Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSO Ewa Karwowska

Protokolant: st. sekr. sąd. Danuta Szpanowska-Bartkowska

po rozpoznaniu w dniu 16 września 2013 r. w Gdańsku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. i L. małż. M.

przeciwko J. D.

o zapłatę

I.Zasądza od pozwanego J. D. na rzecz powodów A. i L. małż. M. kwotę 47.087,54 zł (czterdzieści siedem tysięcy osiemdziesiąt siedem złotych 54/100 ) wraz z odsetkami ustawowymi od dnia 30.07. 2010 r. do dnia zapłaty.

II.W pozostałym zakresie oddala powództwo.

III.Zasądza od pozwanego na rzecz powodów kwotę 3940,- zł (trzy tysiące dziewięćset czterdzieści złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

IV.Nakazuje ściągnąć od powodów na rzecz Skarbu Państwa- Sądu Okręgowego w Gdańsku kwotę 503 zł (pięćset trzy złote) tytułem nie uiszczonych kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Powodowie L. M. i A. M. wnieśli powództwo w postępowaniu upominawczym przeciwko J. D. o zapłatę na ich rzecz kwoty 80.558,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 lipca 2010 r. do dnia zapłaty. Jednocześnie wnieśli o zasądzenie od pozwanego na rzecz powodów kosztów procesu wraz z kosztami zastępstwa procesowego w podwójnej wysokości.

W uzasadnieniu wskazali, iż pozwany nie wykonał należycie umowy o roboty budowlane z dnia 20.12.2006 r., w ramach której zobowiązał się do budowy domu jednorodzinnego mieszkalnego na należącej do powodów działce nr (...) w G. przy ul. (...), w terminie do dnia 15 września, w zamian za wynagrodzenie w kwocie 235.600,- zł netto. Dochodzona niniejszym pozwem kwota stanowi różnicę pomiędzy otrzymaną przez pozwanego zaliczką na poczet budowy (170.399,- zł), a wartością faktycznie wykonanych robót, obliczoną na podstawie kosztorysu powykonawczego (ustalającego ich wartość na 89.840,23 zł).

W związku z bezskutecznym wezwaniem pozwanego do zapłaty wystosowanym w dniu 13 lipca 2010 r., obok roszczenia głównego powodowie wnieśli również o zasądzenie odsetek ustawowych od dnia wymagalności roszczenia, tj. od dnia 30 lipca 2010 r. do dnia zapłaty.

(vide: pozew k. 2-6)

W dniu 28 stycznia 2011 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, zgodnie z żądaniem pozwu sygn. akt. I Nc 15/11.

(vide: nakaz zapłaty k. 97)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany J. D. wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów procesu według norm przepisanych.

Wskazał, iż w ramach łączącej strony umowy wykonał prace zgodnie z projektem i sztuką budowlaną. Przyznał, iż doszło do zakończenia współpracy, wobec oświadczenia powodów o odstąpieniu od umowy w dniu 18.10.2007 r., co było wynikiem wyłącznie braku współdziałania stron w procesie budowlanym.

W ocenie pozwanego, powodowie w sposób nieprawidłowy dokonali wyliczenia dochodzonej kwoty, albowiem wynagrodzenie pomiędzy stronami ustalone było ryczałtowo w wysokości 1.000 zł za m? powierzchni całkowitej budynku. Nie sposób zatem dokonywać rozliczeń przy pomocy kosztorysu powykonawczego.

(vide: sprzeciw k 98- 103)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 20 grudnia 2006 r. powodowie L. M. i A. M. zawarli z pozwanym J. D., prowadzącym działalność gospodarczą pod nazwą "Usługowy Zakład (...)umowę o roboty budowlane. W ramach tej umowy pozwany zobowiązał się wobec powodów do budowy budynku jednorodzinnego mieszkalnego o powierzchni całkowitej 235,6 m? (wykonania stanu surowego zamkniętego wraz z drzwiami wejściowymi i oknami oraz dwoma bramami garażowymi bez pilota), na należącej do powodów nieruchomości w P. przy ul. (...), stanowiącej działkę nr(...) zgodnie z projektem budowlanym "Dom w Tamaryszkach 2", w terminie do dnia 15 września 2007 r. W zamian powodowie zobowiązali się wobec pozwanego do zapłaty na jego rzecz wynagrodzenia w wysokości 235.600,- zł netto (1.000,- zł za metr kwadratowy powierzchni całkowitej domu równej 235,6 m?).

Projekt budowlany został zatwierdzony decyzją z dnia 30 kwietnia 2007 r. wydaną przez Prezydenta Miasta G. i jednocześnie powodom udzielone zostało pozwolenie na budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego.

Łącznie na koszt budowy składały się: wartość materiałów: 163.100,- zł oraz koszt robocizny w wysokości 72.500,- zł.

W dniu zawarcia umowy powodowie uiścili na rzecz pozwanego zaliczkę w wysokości 40.000,- zł.

