. S. T.. Około godz. 8.30 ubezpieczony wymieniał frez we frezarce. Podczas dokręcania śruby mocującej niespodziewanie przycisnął włącznik i uruchomił frezarkę. W tym momencie frez uszkodził palce prawej ręki. W szpitalu w K. dokonano amputacji urazowej paliczka obwodowego palca I ręki prawej, ponadto doszło do zmiażdżenia palców II-IV ręki prawej. M. K. (1) w okresie od 18 sierpnia 2008 r. do 5 października 2010 r. prowadził pozarolniczą działalność gospodarczą pod firmą Zakład (...) w zakresie montażu stolarki budowlanej.

W wyniku wypadku przy pracy związanej z prowadzeniem pozarolniczej działalności z dnia 1 lipca 2009 r. ubezpieczonemu częściowo amputowano I i IV palec, zaś ścięgna palców II i III poddano rekonstrukcji. Orzeczeniem Komisji Lekarskiej ZUS Nr (...) w sprawie procentowego uszczerbku na zdrowiu spowodowanego skutkami wypadku z dnia 10 maja 2010 roku, Komisja ustaliła 31% stałego uszczerbku na zdrowiu skarżącego spowodowanego skutkami wypadku przy pracy z dnia 1 lipca 2009 r.

Po wypadku korzystał z długotrwałych zwolnień lekarskich, następnie pobierał świadczenie rehabilitacyjne.

okoliczności bezsporne, karta wypadku z 10.08.2009 r., zeznania ubezpieczonego na rozprawie w dniu 24 listopada 2021 r. k. 47-49 akt sprawy.

M. K. (1) legitymuje się orzeczeniem (...) ds. Orzekania o Niepełnosprawności w K. o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Orzeczenie wydano do 30 listopada 2025 r. Niepełnosprawność istnieje od 1 lipca 2009 r., a ustalony stopień niepełnosprawności datuje się od 13 października 2009 r.

okoliczność bezsporna

Stan zdrowia ubezpieczonego został poddany ocenie lekarza orzecznika pozwanego, który w opinii lekarskiej z 7 kwietnia 2021 r. rozpoznał u ubezpieczonego następujące schorzenia: stan po urazie zmiażdzeniowym ręki prawej u praworęcznego – wypadek przy pracy 01.07.2009 r. z amputacją paliczka dystalnego palca I ręki prawej, paliczka środkowego i dystalnego palca IV ręki prawej i po urazie zmiażdżeniowym palca II i III ręki prawej i utrwalonym przykurczem zgięciowym w PIP i DIP w ustawieniu korzystnym z możliwą funkcją chwytną przeciwstawną, podejrzenie łagodnej postaci ZCN prawego po badaniu usg. Orzeczeniem z tej samej daty lekarz orzecznik stwierdził, że ubezpieczony nie jest niezdolny do pracy. Od powyższego orzeczenia lekarza orzecznika sprzeciw wniósł ubezpieczony.

Komisja lekarska pozwanego w opinii lekarskiej z 19 maja 2021 r., dokonała u skarżącego rozpoznania urazu ręki prawej z częściową amputacją palca I (staw międzypaliczkowy), palca IV (paliczek podstawny) oraz zmiażdżeniem palców II, III z wtórną dystrofią i upośledzeniem chwytu. Na tej podstawie w orzeczeniu z tej samej daty komisja lekarska pozwanego podtrzymała orzeczenie lekarza orzecznika pozwanego i orzekła brak niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej z dnia 1 lipca 2009 r.

dowód: opinia lekarza orzecznika pozwanego z 07.04.2021 r. - k. 17 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie lekarza orzecznika pozwanego z 07.04.2021 r. – k. nienumerowanych akt rentowych, sprzeciw ubezpieczonego – k. 18-19 dokumentacji lekarskiej, opinia komisji lekarskiej ZUS – k. 25-26 dokumentacji lekarskiej, orzeczenie komisji lekarskiej ZUS z 19.05.2021 r. – k. nienumerowanych akt rentowych

Zaskarżoną w niniejszej sprawie decyzją z 26 maja 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu M. K. (1) prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ponieważ Komisja Lekarska ZUS orzeczeniem z 19 maja 2021 r. orzekła, że nie jest on niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej z dnia 1 lipca 2009r.

okoliczności bezsporne

M. K. (1) z powodu pourazowej deformacji ręki prawej w związku z wypadkiem przy prowadzeniu działalności gospodarczej utracił częściowo zdolność do wykonywania pracy stolarza. Niezdolność do pracy w tym zawodzie spowodowana jest istotnym upośledzeniem funkcji ręki prawej. Wnioskodawca jest osobą praworęczną. Nie ma możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności ręki po dalszym leczeniu i rehabilitacji. Istnieje związek przyczynowy niezdolności do pracy z określonymi okolicznościami zaistniałego wypadku.

