Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

UZASADNIENIE

Ministerstwo Sprawiedliwości Wydział Międzynarodowych Postępowań Rodzinnych działający jako organ centralny wyznaczony w myśl art. 6 Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę, sporządzonej w Hadze dnia 25 .10.1980 roku przesłał w dniu 11 stycznia 2023 roku otrzymany za pośrednictwem irlandzkiego organu centralnego wniosek pani A. R. (1)sporządzony w trybie Konwencji o powrót małoletnich F. R. ur. w dniu (...) i G. R. ur. w dniu (...) do miejsca stałego pobytu w Irlandii, podając, iż obecne miejsce pobytu małoletnich to ul. (...) w M..

(wniosek k. 4)

W odpowiedzi na wniosek z dnia 3 lutego 2023 roku pełnomocnik uczestnika K. R. (1) wniósł o jego oddalenie.

W osnowie odpowiedzi na wniosek uczestnik podniósł, że jest on dla dzieci rodzicem pierwszoplanowym. To na jego barkach spoczywał bowiem znacznie większy od matki obowiązek wychowania i opieki nad dziećmi. Zdaniem uczestnika wielokrotnie ponawiał rozmowy z wnioskodawczynią o zwiększeniu jej zaangażowaniu w opiece nad małoletnimi. Uczestniczka nie wykonywała także obowiązków domowych. Sytuacja w domu zarówno dla uczestnika jak i dla dzieci stawała się nie do zniesienia. W ocenie uczestnika jego wyjazd z dziećmi do Polski odbył się za zgodą lub milczącą aprobatą wnioskodawczyni. Po przyjeździe do Polski uczestnik zatrzymał się w domu swoich rodziców. Małoletni zaaklimatyzowali się. Dzieci są szczęśliwe. Jak twierdzi uczestnik w przypadku ewentualnego powrotu małoletnich do Irlandii wnioskodawczyni nie będzie w stanie należycie się nimi zająć, bowiem w trakcie wspólnego zamieszkiwania obowiązek ten wypełniany był przez uczestnika. Uczestnik podniósł ponadto, że powrót dzieci na stałe do matki naraziłby je na szkodę fizyczną lub psychiczną albo pozostawił w sytuacji nie do zniesienia. Wnioskodawczyni nie zamierza redukować godzin pracy, celem przejęcia obowiązków rodzica. Uczestnik zaś nie zgadza się aby wychowaniem jego dzieci zajmowała się irlandzka opiekunka. Ponadto, doprowadzenie do rozłąki dzieci z ojcem byłoby sprzeczne z ich dobrem.

(odpowiedź na wniosek k. 63)

Na ostatniej rozprawie przeprowadzonej w dniu 2 marca 2023 roku pełnomocnicy stron podtrzymali dotychczasowe stanowisko procesowe. Prokuratur Prokuratury Okręgowej w Gdańsku przychylił się do stanowiska wnioskodawczyni i wniósł o wydanie małoletnich.

(protokół rozprawy k. 142 – zapis protokołu rozprawy k. 144)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

Wnioskodawczyni i uczestnik pozostają w związku małżeńskim i posiadają dwoje małoletnich dzieci, córkę F. R. ur. w dniu (...) w G.-Irlandia oraz syna G. R. ur. w dniu (...) w G.-Irlandia.

(dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa i urodzenia k. 36-verte 38)

Dzieci stron urodziły się, podlegały opiece zdrowotnej i były socjalizowane w Irlandii. Od początku ich życia zarówno matka jak i ojciec brali czynny udział w wychowaniu dzieci. Małżonkowie dzielili się opieką nad dziećmi. Z racji podejmowanego zawodu wnioskodawczyni spędzała czas z dziećmi od godziny 18.00 do wieczora oraz w weekendy. Podczas reszty dnia dzieci pozostawały w placówkach oświatowych, pod opieką ojca lub też niani. Wraz z upływem czasu relacje małżeńskie stron pogorszyły się. Ich wzajemne spory odnosiły skutek w umiejętności współdziałania dla dobra rodziny. Uczestnik złożył do Sądu w Irlandii wniosek o ograniczenie władzy rodzicielskiej matki dzieci i zasądzenie od niej na rzecz małoletnich świadczenia alimentacyjnego. Oba wnioski zostały ostatecznie oddalone.

