Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku

VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Popielińska

Protokolant: st.sekr.sądowy Adrianna Mikulska

po rozpoznaniu w dniu 17 kwietnia 2013 r. w Gdańsku

sprawy R. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

o prawo do emerytury

na skutek odwołania R. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G.

z dnia 25 stycznia 2013 r. nr (...)

I Zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje wnioskodawcy R. D. prawo do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych od dnia 01 stycznia 2013r.;

II. nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania zaskarżonej decyzji.

/ Na oryginale właściwy podpis. /

Sygn. akt VII U 324/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 25 stycznia 2013 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. odmówił ubezpieczonemu R. D. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, przewidzianych przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. nr 153 poz. 1227 ze zm.) wobec nie spełnienia przesłanki legitymowania się wymaganym okresem 15 lat pracy warunkach szczególnych.

Odwołanie od powyższej decyzji pozwanego organu rentowego wniósł ubezpieczony R. D., żądając zmiany zaskarżonej decyzji i przyznania prawa do emerytury w wyniku uwzględnienia jako pracy w warunkach szczególnych okresu zatrudnienia w Zakładzie (...)w S. w zakwestionowanych przez organ rentowy okresach.

W odpowiedzi na odwołanie ubezpieczonego pozwany organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony R. D. , urodzony dnia (...), z zawodu ślusarz , w dniu 08 stycznia 2013 r. złożył w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych Oddział w G. wniosek o emeryturę w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach. Ubezpieczony nie jest członkiem Otwartego Funduszu Emerytalnego ,pozostaje w stosunku pracy, będąc zatrudnionym w Zakładzie (...) spółka z o. o w G. nieprzerwanie od 13 października 1993r. Wymagany wiek 60 lat ubezpieczony ukończył w dniu 11 sierpnia 2012 r.

okoliczności bezsporne, vide: wniosek ubezpieczonego o emeryturę – k. 1-3 plik II akt emerytalnych ZUS

W toku postępowania przed organem rentowym ubezpieczony udowodnił według stanu na dzień 01 stycznia 1999 r. staż ubezpieczeniowy w wymiarze 27 lat, 2 miesięcy i 17 dni oraz udowodnił okres pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 9 lat, 2 miesiące i 16 dni.

dowód: karta przebiegu zatrudnienia ubezpieczonego – k. 16 akt rentowych

Zaskarżoną w sprawie decyzją z dnia 25 stycznia 2013r. pozwany organ rentowy odmówił ubezpieczonemu R. D. prawa do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnym warunkach z uwagi na niespełnienie warunków nabycia tego prawa, tj. wobec nie udowodnienia wymaganego 15–letniego okresu pracy w szczególnych warunkach . Organ rentowy odmówił uznania jako pracy w warunkach szczególnych okresów zatrudnienia w Zakładach (...)w S. na stanowisku ślusarz oraz ślusarz remontowy w dziale głównego mechanika a nie na odlewni w okresach od 25 sierpnia 1971r. do 19 maja 1974r., od 15 lipca 1974r. do 02 stycznia 1977r., od 01 marca 1984r. do 31 października 1985r. oraz od 01 maja 1986r. do 03 czerwca 1988r. oraz okresów zatrudnienia od 03 stycznia 1977r. do 12 listopada 1979r. oraz od 26 czerwca 1988r. do 12 października 1993r. , albowiem z przedłożonych dokumentów wynikało, iż w w/w okresach ubezpieczony wykonywał pracę palacza wyłącznie w sezonach grzewczych.

dowód: decyzja pozwanego o odmowie prawa do emerytury z dnia 25 stycznia 2013 r. – k. 19 akt rentowych

Prawomocnym wyrokiem z dnia 08 listopada 2012r. wydanym w sprawie VII U 2800/12 Sąd Okręgowy w Gdańsku oddalił odwołanie ubezpieczonego R. D. od decyzji pozwanego organu rentowego z dnia 03 sierpnia 2012r. w przedmiocie prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, uznając powyższą decyzję za prawidłową z uwagi na nie wykazanie przez ubezpieczonego okoliczności rozwiązania stosunku pracy. Sąd nie przeprowadzał postępowania dowodowego na okoliczność charakteru pracy wnioskodawcy w zakwestionowanych przez organ rentowy w decyzji z dnia 03 sierpnia 2012r. okresach.

Dowód : akta sprawy VII U 2800/12 Sądu okręgowego w Gdańsku a w szczególności k. 15, 17, 21-22

Ubezpieczony R. D. był zatrudniony w Zakładzie (...)w S. w pełnym wymiarze czasu pracy początkowo w okresie od 25 sierpnia 1971r. do 19 maja 1974r. oraz zatrudnienie w tym zakładzie kontynuował od 15 lipca 1974r. do 12 października 1993r.