Ubezpieczony jest zdolny do wykonywania zawodu, który uzyskał w czasie swojej edukacji zawodowej. Ubezpieczony jest absolwentem szkoły wyższej z kierunku zarządzania, ma dyplom licencjacki.

dowód: opinia biegłego ortopedy dr n. med. W. Z. – k. 59-62 akt sprawy, opinia uzupełniająca – k. 110 akt sprawy, opinia uzupełniająca – k. 130 akt sprawy.

Stan zdrowia ubezpieczonego w związku z wypadkiem w dniu 1 lipca 2009 r. przy prowadzeniu działalności gospodarczej wskazuje, że w wyniku wypadku utracił on częściowo zdolność do pracy zarobkowej na stanowisku stolarza z powodu naruszenia sprawności organizmu. Brak jest możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji.

Biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia i wiek, ubezpieczony ma możliwość wykonywania pracy niewymagającej sprawności ręki prawej.

Ubezpieczony ma możliwość pracy w wyuczonym zawodzie (zarządzanie na poziomie licencjatu), jeżeli pozwalają na to predyspozycje psychiczne oraz sytuacja na rynku pracy. Nie jest zdolny do pracy jako stolarz bądź pomocnik stolarza; jest częściowo niezdolny do pracy w gospodarstwie rolnym. Ustalony stopień niezdolności do pracy powstał w dniu 1 lipca 2009 r. Niezdolność do pracy jest trwała. Niezdolność jest spowodowana uszkodzeniem ręki prawej, doznane uszkodzenia ograniczają funkcję ręki prawej w stopniu istotnym. Zaburzona jest funkcja chwytna, ubezpieczony nie zamyka w pełni pięści, brak jest chwytu szczypcowego palcami I i II, chwyt szczypcowy palcami I i IV jest osłabiony. Zaburzone jest czucie ręki prawej. Zaburzenie funkcji ręki prawej ogranicza możliwości uczestnictwa w aktywnościach zawodowych wymagających sprawności obu rąk w stopniu uzasadniającym uznanie, że strona jest częściowo niezdolna do pracy zarobkowej. Brak jest metod leczniczych, w tym rehabilitacyjnych, które mogłyby poprawić funkcje ręki prawej.

dowód: opinia biegłego z zakresu rehabilitacji medycznej lek. med. P. K. k. 72-76 akt sprawy, opinia uzupełniająca – k. 104-105 akt sprawy

U ubezpieczonego rozpoznaje się stan po zmiażdżeniu ręki prawej w dniu 01.07.2009 r. uznanym za wypadek przy pracy z następową amputacją częściową paliczków obwodowych palca I i IV, reamputacją paliczka środkowego palca IV, rekonstrukcją ścięgien palców II i III z przykurczem zgięciowym i upośledzeniem chwytu, podejrzenie łagodnej cieśni nadgarstka prawego bez ewidentnych cech neuropatii n. pośrodkowego, przebyta przed laty operacja żylaków powrózka nasiennego, zapalenie ucha środkowego lewego w wywiadzie.

Powyższe zmiany chorobowe wymienione w rozpoznaniu nie czynią powoda osobą częściowo ani całkowicie niezdolną do zatrudnienia.

Od urazu upłynęło 14 lat, ubezpieczony zaadaptowany do ubytku funkcji ręki prawej i kompensacji ruchowej, pracował zarobkowo od 2010r. prowadząc działalność gospodarczą przy hodowli drzewek i truskawek; podaje trudności w osobistym wykonywaniu niektórych czynności pielęgnacyjnych i opryskach.

Ubezpieczony nie jest w stanie wykonywać pracy na stanowisku stolarza – pomocnika stolarza i czynności zawodowych wymagających pełnej oburęczności przy pracach montażowych, przeładunkowych i w transporcie. Nie stwierdza się natomiast niezdolności do pracy na innych stanowiskach pracy umysłowej lub zarządzaniu działalnością gospodarczą, do których ubezpieczony posiada kwalifikacje i umiejętności wynikające z wykształcenia oraz wieloletnie doświadczenie w tej pracy.