(dowód: wniosek k. 7, zaświadczenie k. 39-verte 40, zaświadczenie k. 48, zeznanie K. D. k. 88-verte 89 – zapis protokołu rozprawy k. 90, zeznanie świadka M. M. k. 114-verte 115 – zapis protokołu rozprawy k. 118, zeznanie wnioskodawczyni k. 115-verte 116 – zapis protokołu rozprawy k. 118, zeznanie uczestnika k. 116-verte 117 – zapis protokołu rozprawy k. 118)

Odmiennie do woli wnioskodawczyni, uczestnik rozważał powrót do rodzimego kraju. We wrześniu 2022 roku uczestnik podjął decyzję o wyprowadzce i osiedleniu się na terenie Polski. W dniu 13 grudnia 2022 roku złożył on wypowiedzenie u dotychczasowego pracodawcy. Trzy dni później tj. 15 grudnia 2022 roku uczestnik zakupił bilety do Polski zarówno dla siebie jak i małoletnich dzieci. Poinformował on małżonkę o tym, że zabiera dzieci do kolegi. Wnioskodawczyni wolała aby mąż odwiedził znajomego bez obecności dzieci i nie zgodziła się na ich zabranie. Gdy wnioskodawczyni wracała do domu po zakończonej pracy nie mogła dodzwonić się do uczestnika. Jego abonent był tymczasowo niedostępny. Zadzwoniła ona wówczas do sąsiadki, aby ta sprawdziła, czy na podjeździe znajduje się samochód małżonka. Kobieta zaprzeczyła, przekazała również, że uczestnik kilka dni wcześniej złożył w pracy wypowiedzenie. Po wejściu do domu zauważyła, że nie ma w nim ani dzieci, ani męża, a nawet psów. Przeszukując mieszkanie dostrzegła, że zniknęły również ich ubrania. Zdezorientowana wnioskodawczyni udała się wspólnie z sąsiadką na komisariat Policji, gdzie złożyła zawiadomienie o zaginięciu dzieci. W dniu 17 grudnia uczestnik poinformował wnioskodawczynię, iż dzieci są bezpieczne. W efekcie podjęcia przez uczestnika arbitralnej decyzji wywiezienia dzieci do Polski bez uprzedniej zgody ich matki, wnioskodawczyni w dniu 22 grudnia przyleciała do Polski. Uczestnik nie dał dzieci matce, nie pozwalał nawet wejść jej do zajmowanego przez siebie i dzieci domu.

(dowód: zeznanie K. D. k. 88-verte 89 – zapis protokołu rozprawy k. 90, zeznanie świadka M. M. k. 114-verte 115 – zapis protokołu rozprawy k. 118, zeznanie wnioskodawczyni k. 115-verte 116 – zapis protokołu rozprawy k. 118, zeznanie uczestnika k. 116-verte 117 – zapis protokołu rozprawy k. 118)

Małoletnia F. R. ma 8 lat uczęszcza do polskiej szkoły podstawowej. Dziewczynka opuszczając Irlandię nie została wypisana z dotychczasowo uczęszczanej placówki oświatowej. Małoletnia jest dwujęzyczna, posługuje się językiem angielskim oraz językiem polskim. Przyjazd matki do Polski i możliwość kontaktu z nią po wyprowadzce z Irlandii uszczęśliwił małoletnią. Lubi spędzać czas w Polsce, podoba jej się panująca w niej pogoda. Od urodzenia do dnia 15 grudnia 2022 roku centrum życiowe dziecka umiejscowione było na terenie Irlandii.

Małoletni G. R. ma trzy lata i uczęszcza do polskiego przedszkola. Pierwotnie małoletni wykazywał trudności w aklimatyzacji. Obecnie bawi się ze wszystkimi rówieśnikami i coraz lepiej posługuje się językiem angielskim. Od urodzenia do dnia 15 grudnia 2022 roku centrum życiowe dziecka umiejscowione było na terenie Irlandii.

(dowód: zaświadczenie k. 39-verte 40, wysłuchanie małoletniej k. 12, zeznanie uczestnika k. 116-verte 117 – zapis protokołu rozprawy k. 118)

Wnioskodawczyni A. R. (1) ma 39 lat i zamieszkuje w Irlandii. Wykonuje zawód asystenta medycznego. Po powrocie dzieci do Irlandii małoletnie dzieci pozostawały pod jej bezpośrednią opieką. W czasie jej nieobecności pomagać jej miałaby niania. Ponadto, rodzice wnioskodawczyni zadeklarowali chęć przyjazdu do Irlandii w opiece nad wnukami.

Uczestnik K. R. (1) ma 41 lat i zamieszkuje obecnie w Polsce. Po ewentualnym powrocie do Irlandii uczestnik ma możliwość podjęcia stałego zatrudnienia.

Między małżonkami toczy się postępowanie rozwodowe przed Sądem Okręgowym w Elblągu o sygn. akt VC497/21.