W okresach od 25 sierpnia 1971r. do 19 maja 1974r. oraz od 15 lipca 1974r. do 02 stycznia 1977r. ubezpieczony był zatrudniony na Wydziale Odlewni wykonując stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace na stanowisku ślusarza, następnie w okresie od 03 stycznia 19877r. do 12 listopada 1977r. do 12 listopada 1979r. oraz od 01 listopada 1985r. do 12 października 1993r. na stanowisku palacza kotłowego, zaś w okresie od 13 listopada 1979r. do 28 lutego 1984r. na stanowisku wybijacza form i rdzeni , od 01 marca 1984r. do 31 października 1985r. na stanowisku ślusarza remontowego.

W okresie od 03 stycznia 1977r. do 12 listopada 1979r. oraz od 26 czerwca 1988r. do 12 października 1993r. ubezpieczony wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego na stanowisku palacza kotłowni , z wyłączeniem okresu od 01 czerwca 1989r. do 30 września 1989r. , w którym to okresie ubezpieczony był oddelegowany do remontu kotłowni ,bez wykonywania pracy palacza.

Do obowiązków pracowników zatrudnionych w ciepłowni należało prowadzenie i utrzymanie ruchu pracy kotłów zarówno w okresie letnim jak i zimowym na tzw. ciepłowni . Była to praca całoroczna. W okresie zimowym było to ogrzewanie osiedli, natomiast w okresie letnim uruchomione były piece do ogrzewania ciepłej wody na terenie zakładu dla pracowników oraz dla utrzymania ciepła na tzw. malarni w celu suszenia pomalowanych samochodów na lakierni w zakładzie. Było sześć kotłów na ciepłowni. W sezonie zimowym pracowało 5 kotłów , a w okresie letnim jeden . Była to praca trzyzmianowa w okresie zimowym , a dwuzmianowa w okresie letnim. Na jednej zmianie był pomocnik palacza i jako palacz. Były to kotły wodne typu przemysłowego (...), praca była częściowo zautomatyzowana, bo kotły miały ruszty ruchome, oznaczało to , że opał schodził po rusztach do kotła , a następnie wypalona szlaka spadała do paleniska i palacze lub ich pomocnicy musieli ręcznie ja wywozić.

Wnioskodawca miał uprawnienia palacza kotłowego , ale również i ślusarza. W okresie pracy palacza wnioskodawca wykonywał także prace remontowe na kotłowni w zakresie drobnych bieżących remontów kotłów , napędu do kotłów na kotłowni, w celu utrzymania kotłów w sprawności. Zdarzały się też , ale wyjątkowo sporadyczne zadania powierzane wnioskodawcy wtedy, kiedy zbliżały się okresowe przeglądy kotłów - co do terminów ustalone przez dozór zewnętrzny.

dowód: świadectwo pracy k. 12,13. Plik E tom I akt emerytalnych ZUS świadectwo pracy w warunkach szczególnych k.14 plik E tom I akt emerytalnych ZUS, akta osobowe ubezpieczonego z tytułu zatrudnienia w (...) koperta poza aktami , zeznania świadków : B. Ś. k. 25-26 akt sprawy, S. U. k. 26 akt sprawy , L. W. k. 26-27 akt sprawy, wyjaśnienia ubezpieczonego k.27-28 w zw z k. 24-25 akt sprawy

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji zgromadzonej w aktach niniejszej sprawy, aktach rentowych pozwanego organu oraz aktach osobowych ubezpieczonego ze spornego okresu, których prawdziwość i rzetelność nie była przez żadną ze stron kwestionowana. Sąd również nie znalazł podstaw do podważenia jej wiarygodności z urzędu.

Podstawę ustaleń stanu faktycznego stanowiły także zeznania świadków B. Ś., S. U., L. W., bowiem jako osoby obce, nie zainteresowane wynikiem postępowania, a jednocześnie zatrudnione w spornym okresie w tych samym zakładzie pracy , w ocenie Sądu zasługują na walor wiarygodności, tym bardziej, że ich zeznania razem z pozostałym zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w tym wyjaśnieniami wnioskodawcy, tworzą zwartą i logiczną całość.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

W świetle poczynionych ustaleń faktycznych odwołanie skarżącego R. D. jest zasadne i z tego tytułu zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem niniejszego postępowania była kwestia ustalenia prawa ubezpieczonego do emerytury w obniżonym wieku emerytalnym z tytułu pracy w szczególnych warunkach. Wyniki przeprowadzonego przez Sąd postępowania dowodowego wykazały, że wnioskodawca legitymuje się wymaganym 15–letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, co sprawia, iż stanowisko organu emerytalnego odmawiające wnioskodawcy prawa do wcześniejszej emerytury, nie jest słuszne.