Możliwa jest przez ubezpieczonego obsługa komputera dotykowo ręką lewą lub palcem ręki prawej, bez użytkowania konsoli. Ubezpieczony zachowuje zdolność prowadzenia działalności gospodarczej w prowadzeniu dokumentacji, planowaniu finansowym, zarządzaniu zatrudnieniem pracowników dodatkowych – pomocniczych przy prowadzeniu plantacji i zbiorach.

Nie wymaga przekwalifikowania zawodowego, może pracować na otwartym rynku zatrudnienia.

dowód: opinia biegłego z zakresu medycyny pracy B. J. – k. 148-152 akt sprawy, opinia uzupełniająca – k. 174-175 akt sprawy

Aktualny stan zdrowia wnioskodawcy pozwala, aby wykonywał on dowolnego rodzaju prace administracyjno-biurowe po przyuczeniu stanowiskowym, a więc odpowiednie do poziomu posiadanych kwalifikacji. Tego rodzaju prace wnioskodawca może wykonywać w warunkach otwartego rynku pracy. Ze względów profilaktycznych przeciwwskazana jest dla niego jedynie ciężka praca fizyczna angażująca obie kończyny górne, a także prace fizyczne wymagające pełnej sprawności obu rąk.

dowód: opinia biegłego z zakresu medycyny pracy dr. n. med. J. G. – k. 196-200 akt sprawy, opinia uzupełniająca – k. 188 akt sprawy

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach rentowych pozwanego oraz dokumentacji lekarskiej ZUS, których prawdziwości i rzetelności nie kwestionowała żadna ze stron postępowania. Sąd również nie znalazł podstaw, by odmówić im wiarygodności. Sąd zważył, iż zgromadzony w toku postępowania materiał dowodowy w pełni zasługuje na wiarę, dokumenty zawarte w aktach rentowych oraz dokumentacji lekarskiej nie były kwestionowane przez żadną ze stron co do ich prawdziwości, rzetelności. Sąd nie znalazł podstaw, by nie dać im wiary.

Należy zważyć, iż w toku przedmiotowego postępowania sąd okręgowy, celem dokładnego zbadania stanu zdrowia ubezpieczonego, dopuścił dowód z opinii biegłych sądowych wielu specjalizacji. Zgromadzony w ten sposób obszerny materiał dowodowy stanowi rzetelną podstawę do wydania przez sąd orzeczenia w sprawie.

W tym miejscu zaznaczenia wymaga, że opinie wydane w sprawie przez biegłych sądowych, tj. ortopedy, z zakresu rehabilitacji medycznej oraz dwóch biegłych z zakresu medycyny pracy zostały sporządzone w sposób rzeczowy i konkretny, zawierają jasne, logiczne i przekonujące wnioski. Przede wszystkim zostały one uzasadnione w sposób wyczerpujący i zgodny z wiedzą medyczną posiadaną przez biegłych. Opinie te zostały wydane na podstawie akt, po analizie dokumentacji lekarskiej i w oparciu o wyniki badań znajdujące się w aktach ZUS i w aktach niniejszej sprawy. Wyczerpująco zostało opisane stwierdzone u ubezpieczonego schorzenia i ich wpływ na jego zdolność do pracy. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia opinii tych biegłych, uznając, iż stanowią one wiarygodną podstawę do rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Wyjaśnienia wymaga, iż biegli ortopeda oraz z zakresu rehabilitacji medycznej stwierdzili u ubezpieczonego częściową niezdolność do pracy w związku z wypadkiem w dniu 1 lipca 2009 roku, ale ta częściowa niezdolność do pracy dotyczy pracy stolarza, a nie pracy wyuczonej w zawodzie czyli pracy osoby, która ukończyła zarządzanie i prowadziła po wypadku przez 14 lat działalność gospodarczą, a zatem zaadoptowała możliwość wykonywania pracy na innym stanowisku.