(dowód: protokół rozprawy k. 54 – zapis protokołu rozprawy k. 56, zeznanie wnioskodawczyni k. 115-verte 116 – zapis protokołu rozprawy k. 118, zeznanie uczestnika k. 116-verte 117 – zapis protokołu rozprawy k. 118)

Sąd zważył, co następuje

Celem postępowania zainicjowanego na podstawie konwencji z dnia 25 października 1980r. o cywilnych aspektach uprowadzenia dziecka za granicę (Dz. U. z 1995 r. Nr 108, poz. 528) jest spowodowanie powrotu dziecka do kraju, w którym znajdowało się poprzednio jego centrum życiowe.

Zgodnie z art. 11 konwencji władze sądowe lub administracyjne każdego Umawiającego się Państwa powinny podejmować niezwłoczne działania w celu powrotu dziecka.

Zgodnie z artykułem 3 powołanej wyżej Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z dnia 25.10.1980-r, uprowadzenie lub zatrzymanie dziecka uznane będzie za bezprawne, jeżeli:

a) nastąpiło naruszenie prawa do opieki przyznanego określonej osobie, instytucji lub innej organizacji, wykonywanego wspólnie lub indywidualnie, na mocy ustawodawstwa państwa w którym dziecko miało miejsce stałego pobytu bezpośrednio przed uprowadzeniem lub zatrzymaniem oraz

b) w chwili uprowadzenia lub zatrzymania prawa te były skutecznie wykonywane wspólnie lub indywidualnie albo były tak wykonywane, gdyby nie nastąpiło uprowadzenie lub zatrzymanie.

Prawo do opieki określone w punkcie a) może wynikać w szczególności z mocy samego prawa, z orzeczenia sądowego lub administracyjnego albo z ugody mającej moc prawną w świetle przepisów ustawodawstwa tego państwa.

Artykuł 4 Konwencji mówi, że Konwencje stosuje się do każdego dziecka, które miało miejsce stałego pobytu w umawiającym się państwie bezpośrednio przed naruszeniem praw do opieki lub odwiedzin (…). Zgodnie z artykułem 13 Konwencji, bez względu na postanowienia artykułu poprzedzającego, władza sądowa lub administracyjna państwa wezwanego nie jest obowiązana zarządzić wydanie dziecka, jeżeli osoba, instytucja lub organizacja sprzeciwiająca się wydaniu dziecka wykaże, że:

a)osoba, instytucja lub organizacja opiekująca się dzieckiem faktycznie nie wykonywała prawa do opieki w czasie uprowadzenia lub zatrzymania albo zgodziła się lub później wyraziła zgodę na uprowadzenie lub zatrzymanie; lub

b) istnieje powyższe ryzyko, że powrót dziecka naraziłby je na szkodę fizyczną
lub psychiczną albo w jakikolwiek inny sposób postawiłby je w sytuacji nie do zniesienia (…)

W tym miejscu należy ponownie wskazać, iż zgodnie z art. 13 lit.b Konwencja umożliwia uchylenie obowiązku zarządzenia wydania bezprawnie uprowadzonego dziecka, wyłącznie jeżeli istnieje ryzyko, że powrót dziecka naraziłby je na szkodę fizyczną lub psychiczną albo w jakikolwiek inny sposób postawiłby je w sytuacji nie do zniesienia.

Zdaniem Sądu wniosek A. R. (1) zasługuje na uwzględnienie.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o materiał dowodowy zebrany w sprawie,
na który składają się złożone do akt dokumenty urzędowe i prywatne, w tym kserokopie i wydruki, których prawdziwość i wiarygodność nie zostały skutecznie zakwestionowane w toku postępowania; zeznania świadka K. D., M. M. oraz K. R. (2), jak również zeznania stron złożone w trybie art. 299 k.p.c w związku z art. 13§2 k.p.c.

Dokumenty, które zostały złożone do akt sprawy są w ocenie Sądu w pełni wiarygodne. Prawdziwość i autentyczność nie była przez strony kwestionowana i nie budziła też wątpliwości Sądu, wobec czego brak jest podstaw do podważania ich wiarygodności. Strony jedynie przedstawiały odmienne wnioskowania, które zdaniem Sądu nie mogą podważać wiarygodności tych dokumentów.

Poddając ocenie zeznania K. D. i M. M. Sąd uznał w pełni za wiarygodne. Twierdzenia świadków przybliżyły Sądowi sytuację wychowawczą małoletnich, jak również okoliczności ich wyjazdu do Polski

W ocenie Sądu zeznania K. R. (2) nie zasługują na przyznanie im przymiotu wiarygodności. Posiadały one znamiona stronniczości. Matka uczestnika wbrew zeznaniom syna oświadczyła, że wyjazd dzieci do Polski odbył się za uprzednią zgodą ich matki. Okoliczność ta nie znajduje jednak odzwierciedla w ustalonym przez Sąd stanie faktycznym sprawy.