Ogólne zasady nabywania prawa do emerytury dla ubezpieczonych urodzonych po 1948 r. zostały uregulowane w treści art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 nr 153 poz. 1227 ze zm.), dalej: ustawa, zgodnie z którym ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, tj. spełniają łącznie następujące warunki:

1)legitymują się okresem zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż: 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet,

2) mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej: 25 lat dla mężczyzn, 20 dla kobiet,

3 ) nie przystąpili do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Podkreślenia wymaga, iż art. 184 ust 2 powyższej ustawy zmieniony został przez art. 1 pkt 20 ustawy z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r. nr 637) z dniem 01 stycznia 2013r., co skutkuje tym iż od 01 stycznia 2013 r. celem uzyskania uprawnienia do emerytury w warunkach szczególnych nie ma konieczności spełniania przez ubezpieczonych przesłanki rozwiązania stosunku pracy.

Aktem wykonawczym, do którego odsyła ustawa, jest rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Stosownie do treści § 4 tego rozporządzenia pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

1) osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn,

2) ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach.

W wykazie A – prac w szczególnych warunkach, których wykonywanie uprawnia do niższego wieku emerytalnego – stanowiącym załącznik do rozporządzenia w dziale XIV ( prace różne ) pod pozycją 1 wskazano prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego .

Wskazać również należy, iż zgodnie z przepisem § 2 ust. 1 i 2 powołanego wyżej rozporządzenia okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy.

Okresy pracy natomiast, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji, w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy ( § 2 ust. 2).

Bezspornym jest, iż ubezpieczony w dniu 11 sierpnia 2012 r. osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze co najmniej 25 lat oraz nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego.

Organ rentowy uznał za prace w warunkach szczególnych okresy zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładzie (...) w S. od 13 listopada 1979r. do 28 lutego 1998r., od 04 czerwca 1988r. do 25 czerwca 1988r. na stanowisku wybijacza form i rdzeni w odlewni oraz od 01 listopada 1985r. do 30 kwietnia 1986r. na stanowisku palacza w kotłowni. Przedmiotem sporu pozostawało w kontekście zarzutów podniesionych w odwołaniu jedynie ustalenie czy zasadnie ubezpieczony wniósł o zaliczenie całego okresu pracy na stanowisku palacza kotłowego w tym Zakładzie jako pracy w warunkach szczególnych , albowiem doliczenie tego okresu dawałoby podstawę do ustalenia , iż ubezpieczony łącznie z niespornie uznanym przez organ rentowy okresem pracy w warunkach szczególnych w wymiarze 9 lat 2 miesiące 16 dni , legitymuje się wymaganym ustawowo 15 letnim okresem pracy w warunkach szczególnych. Bezspornie ubezpieczony nie kwestionował bowiem , iż praca w okresie od 25 sierpnia 1971r. do 19 maja 1974r. , od 15 lipca 1974r. do 02 stycznia 1977r. , od 01 marca 1984r. do 31 października 1985r. oraz od 01 maja 19856r. do 03 czerwca 1988r. na stanowisku ślusarza, nie była pracą wykonywaną przez niego w warunkach szczególnych. Zebrany w sprawie materiał dowodowy w postaci zapisów w aktach osobowych daje podstawę do twierdzenia , iż faktycznie nie była to praca na Wydziale Odlewni, lecz na wydziale głównego mechanika przy wszystkich pracach ślusarskich.

W ocenie Sądu Okręgowego, fakt wykonywania przez ubezpieczonego pracy w szczególnych warunkach w pozostałych okresach tj. od 03 stycznia 1977r. do 12 listopada 1979r. oraz od 26 czerwca 1988r. do 12 października 1993r. jako palacza kotłowego znajduje potwierdzenie w zebranym w sprawie materiale dowodowym (świadectwie pracy, świadectwie wykonywania pracy w warunkach szczególnych, aktach osobowych). Niewątpliwie został on potwierdzony zeznaniami świadków – współpracowników ubezpieczonego ze spornych okresów zatrudnienia – którzy zgodnie wskazali, iż wnioskodawca stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał w warunkach szczególnych prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego na stanowisku palacza kotłowego. Bezsprzecznie była to praca całoroczna związana z obsługa kotłów zarówno w okresie grzewczym jak i poza tym sezonem, gdzie kotły służyły nm. In. do celów ogrzewania ciepłej wody dla pracowników zakładu oraz napędzały tzw. suszarnie dla tzw. malarni na zakładzie . W ocenie Sądu wykonywanie drobnych prac remontowych mających na celu zapewnienie utrzymania funkcji kotłów, które wykonywali palacze na sowich zmianach nie stanowią przeszkody do oceny , iż nadal były to prace wykonywane w warunkach szczególnych , tym bardziej, iż w zakładzie był wydział głównego mechanika, do którego obowiązków należały wszelkie prace remontowe, w tym i na ciepłowni.