Okoliczność bezsporna

Pozwany sporządził jedynie informacyjnie kosztorys, wskazując, iż na wartość robocizny składają się między innymi koszty:

-wykopu, zalania ław i wymurowania bloczków betonowych i izolacji styropianu na zewnątrz -14.500,- zł,

-wymurowania ścian parteru i zalania stropu - 16.000,- zł,

-wymurowania ścian kolankowych na piętrze - 4.500,- zł,

-postawienia konstrukcji i obicie deskami i papą - 18.000,- zł

-wymurowania ścian szczytowych, kominów z cegły klinkierowej i ścia- nek działowych -16.000 zł,

-wyprowadzenia wyjść wodno - kanalizacyjnych i założenia okien i drzwi wejściowych oraz garażowych - 3.500 zł.

Dowód: wycena k. 9, zeznania J. D. słuchanego w charakterze strony pozwanej utrwalone na płycie CD k. 424

W dniu 20.12.2006 r. strony podpisały aneks do umowy, w którym ustalono harmonogram płatności zaliczek na rzecz pozwanego w okresie od 15 stycznia 2007 r. do 15 września 2007 r. Uściślono także zakres rzeczowy robót po stronie pozwanego (okna plastikowe białe, drzwi wejściowe 2 sztuki, dwie bramy garażowe w kolorze, dach pokryty deskami i papą).

Nadto strony wprowadziły zmiany do projektu budowlanego w zakresie budowy okien balkonowych w salonie, okien w sypialni, w kotłowni oraz co do grubości ścian fundamentowych, ścian zewnętrznych i stropów.

Okoliczność bezsporna

W dniu 2.06.2007 r. pozwany przeprowadził prace geodezyjne, natomiast w dniu 6.06.2007 r. rozpoczął roboty budowlane. Kierownikiem budowy został wówczas E. Z..

Okoliczność bezsporna

Łączna kwota wpłaconych przez powodów na rzecz pozwanego zaliczek wyniosła 170.399 zł.

Okoliczność bezsporna

Podczas realizacji budowy pozwany, zgodnie z umową pomiędzy stronami, dokonał zmian w stosunku do zatwierdzonej dokumentacji projektowej w zakresie: ścian fundamentowych, ścian zewnętrznych i stropów, co wpłynęło bezpośrednio na pomniejszenie ilości metrów kwadratowych powierzchni użytkowej obiektu. W dokumentacji projektowej przewidziano bowiem, iż ściany fundamentowe miały być wylewane na mokro z betonu C16/20 (B20) grubości 25 cm. W rzeczywistości wykonano je z bloczków betonowych 36x14x25. Ściany zewnętrzne miały być wykonane z pustaka POROTHERM 25 cm+ styropian EPS 70-040 Termo Organika, a wykonano je z gazbetonu o grubości 30 cm. Stropy miały być wykonane jako płyta monolityczna żelbetonowa gr 14 cm, gdy tymczasem wykonano je jako płytę monolityczną żelbetową o grubości 12 cm.

Dowód: zeznania świadka C. G. k. 156- 160, zeznania świadka E. Z. k. 160-161, zeznania A. M. słuchanej w charakterze strony powodowej utrwalone na płycie CD k. 424, zeznania L. M. słuchanego w charakterze strony powodowej utrwalone na płycie CD k. 424, pisemna opinia biegłego sądowego B. K. k. 206-255, ustne wyjaśnienia biegłej sądowej B. K. k. 294 - 297,

W robotach budowlanych dokonanych przez pozwanego stwierdzono szereg uchybień oraz niezgodności z projektem, które nie były uzgodnione z powodami, w postaci: posadzek o różnej wysokości dla pomieszczenia holu, braku podciągu pomiędzy pomieszczeniem kuchni i salonu, wykonania słupka pomiędzy bramami garażowymi jako murowanego (zgodnie z dokumentacją projektową miał być wylewany na mokro), konieczności nadlania ścianki kolankowej z uwagi na brak zastrzałów, posadowienia słupów w części nad garażem punktowo, wykonania schodów o różnej wysokości stopi wewnętrznych, wystąpienia progów do pomieszczeń na poddaszu, braku wentylacji dla pomieszczenia kuchni.

Są to wady trwałe i nieusuwalne. Ich naprawa na obecnym etapie zaawansowania budowy nie jest możliwa.

Dowód: pisemna opinia biegłego sądowego B. K. k. 206-255, ustne wyjaśnienia biegłej sądowej B. K. k. 294 - 297, zeznania A. M. słuchanej w charakterze strony powodowej utrwalone na płycie CD k. 424, zeznania L. M. słuchanego w charakterze strony powodowej utrwalone na płycie CD k. 424,

W dniu 18 października 2007 r. powodowie odstąpili od umowy, z uwagi na stwierdzone uchybienia w zakresie wykonywanych prac i zmiany w stosunku do projektu budowlanego.