W ocenie sądu okręgowego, z opinii biegłych sądowych sporządzonych w sprawie, oceniających pojedyncze schorzenia ubezpieczonego wynika, iż stan zdrowia ubezpieczonego, na dzień złożenia wniosku i wydania przedmiotowej decyzji, powodował częściową niezdolność do pracy w związku z wypadkiem w kontekście wykonywanego zawodu stolarza sprzed wypadku. Jednocześnie biegli wskazali, iż jest zdolny do wykonywania zawodu, który uzyskał w czasie swojej podstawowej edukacji zawodowej czyli w ramach kwalifikacji wyuczonych tj. licencjatu z zarządzania. Ubezpieczony dysponuje bowiem odpowiednim potencjałem intelektualnym oraz doświadczeniem zawodowym, biorąc pod uwagę prowadzenie działalności gospodarczej.

W kontekście badania zdolności strony do wykonywania pracy zgodnej z kwalifikacjami sąd okręgowy dopuścił dodatkowo dowód z opinii dwóch biegłych sądowych z zakresu medycyny pracy, którzy potwierdzili zdolność do pracy ubezpieczonego zgodną z kwalifikacjami.

Zdaniem sądu, kwestionowanie opinii przez ubezpieczonego nastąpiło w sposób nieskuteczny, niepodważający rzetelności i miarodajności ustaleń biegłych sądowych. W ocenie sądu okręgowego, zarzuty pełnomocnika ubezpieczonego do opinii biegłych sądowych z zakresu medycyny pracy – będące de facto ponownym wymienieniem dolegliwości rozpoznanych oraz schorzeń uwzględnionych przy badaniu przez biegłych, stanowią jedynie polemikę z prawidłowymi wnioskami biegłych i nie podważyły ich wartości dowodowej. Zdaniem sądu, zarzuty powyższe stanowiły wyłącznie subiektywne odczucia ubezpieczonego – nie mające odzwierciedlenia w wynikach badań lekarskich i wnioskach jednoznacznych opinii biegłych sądowych, wydanych zarówno po zapoznaniu się z wynikami badań lekarskich, jak również subiektywną interpretację wyników badań oraz ich wpływu na całokształt oceny zdolności do pracy.

Ogólnikowe stwierdzenia wnioskodawcy w konfrontacji z treścią opinii biegłych, którzy wyczerpująco przedstawili swoje ustalenia i wnioski, w tym wynikające z dokumentacji medycznej i badania skarżącego – są nieprzekonujące i chybione. W treści tak prezentowanych zastrzeżeń trudno jest dostrzec jakiekolwiek merytoryczne zarzuty względem opinii biegłych skutkujące ich podważeniem, a stanowią one w zasadzie niczym nie popartą ocenę o niezdolności skarżącego do pracy.

Zgodnie z ugruntowanym poglądem Sądu Najwyższego (np. wyrok z 26 lipca 2011 r., I UK 29/11), sąd nie ma kompetencji do samodzielnego ustalenia, że równoczesne występowanie u ubezpieczonego licznych schorzeń nie powoduje jego niezdolności do pracy tylko z tej przyczyny, że schorzenia te nie są obecnie na tyle zaawansowane, aby każde z nich oceniane z osobna stanowiło podstawę do przyjęcia owej niezdolności. Konieczna jest stanowcza konkluzja sądu rozstrzygającego sprawę, że "suma" stwierdzonych u ubezpieczonego schorzeń, ich natężenie i wzajemne oddziaływanie, powoduje skutek (bądź nie powoduje takiego skutku) w postaci niezdolności do pracy.

Taki sposób wykładni art. 285 § 2 k.p.c. i art. 286 k.p.c. jest utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który wielokrotnie podkreślał integralność organizmu ludzkiego i potrzebę wszechstronnej, kompleksowej oceny stanu zdrowia ubezpieczonego, uznając za niewystarczające wycinkowe, ograniczone do poszczególnych organów lub funkcji, badanie sprawności organizmu. Integralność ludzkiego organizmu wyklucza badanie jego dolegliwości w taki sposób, aby wypowiadali się o nich odrębnie specjaliści z różnych dziedzin wiedzy medycznej i każdy z nich w swoim tylko zakresie oceniał stopień uszczerbku na zdrowiu i jego wpływ na pracowniczą zdolność do zarobkowania (por. wyroki Sądu Najwyższego z 7 kwietnia 1994 r., II URN 12/94, z 3 października 1997 r., II UKN 288/97 oraz z 21 maja 2009 r., I UK 3/09).

