Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 czerwca 2018 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

W składzie:

Przewodniczący SSO Wiesława Szulczewska

o rozpoznaniu w dniu 25 czerwca 2018 r. w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym

sprawy K. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania K. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 31 lipca 2017 r. nr znak (...)

1.oddala odwołanie ,

2.zasądza od K. J. na rzecz pozwanego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w G. 180 / sto osiemdziesiąt / złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego .

SSO Wiesława Szulczewska

Sygn. akt VII U 428/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 31 lipca 2017 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wydał decyzję o przyznaniu emerytury na rzecz ubezpieczonego K. J.. Podstawą wymiaru świadczenia wskazano kwotę bazową w wysokości 3191,93 zł. Wysokość świadczenia do wypłaty została ustalona na kwotę 4373,25 zł (k. 40-41 akt emerytalnych).

Odwołanie od powyższej decyzji pozwanego organu rentowego wniósł ubezpieczony K. J. wnosząc o jej zmianę. W uzasadnieniu ubezpieczony wskazał, że jego zdaniem do obliczenia wysokości emerytury powinna być użyta kwota bazowa w wysokości 3536,37 zł. Ubezpieczony wskazał, że dotychczasowo zgłaszane pozwanemu organowi zastrzeżenia skutkowały uwzględnieniem jego stanowiska (k. 3-4 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w zaskrzonej decyzji oraz o zasądzenie na jego rzecz od ubezpieczonego kosztów zastępstwa procesowego. Organ wskazał, że wiek emerytalny K. J. osiągnął w grudniu 2014 r. co skutkowało obliczeniem jego emerytury w sposób mieszany tj. w 20% na podstawie zasad dotychczasowych – art. 53 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1383 dalej: ustawa emerytalna) oraz 80 % na podstawie zasad zreformowanych - art. 26 powyższej ustawy. Wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył w lutym 2015 r. tym samym, zgodnie z art. 15 ustawy emertytalnej została zastosowana kwota bazowa obowiązująca w dacie nabycia uprawnień (k. 5 akt sprawy).

Żadna ze stron nie wniosła w pierwszym piśmie procesowym o przeprowadzenie rozprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony K. J., urodzony dnia (...), w (...) osiągnął wiek uprawniający do przyznania świadczenia emerytalnego. Ubezpieczony jest członkiem Otwartych Funduszy Emerytalnych, zaś w dniu 27 lutego 2015 r. złożył wniosek o emeryturę.

(Dowód: wniosek o emeryturę – k. 1-4 akt rentowych).

Decyzją z dnia 12 lutego 2016 r. pozwany organ przyznał ubezpieczonemu emeryturę z uwzględnieniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (kwota bazowa) - 3191,93 zł. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono 40 lata i 4 dni okresów składkowych oraz 5 lat, 6 miesięcy i 8 dni okresów nieskładkowych. Wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2014 wysokość świadczenia od 1 lutego 2015 r. wyniosła:

- 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 1043,02 zł;

- 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 3709,94 zł.

Łącznie wysokość emerytury wyniosła 4752,96 zł. Wypłata uległa zawieszeniu z uwagi na kontynuację przez ubezpieczonego zatrudnienia.

(Dowód: decyzja o przyznaniu emerytury z dnia 12 lutego 2016 r. – k. 27 akt emerytalnych).

Pismem z 22 czerwca 2017 r. ubezpieczony poinformował pozwany organ o tym, że dnia 31 maja 2017 r. zakończył pracę zawodową oraz wniósł o wznowienie wypłaty świadczenia emerytalnego.

(Dowód: wniosek o wznowienie wypłaty świadczenia – k. 29 akt emerytalnych).

Zaskarżoną decyzją z dnia 31 lipca 2017 r. pozwany organ przyznał ubezpieczonemu prawo do emerytury z uwzględnieniem wskaźnika wysokości podstawy wymiaru (kwota bazowa) 3191,93 zł. Do ustalenia wysokości emerytury uwzględniono 42 lata, 3 miesięcy i 17 dni okresów składkowych oraz 5 lat, 6 miesięcy i 25 dni okresów nieskładkowych. Wobec osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury w roku 2014 wysokość świadczenia od 1 lutego 2015 r. wyniosła:

- 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 1105,39 zł;

- 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 ustawy emerytalnej – 4253,13 zł.