Niewątpliwie zatem stanowisko pozwanego organu rentowego w zakresie braku podstaw do zaliczenia całego okresu zatrudnienia ubezpieczonego w Zakładzie (...)w S. na stanowisku palacza kotłowego należy uznać za nietrafne w świetle wyników postępowania dowodowego oraz materiału dowodowego zgromadzonego przez Sąd w niniejszej sprawie. Wskazywać należy, iż prace nie zautomatyzowane palaczy i rusztowych kotłów parowych lub wodnych typu przemysłowego wskazane w wykazie A dział XIV pozycja 1 w sposób nie budzący wątpliwości odpowiadają precyzyjnie ustalonym przez Sąd Okręgowy pracom, które stale i w pełnym wymiarze czasu pracy ubezpieczony wykonywał w warunkach szczególnych we wnioskowanych przez niego okresach zatrudnienia. Sąd uznał jedynie za brak podstaw do zaliczenia okres od 01 czerwca 1989r. do 30 września 1989r. , albowiem z niekwestionowanych zapisów w aktach osobowych ubezpieczonego wynika , iż na ten okres został skierowany do remontu kotłowni.

W ocenie Sądu Okręgowego, wobec udowodnienia wykonywania stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych w okresach od 03 stycznia 1977r. do 12 listopada 1979r. oraz od 26 czerwca 1988r. do 12 października 1993r., z pominięciem okresu od 01 czerwca 1989r. do 30 września 1989r. ubezpieczony R. D. spełnił wszystkie przesłanki dla nabycia emerytury w obniżonym wieku, ponieważ osiągnął 60 rok życia, na dzień złożenia wniosku udokumentował okres składkowy i nieskładkowy w wymiarze co najmniej 25 lat, nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego, a także spełnił przesłankę udokumentowania stażu co najmniej 15 lat pracy wykonywanej w szczególnych warunkach.

W tym miejscu zwrócić także należy uwagę na to, iż zgodnie z brzmieniem art. 118 ust. 1a ustawy, w razie ustalenia prawa do świadczenia lub jego wysokości orzeczeniem organu odwoławczego za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uważa się również dzień wpływu prawomocnego orzeczenia organu odwoławczego, jeżeli organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji. Organ odwoławczy, wydając orzeczenie, stwierdza odpowiedzialność organu rentowego.

Należy podkreślić, że zgodnie z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 września 2007 r. OTK-A 2007/8/97 powyższy przepis należy rozumieć w ten sposób, że za dzień wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji uznaje się dzień wpływu prawomocnego orzeczenia tylko w sytuacji, gdy za nie ustalenie tych okoliczności nie ponosi odpowiedzialności organ rentowy.

Zdaniem Sądu, w niniejszej sprawie okoliczności, na podstawie których Sąd uznał odwołanie ubezpieczonego za zasadne zostały ostatecznie wyjaśnione w drodze uzupełnienia materiału dowodowego o zeznania świadków i ubezpieczonego wyjaśniające zakres obowiązków i charakter pracy ubezpieczonego, co uzasadnia zastosowanie dyspozycji art. 118 ust. 1a ustawy poprzez wnioskowanie a contrario.

W konkluzji z wyżej przytoczonych względów Sąd Okręgowy na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. w związku z cytowanymi wyżej przepisami, w punkcie I wyroku zmienił zaskarżoną decyzję organu rentowego z dnia 25 stycznia 2013 r. i przyznał R. D. prawo do emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach od dnia 01 stycznia 2013r. Sąd Okręgowy wziął pod uwagę fakt, iż wniosek o emeryturę ubezpieczony złożył w dniu 08 stycznia 2013 r. oraz dyspozycję art. 129 ust. 1 cyt. ustawy, zgodnie z którym świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstawania prawa do tych świadczeń, nie wcześniej jednak niż od miesiąca w którym zgłoszono wniosek.

Działając zaś na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy, Sąd wnioskując a contrario, w punkcie II wyroku nie stwierdził odpowiedzialności pozwanego organu rentowego za nie ustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji, mając na uwadze fakt, iż dopiero wyniki niniejszego postępowania dowodowego pozwoliły na poczynienie wiążących ustaleń co do charakteru zatrudnienia ubezpieczonego, mającego wpływ na jej prawo do wnioskowanego świadczenia.

SSO Monika Popielińska