Uwzględniając zatem w tym kontekście stanowisko zarówno pozwanego, jak i samego ubezpieczonego o potrzebie dokonania oceny holistycznej jego stanu zdrowia i zdolności do pracy, sąd okręgowy przeprowadził dowód z opinii dwóch biegłych sądowych z zakresu medycyny pracy. Biegli ci przeanalizowali opinie biegłych sporządzone na wcześniejszym etapie postępowania dowodowego, zapoznali się z dokumentacją zgromadzoną w aktach sprawy, w tym w aktach ZUS. Ponadto, biegły dr n. med J. G. przeprowadził jednorazowe badanie sądowo-lekarskie, na podstawie którego nie stwierdził niezdolności do pracy strony zgodnie z wyuczonymi kwalifikacjami.

Zdaniem biegłego B. J. ubezpieczony nie jest całkowicie niezdolny do jakiejkolwiek pracy, albowiem od urazu minęło 14 lat i jego organizm zaadaptował się do niepełnosprawności. Świadczy o tym prowadzenie rolniczej działalności gospodarczej, w której pracuje fizycznie. W ocenie biegłego, ubezpieczony nie jest w stanie co prawda wykonywać pracy na stanowisku stolarza – pomocnika stolarza i czynności zawodowych wymagających pełnej oburęczności przy pracach montażowych, przeładunkowych i w transporcie, jednak nie stwierdza się natomiast niezdolności do pracy na innych stanowiskach pracy umysłowej, lub zarządzaniu działalnością gospodarczą, do których ubezpieczony posiada kwalifikacje i umiejętności wynikające z wykształcenia oraz wieloletnie doświadczenie w tej pracy.

Możliwa jest przez ubezpieczonego obsługa komputera dotykowo ręką lewą lub palcem ręki prawej, bez użytkowania konsoli. Ubezpieczony zachowuje zdolność prowadzenia działalności gospodarczej w prowadzeniu dokumentacji, planowaniu finansowym, zarządzaniu zatrudnieniem pracowników dodatkowych – pomocniczych przy prowadzeniu plantacji i zbiorach. W związku z czym, ubezpieczony nie wymaga przekwalifikowania zawodowego, może pracować na otwartym rynku zatrudnienia.

Biegły sądowy J. G. przyjął, że w aktualnym stanie zdrowia ubezpieczony nie jest długotrwale niezdolny do pracy odpowiedniej do poziomu posiadanych kwalifikacji. Biegły zauważył, że M. K. (1) posiada wykształcenie wyższe licencjackie w zakresie zarządzania. Poziom posiadanych formalnych kwalifikacji umożliwia mu wykonywanie dowolnego rodzaju prac administracyjno-biurowych po przyuczeniu stanowiskowym. Ze względów profilaktycznych przeciwwskazana jest dla niego jedynie ciężka praca fizyczna angażująca obie kończyny górne, a także prace fizyczne wymagające pełnej sprawności obu rąk.

M. K. (1) nie utracił w znacznym (przeważającym) stopniu zdolności do pracy, przy uwzględnieniu poziomu posiadanych kwalifikacji.

W tym kontekście należy wskazać, iż w orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowane jest stanowisko, że ocena częściowej niezdolności do pracy w zakresie dotyczącym naruszenia sprawności organizmu i wynikających stąd ograniczeń możliwości wykonywania pracy wymaga z reguły wiadomości specjalnych, natomiast ostateczna ocena, czy ubezpieczony jest częściowo niezdolny do pracy musi uwzględniać - zgodnie z art. 12 ust. 1 i 3 oraz art. 13 ust. 1 u.e.r.f.u.s. - także inne elementy, w tym zwłaszcza poziom kwalifikacji ubezpieczonego, możliwości zarobkowania w zakresie tych kwalifikacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne. Takich zasad nie można jednak stosować do sytuacji, gdy ubezpieczony jest zdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, a więc gdy nie jest spełniony aspekt medyczny (biologiczny). Gdyby przyjąć inaczej, renta z tytułu niezdolności do pracy stałaby się w rzeczywistości świadczeniem podobnym do zasiłku dla bezrobotnych. Dlatego w sytuacji, gdy z ocenionych jako fachowe i wiarygodne opinii biegłych sądowych wynika, że stan somatyczny wnioskodawcy nie powoduje u niego niezdolności do pracy, niecelowe jest odwoływanie się do okoliczności wymienionych w art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy emerytalnej (wyroki Sądu Najwyższego: z 29 czerwca 2017 r., III UK 170/16; z 17 kwietnia 2014 r., I UK 396/13). Obiektywna możliwość podjęcia dotychczasowego lub innego zatrudnienia, zgodnie z poziomem kwalifikacji, wykształcenia, wieku i predyspozycji psychofizycznych może być brana pod uwagę tylko wtedy, gdy ubiegający się o rentę jest niezdolny do pracy z medycznego punktu widzenia, gdyż oba te aspekty medyczny (biologiczny) i socjalny (ekonomiczny) muszą występować łącznie (wyroki Sądu Najwyższego: z 12 lipca 2012 r., II UK 329/11; z dnia 10 czerwca 1999 r., II UKN 675/98). Co więcej, o niezdolności do pracy nie decyduje biologiczny stan kalectwa lub choroby, niemający wpływu na zdolność do pracy, lecz koniunkcja niezdolności do pracy z niezdolnością do przekwalifikowania się do innego zawodu. Niezdolność do wykonywania pracy dotychczasowej nie jest wystarczająca do nabycia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowanie, iż mimo upośledzenia organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu zawodowym (postanowienie Sądu Najwyższego z 9 marca 2012 r., I UK 388/11).