Łącznie wysokość emerytury wyniosła 5358,52 zł. Wysokość świadczenia do wypłaty wyniosła 4373,25 zł, a z uwagi na zakończenie zatrudnienia przez ubezpieczonego, pozwany organ podjął wypłatę świadczenia od 1 czerwca 2017 r.

(Dowód: decyzja z dnia 31 lipca 2017 r. – k. 40-41 akt sprawy).

Decyzją z dnia 22 listopada 2017 r. pozwany organ rentowy dokonał przeliczenia emerytury ubezpieczonego. Wysokość świadczenia do wypłaty wyniosła 4484,30 zł.

(Dowód: decyzja z dnia 22 listopada 2017 r. – k. 53 akt sprawy).

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Na wstępie rozważań wskazać należy, iż w przedmiotowej sprawie zdaniem Sądu w wystąpiły przesłanki określone w art. 148 ¹ § 1 k.p.c., uzasadniające wydanie wyroku na posiedzeniu niejawnym, ponieważ po złożeniu przez strony pism procesowych
i dokumentów Sąd uznał, że przeprowadzenie rozprawy nie jest konieczne.
W szczególności stan faktyczny w sprawie był niesporny, a w kwestii stosowania prawa strony zajęły stanowiska na piśmie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy oraz aktach rentowych pozwanego organu, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

W ocenie Sądu zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, wzajemnie się uzupełniał tworząc spójną całość.

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego K. J. nie jest zasadne i z tego tytułu nie zasługuje na uwzględnienie.

Spór między stronami sprowadzał się wyłącznie do stwierdzenia, czy organ rentowy na gruncie decyzji z dnia 31 lipca 2017 r. zasadnie odmówił ubezpieczonemu prawa do ustalenia emerytury z zastosowaniem kwoty bazowej obowiązującej w dniu 1 marca 2017 r.

Zgodnie z art. 183 ust. 1, 4 i 6 ustawy emerytalnej emerytura przyznana na wniosek osoby ubezpieczonej urodzonej po dniu 31 grudnia 1948 r., z wyjątkiem ubezpieczonych, którzy pobrali emeryturę na podstawie przepisów art. 46 lub 50, o ile osoba ta nie była członkiem otwartego funduszu emerytalnego albo złożyła wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa, która osiągnęła wiek uprawniający do emerytury w roku kalendarzowym 2014, wynosi:

1) 20% emerytury obliczonej na podstawie art. 53 oraz

2) 80% emerytury obliczonej na podstawie art. 26 (ust. 1 i 4).

Do ponownego ustalenia wysokości emerytury, o której mowa w ust. 1-5, z tytułu podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po dniu przyznania emerytury stosuje się art. 108 (ust. 6).

Zgodnie z art. 53 ust. 1-5 ustawy emerytalnej - emerytura wynosi:

1) 24% kwoty bazowej, o której mowa w art. 19, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, oraz

2) po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,

3) po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych

- z uwzględnieniem art. 55.

Przy obliczaniu emerytury okresy, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, ustala się z uwzględnieniem pełnych miesięcy (ust. 2).

Emeryturę, której podstawę wymiaru stanowi podstawa wymiaru świadczenia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1 i ust. 2, oblicza się od tej samej kwoty bazowej, którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru, a następnie emeryturę podwyższa się w ramach waloryzacji przypadających do dnia nabycia uprawnień do emerytury (ust. 3).

Przepisu ust. 3 nie stosuje się, jeżeli zainteresowany po nabyciu uprawnień do świadczenia, którego podstawę wymiaru wskazał za podstawę wymiaru emerytury, podlegał co najmniej przez 30 miesięcy ubezpieczeniu społecznemu lub ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (ust. 4).

Przepisy ust. 3 i 4 stosuje się odpowiednio, jeżeli podstawę wymiaru emerytury stanowi podstawa wymiaru emerytury przyjętej do obliczenia świadczenia przedemerytalnego (ust. 5).

Stosownie do treści art. 26 ust. 1-3 ustawy emerytalnej - emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z uwzględnieniem ust. 5 i art. 183. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach. Średnie dalsze trwanie życia ustala się wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.

Art. 108 ust. 1 i 2 ustawy emerytalnej stanowi natomiast, że jeżeli po dniu, od którego przyznano emeryturę określoną w art. 24 lub 24a, emeryt podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wysokość świadczenia ulega ponownemu ustaleniu w sposób określony w ust. 2. Emerytury obliczone według zasad określonych w art. 26 powiększa się o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, o której mowa w art. 24 i 24a, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury, z uwzględnieniem ust. 4 i 5.