Analizując natomiast zeznania stron Sąd uznał, iż stanowisko wnioskodawczyni jest wiarygodne i w związku z czym uznał je w całości. Wskazać w tym miejscu należy, że w ocenie Sądu twierdzenia uczestnika nie zostały poparte dowodami, które to umożliwiłby nadanie jego twierdzeniom przymiotu wiarygodności. Sąd oparł się na nich w takim zakresie w jakim korespondowały z zeznaniami wnioskodawczyni i wzajemnie się uzupełniały.

Na kanwie niniejszego postępowania wnioskodawczyni żądała powrotu małoletniego syna i córki do Irlandii powołując się na przepisy Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę. Uczestnik wniósł natomiast o oddalenie wniosku.

Poddając ocenie stanowisko wnioskodawczyni Sąd uznał je za wypełni uzasadnione. Małoletni F. i G. urodzili się na terenie Irlandii i przebywał w niej nieprzerwanie do grudnia 2022 roku. Przebywali pod opieką rodziców, którzy dbali o ich rozwój i bezpieczeństwo. Rodzeństwo uczęszczało do placówek edukacyjnych, socjalizowało się i nawiązywało bliskie relacje z rówieśnikami. W dniu 15 grudnia 2022 roku uczestnik bez uprzedniej zgody wnioskodawczyni wywiózł małoletnie dzieci stron do Polski. Okoliczność ta nie stanowiła kwestii spornej, bowiem sam uczestnik przyznał, że matka dzieci nigdy nie wyraziła zgody na ich wyjazd. Uczestnik posiłkując się kłamstwem opuścił z dziećmi Irlandię i nie licząc się z późniejszymi konsekwencjami pozbawienia małżonki decyzyjności w zakresie władzy rodzicielskiej nad małoletnim G. i F.. Okoliczności przedmiotowej sprawy, a w szczególności zeznania uczestnika wskazują, że na kanwie niniejszego postępowania doszło do znamion przepisu artykułu 6 Konwencji Haskiej i uprowadzenia małoletnich poza granice Irlandii.

Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z art. 13b władza sądowa lub administracyjna państwa wezwanego nie jest obowiązana zarządzić wydanie dziecka, jeżeli osoba, instytucja lub organizacja sprzeciwiająca się wydaniu dziecka wykaże istnieje powyższe ryzyko, że powrót dziecka naraziłby je na szkodę fizyczną lub psychiczną albo w jakikolwiek inny sposób postawiłby je w sytuacji nie do zniesienia (…).

Sąd weryfikując powyższy zapis w kontekście przedmiotowej sprawy uznał, iż ewentualny powrót małoletnich do Irlandii nie wpłynąłby negatywnie na ich dobro. Uczestnik nie był bowiem w stanie wykazać, że zachodzą jakiekolwiek okoliczności świadczące o zasadności pozostania dzieci w Polsce. W trakcie wspólnego zamieszkania małżonków nie toczyło się żadne postępowanie dot. sytuacji wychowawczej małoletnich. Instytucje państwowe Irlandii nie podejmowały żadnych działań mających na celu kontrolę sytuacji życiowej dzieci. Oprócz subiektywnej oceny uczestnika nie występują żadne zagrożenia mogące mieć realny wpływ na dobro i rozwój małoletnich w trakcie pobytu w Irlandii. Małoletni powinni wrócić do ich centrum życiowego, zaś małżonkowie winni podjąć starania uregulowania sytuacji wychowawczej małoletnich przed Sądem w Irlandii, który jest właściwy pod względem jurysdykcji krajowej.

Wobec powyższych okoliczności Sąd uznał ,że istnieją przesłanki z art. 13 b Konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę z dnia 25.10.1980-r. SNICKN 1538/99LEX nr 51629 CKN 1538/9, i wobec bezprawnego wywiezienia małoletnich dzieci do Polski wniosek o nakazanie ich powrotu do Irlandii jest całkowicie uzasadniony. Dlatego też Sąd orzekł jak w punkcie I sentencji postanowienia.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 520 § 1 kpc

Sygn. akt II Ns 2/23

ZARZĄDZENIE

1. odnotować w kontrolce uzasadnień – projekt a. M. K.

2. odpis uzasadnienia doręczyć pełnomocnikom stron i Prok.Okr w Gdańsku za pośrednictwem portalu informacyjnego.

SSO Magdalena Wcisło-Szczygieł Gdańsk, 15.02.2023r.