W ocenie sądu okręgowego, z opinii biegłych sądowych sporządzonych w sprawie - specjalistów medycyny pracy dokonujących kompleksowego badania zdolności skarżącego do pracy – jednoznacznie wynika, iż stan zdrowia ubezpieczonego, na dzień złożenia wniosku i wydania przedmiotowej decyzji, nie powodował długotrwałej całkowitej niezdolności do pracy w związku z wypadkiem w dniu 1 lipca 2009 r.

W tym miejscu należy wskazać, iż zgodnie z utrwalonym stanowiskiem judykatury potrzeba powołania innego biegłego powinna wynikać z okoliczności sprawy, a nie z samego niezadowolenia strony z dotychczas złożonej opinii.

Opinie biegłych należało uznać za zupełne i odnoszące się do wszystkich podniesionych kwestii. Sąd Okręgowy, dokonując weryfikacji i kontroli sfery merytorycznej opinii w zakresie zgodności z zasadami logicznego myślenia, doświadczenia życiowego i wiedzy powszechnej, z uwzględnieniem kryteriów poziomu wiedzy, podstaw teoretycznych opinii, sposobu motywowania sformułowanych w nich stanowiska oraz stopnia stanowczości wyrażonych w nich ocen, nie znalazł podstaw do samodzielnego zakwestionowania tych dowodów w niniejszej sprawie. Tym samym opinie biegłych sądowych są miarodajnym dowodem na okoliczność stanu zdrowia ubezpieczonego.

Odwołanie ubezpieczonego nie jest zasadne i nie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 3 ust. 3 pkt 8 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2189), dalej: ustawa wypadkowa, za wypadek przy pracy uważa się również nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w okresie ubezpieczenia wypadkowego z danego tytułu podczas wykonywania zwykłych czynności związanych z prowadzeniem działalności pozarolniczej w rozumieniu przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z treścią art. 6 ust. 1 pkt 6 ustawy wypadkowej, z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej ubezpieczonemu, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje renta z tytułu niezdolności do pracy. Przy ustalaniu prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, stosownie do treści art. 17 ust. 1 ustawy wypadkowej, ustalenia jej wysokości oraz jej wypłaty stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U 2015.749 tj ze zm.), dalej: ustawa.

W myśl zaś art. 57 ustawy, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

- jest niezdolny do pracy,

- ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

- niezdolność do pracy powstała w okresie podlegania ubezpieczeniu społecznemu lub nie później niż 18 miesięcy od ich ustania.

Zgodnie zaś z treścią art. 12 tejże ustawy, niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy, natomiast częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.

Z brzmienia art. 12 powyższej ustawy wyraźnie wynika, że do stwierdzenia niezdolności do pracy nie jest wystarczające samo występowanie naruszenia sprawności organizmu (choroby), lecz jednocześnie naruszenie to musi powodować całkowitą lub częściową utratę zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji, nie rokujące odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu.