Art. 15 ust. 1-8 ustawy emerytalnej stanowi zaś, że podstawę wymiaru emerytury i renty stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłoszono wniosek o emeryturę lub rentę, z uwzględnieniem ust. 6 i art. 176.

W przypadku gdy zainteresowany w ciągu 20 lat poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zgłosił wniosek o emeryturę, pobierał przez więcej niż 10 lat zasiłek przedemerytalny, podstawę wymiaru emerytury stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych poprzedzających bezpośrednio rok, w którym zainteresowany nabył prawo do tego zasiłku (ust. 2).

Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru emerytury i renty, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (ust. 2a).

Do podstawy wymiaru emerytury lub renty, o której mowa w ust. 1 i 2, dolicza się kwoty przysługujących ubezpieczonemu w danym roku kalendarzowym wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, zasiłku wyrównawczego, świadczenia wyrównawczego lub dodatku wyrównawczego, a także wartość rekompensaty pieniężnej ustaloną zgodnie z pkt 3 załącznika do ustawy z dnia 6 marca 1997 r. o zrekompensowaniu okresowego niepodwyższania płac w sferze budżetowej oraz utraty niektórych wzrostów lub dodatków do emerytur i rent. Do podstawy wymiaru wlicza się również kwoty zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych lub stypendiów wypłaconych z Funduszu Pracy za okres udokumentowanej niezdolności do pracy, z zastrzeżeniem ust. 3a (ust. 3).

Przy ustalaniu podstawy wymiaru emerytury lub renty uwzględnia się kwoty wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy, oraz kwoty zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, przysługujących ubezpieczonemu w roku kalendarzowym przypadającym po 2004 r., z tym że łączna kwota podstaw wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wynagrodzeń i zasiłków nie może przekroczyć maksymalnej kwoty rocznej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (ust. 3a).

W celu ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych;

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu;

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która, z zastrzeżeniem ust. 5, stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty, oraz

4) mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową, o której mowa w art. 19 (ust. 4).

Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie może być wyższy niż 250% (ust. 5).

Na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru emerytury lub renty może stanowić ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe w okresie 20 lat kalendarzowych przypadających przed rokiem zgłoszenia wniosku, wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu (ust. 6).

Przepisy ust. 1-6 stosuje się odpowiednio do osoby, która osiągała uposażenie (ust. 7).

Do ustalenia podstawy wymiaru emerytury lub renty przysługującej duchownym przyjmuje się przeciętną podstawę wymiaru składek z pełnych lat kalendarzowych ubezpieczenia przypadających po dniu 1 lipca 1989 r. do dnia, w którym zgłoszono wniosek o świadczenie, z tym że z okresu nie dłuższego niż określony w ust. 1; na wniosek ubezpieczonego podstawę wymiaru ustala się w myśl ust. 1 (ust. 8).

W ocenie Sądu Okręgowego, treść art. 183 ust. 6 ustawy emerytalnej nie pozostawia wątpliwości, że w razie podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po dniu przyznania emerytury "mieszanej" przeliczenie takiego świadczenia następuje według zasad przewidzianych dla emerytur wypłacanych z art. 108 ustawy emerytalnej, co polega na powiększeniu emerytury o kwotę wynikającą z podzielenia składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu ustalenia prawa do emerytury, i zwaloryzowanych zgodnie z art. 25 ustawy emerytalnej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku danego ubezpieczonego w dniu złożenia wniosku o przeliczenie wysokości emerytury. Podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek zaewidencjonowanych od miesiąca, od którego została podjęta wypłata emerytury po raz pierwszy, do miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie emerytury. Taka regulacja oznacza, że wykluczona jest możliwość stosowania innego mechanizmu przeliczenia emerytury. Przepis art. 183 ustawy emerytalnej jest bowiem przepisem przejściowym i dotyczy, tzw. "emerytury mieszanej". Emerytura tego rodzaju została przewidziana dla pierwszych roczników ubezpieczonych objętych nowym systemem emerytalnym, tj. dla osób, które osiągnęły wiek emerytalny w latach 2009-2014, jeżeli nie pobierają emerytury w systemie zdefiniowanego świadczenia i nie były członkami otwartego funduszu emerytalnego albo złożyły wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym na dochody budżetu państwa. Grupa osób, o których mowa, może otrzymać emeryturę składającą się z kwoty odpowiadającej określonemu procentowi emerytury wyliczonej w systemie zdefiniowanego świadczenia (zgodnie z art. 53 ustawy emerytalnej) i z kwoty odpowiadającej określonemu procentowi emerytury wyliczonej według nowych zasad, tj. w systemie zdefiniowanej składki (zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej). W razie podlegania ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym po dniu przyznania tzw. emerytury mieszanej przeliczenie takiego świadczenia następuje według zasad przewidzianych dla emerytur wypłacanych z nowego systemu emerytalnego (art. 183 ust. 6 w zw. z art. 108), co ma m.in. taki skutek, że niemożliwe jest ponowne ustalenie części emerytury obliczonej na podstawie art. 53 przy zastosowaniu reguł przewidzianych w art. 110 lub 111 ustawy (vide: Sąd Apelacyjny w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 12 lipca 2017 r. sygn. akt III AUa 159/16 (LEX nr 2350451).

Powyższe stanowisko wynika także z jednoznacznej linii orzeczniczej wyrażonej m.in. przez Sąd Apelacyjny w Lublinie w orzeczeniu z dnia 5 września 2012 r. sygn. akt III AUa 677/12 (1220544) oraz Sąd Apelacyjny w Katowicach w orzeczeniu z dnia 25 września 2012 r. sygn. akt III AUa 24/12 (LEX nr 1223181).

Tym samym, w przypadku osoby, która miała wcześniej ustalone prawo do emerytury, podstawę wymiaru nowego świadczenia, stanowi podstawa wymiaru wcześniejszej emerytury - w wysokości uwzględniającej rewaloryzację oraz wszystkie kolejne waloryzacje przypadające w okresie następującym po ustaleniu prawa do tego świadczenia, a emeryturę tę oblicza się z uwzględnieniem ściśle określonej kwoty bazowej, tj. tej którą ostatnio przyjęto do ustalenia podstawy wymiaru ( vide: wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 20 marca 2018 r. sygn. akt III AUa 662/17 LEX nr 2490988).

W zaistniałym stanie faktycznym nie było zatem możliwości by wysokość emerytury, ustalona po raz pierwszy w myśl zasad wskazanych w art. 53 ustawy emerytalnej podlegała ponownemu przeliczeniu w zakresie podstawy wymiaru. Tak jak wynika to z treści decyzji o przeliczeniu z dnia 22 listopada 2017 r. oraz treści odpowiedzi na odwołanie pozwanego organu, doliczeniu w takim przypadku podlegały wyłącznie okresy składkowe i nieskładkowe przy podjęciu wypłaty emerytury. Ustalenie kwoty bazowej według powyższych zasad jest permanentne i zależy wyłącznie od dnia złożenia wniosku o emeryturę (nabycia uprawnień), nie zaś dnia jej wypłaty. Nie miała także znaczenia dla niniejszego postępowania, podejmowana z pozwanym organem rentowym polemika inicjowana przez ubezpieczonego co do dotychczasowo uwzględnionych przez organ żądań ubezpieczonego, albowiem zakresem zaskarżenia przedmiotowej decyzji objęta była wyłącznie materia daty ustalenia kwoty bazowej przy obliczaniu wysokości emerytury.

Z tego względu zaskarżona decyzja organu rentowego z dnia 31 lipca 2017 roku odpowiada prawu, a więc odwołanie ubezpieczonego od tej decyzji było niezasadne i dlatego, zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. w trybie art. 148 ¹ § 1 k.p.c. orzeczono jak w punkcie 1 wyroku.

W punkcie 2 wyroku Sąd Okręgowy orzekł o kosztach zastępstwa procesowego pełnomocnika pozwanego kierując się zasadą odpowiedzialności za wynik sporu – obciążając nimi ubezpieczonego, na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., art. 99 k.p.c. oraz art. 108 k.p.c. oraz na podstawie § 9 ust. § 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 265 j.t.), ustalając je w wysokości 180 zł, biorąc pod uwagę rodzaj i stopień zawiłości sprawy, nakład pracy pełnomocnika oraz jego wkład pracy w przyczynienie się do wyjaśnienia sprawy i jej rozstrzygnięcia.

SSO Wiesława Szulczewska