Przy ocenie stopnia i przewidywanego okresu niezdolności do pracy oraz rokowania co do odzyskania zdolności do pracy uwzględnia się: stopień naruszenia sprawności organizmu oraz możliwości przywrócenia niezbędnej sprawności w drodze leczenia i rehabilitacji, możliwość wykonywania dotychczasowej pracy lub podjęcia innej pracy oraz celowość przekwalifikowania zawodowego, biorąc pod uwagę rodzaj i charakter dotychczas wykonywanej pracy, poziom wykształcenia, wiek i predyspozycje psychofizyczne (art. 13 ustawy). Należy również wskazać, iż częściowa niezdolność do pracy zarobkowej podlega zawsze ocenie przez pryzmat możliwości wykonywania pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji osoby ubiegającej się o rentę. Trzeba jednocześnie podkreślić, że rozumienie pracy zgodnej z posiadanymi kwalifikacjami jest pojęciem szerokim i nie sprowadza się wyłącznie do wykonywania pracy zgodnej ze zdobytym zawodem, ale także pracy, którą w rzeczywistości osoba taka przez dłuższy czas wykonywała.

Sąd orzekający w sprawie zgadza się w całości w oceną Sądu Najwyższego dokonaną w postanowieniu z dnia 10 października 2023 roku wydanemu w sprawie III USK 143/22, zgodnie z którym całkowite odsunięcie pracownika od wykonywania dotychczasowego zatrudnienia w wyuczonym zawodzie przy zachowaniu przez niego możliwości podjęcia innego zajęcia, nie oznacza niezdolności do pracy. Brak możliwości wykonywania pracy dotychczasowej nie jest wystarczający do stwierdzenia częściowej niezdolności do pracy w sytuacji, gdy jest możliwe podjęcie przez ubezpieczonego innej pracy w tym samym zawodzie bez przekwalifikowania lub istnieje pozytywne rokowanie co do możliwości przekwalifikowania zawodowego w celu podjęcia innej pracy.

Sąd Najwyższy słusznie stwierdził, że niezdolność do pracy dotychczasowej jest warunkiem koniecznym ustalenia prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale nie jest warunkiem wystarczającym, jeżeli wiek, poziom wykształcenia i predyspozycje psychofizyczne usprawiedliwiają rokowanie, że mimo upośledzenia organizmu możliwe jest podjęcie innej pracy w tym samym zawodzie albo po przekwalifikowaniu. Mając na uwadze powyższe, Sąd Okręgowy uznał za w pełni słuszną konstatację biegłego sądowego J. G., który wskazał w opinii karta 200, że okres 14 lat od wypadku pozwolił ubezpieczonemu /lat 35/ na adaptację do niepełnosprawności w zakresie narządu ruchu. Strona posiada wykształcenie wyższe licencjackie w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi, jest wydolną osobą oddechowo i krążeniowo, sprawną ruchowo, z wyjątkiem upośledzenia sprawności manualnej ręki prawej. Stan zdrowia ubezpieczonego, wiek, kwalifikacje posiadane - wykształcenie wyższe pozwalają mu wykonywać prace administracyjno- biurowe po przyuczeniu stanowiskowym, a więc odpowiednio do poziomu kwalifikacji posiadanych.

Mając na uwadze powyższe kategoryczne, stanowcze i przekonujące opinie biegłych z zakresu medycyny pracy, należało uznać, że ubezpieczony, w sposób skuteczny nie zakwestionował ich trafności co do tego, że stan funkcjonalny ubezpieczonego, a nie tylko istniejące schorzenie, nie organiczna jego zdolności do pracy.

Podsumowując, z przytoczonych względów sąd uznał, iż skarżący nie spełnia warunków do przyznania prawa do świadczenia rentowego w postaci renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej. Sąd nie znalazł podstaw do podważenia opinii biegłych sądowych z zakresu medycyny pracy i w związku z powyższym, na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego uznał, iż ubezpieczony nie jest częściowo niezdolny do pracy w związku z wypadkiem przy pracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej, albowiem jego stan zdrowia pozwala na wykonywanie dowolnego rodzaju prac administracyjno-biurowych po przyuczeniu stanowiskom, a więc odpowiednie do poziomu posiadanych kwalifikacji (wyższe wykształcenie – licencjat z zarządzania). Nota bene, takie prace były po wypadku przez stronę wykonywane, skoro z sukcesem prowadził własną działalność gospodarczą po zakończeniu leczenia powypadkowego.

Powyższe skutkuje uznaniem odwołania ubezpieczonego od decyzji pozwanego organu rentowego z 26 maja 2021 r. o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy w związku z wypadkiem przy pracy przy prowadzeniu działalności gospodarczej za bezzasadne.

Mając powyższe na uwadze, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz cytowanych powyżej przepisów, sąd okręgowy orzekł jak w sentencji wyroku.

sędzia Joanna Wojnicka-Blicharz