W tym samym dniu pozwany złożył powodom pisemne zobowiązanie do dokonania rozliczenia budowy domu jednorodzinnego i usunięcie "niedoróbek i niezgodności z projektem" oraz uwzględnienie bramy garażowej, stolarki okiennej, pokrycia dachowego, w terminie 7 dni. Jednocześnie opuścił plac budowy.

Okoliczność bezsporna

Stan zaawansowania robót na dzień zejścia przez pozwanego z placu budowy obejmował wykonanie ścianek kolankowych do wysokości 1,03 cm, wykonanie na parterze ścianek działowych, wykonanie komina do wysokości 2,57 cm, przywiezienie drewna na konstrukcję dachową jedynie do części garażowej, wykonania zbrojenie wieńca dla części garażowej.

Dowód: pisemna opinia biegłego sądowego B. K. k. 206-255

Wartość robocizny, materiałów i sprzętu dla zakresu prac wykonanych na przedmiotowym obiekcie przez pozwanego w chwili opuszczenia przez niego placu budowy opiewała na kwotę 123.311,46 zł. W obiekcie wykonano okolo 50% robót.

Całkowita, kosztorysowa wartość robót - niezależnie od ustalonego wynagrodzenia ryczałtowego - zleconych pozwanemu wynosiła 249.582,27 zł netto. Kosztorysowa wartość robót niewykonanych wynosiła 126.270,81 zł netto (249.582,27 zł - 123.311,46 zł). Łączna wartość robót wykonanych przez pozwanego w przedmiotowym obiekcie wynosiła 123.311,46 zł netto, co stanowi 50,59 % wartości robót określonych kosztowo. Odnosząc wyliczony procent robót niewykonanych do wartości ustalonej w umowie na łączną wartość 235.600 zł wartość robót niewykonanych opiewa na łączną kwotę 119.190,04 zł (50,59 % z 235.600 zł).

Dowód: pisemna opinia biegłego sądowego B. K. k. 206-255, ustne wyjaśnienia biegłej sądowej B. K. k. 294 - 297, pisemna uzupełniająca opinia biegłego sądowego B. K. k. 338-365, ustne wyjaśnienia biegłego sądowego B. K. utrwalone na płycie CD k. 424

Powodowie w dniu 13 lipca 2010 r. wezwali pozwanego do zapłaty na ich rzecz kwoty w wysokości 80.558,77 zł, w związku z niedokonaniem rozliczenia otrzymanej zaliczki w kwocie 170.399 zł, w terminie 14 dni. Powyższe zobowiązanie zostało odebrane przez pozwanego w dniu 15 lipca 2010 r.

Okoliczność bezsporna

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny - w zakresie istotnym dla rozstrzygnięcia niniejszej sprawy - Sąd ustalił w oparciu o dokumenty złożone przez strony. Dokumenty prywatne stanowiły dowód tego, że osoba, która je podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie, a dokumenty urzędowe stanowiły dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone. Sąd nie uwzględnił jedynie kosztorysu powykonawczego przedstawionego przez stronę powodową, albowiem jego treść pozostawała w sprzeczności z tym, co zostało przedstawione w niniejszej sprawie przez biegłego sądowego w opinii pisemnej oraz w ustnych wyjaśnieniach.

W ocenie Sądu Okręgowego, podstawę ustaleń stanowiły także zeznania słuchanej w sprawie w charakterze strony powodowej A. M. oraz L. M.. Przedstawione przez nich okoliczności, dotyczące współpracy z pozwanym, wiążących ich postanowień umownych, uiszczonych na rzecz pozwanego zaliczek, a także odnoszące się do oceny stanu prac, jakie zostały wykonane przez J. D. do momentu odstąpienia przez nich od umowy oraz ich oraz zgodności z dokumentacja projektową, Sąd ocenił jako szczegółowe, logiczne i wzajemnie się uzupełniające.

W pełnym zakresie Sąd uwzględnił także zeznania słuchanego w sprawie świadka C. G.. Twierdzenia świadka odnoszące się do kwestii zakresu i jakości wykonanych prac przez pozwanego, były rzeczowe a przy tym spójne z tym, co zostało ustalone na podstawie innych uznanych za wiarygodne dowodów.

Częściowo natomiast Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka E. Z.. Jego ocena wykonania prac budowalnych oraz ich zakresu nie w pełni pokrywała się z tym, co wskazywali powodowie oraz biegły w opinii. Również jego twierdzenie, iż odstępstwa od projektu miały wyłącznie charakter nieistotny, nie zasługiwały w tym zakresie na uwzględnienie.

Z tożsamych względów Sąd nie uwzględnił także zeznań J. D. słuchanego w charakterze strony pozwanej, w części, w jakiej wskazywał on, iż prace budowlane wykonane zostały w znacznej większości w sposób prawidłowy i zgodny ze sztuką budowlaną. Podnosił, iż jedynie filar pomiędzy dwoma garażami wykonany został wadliwie, gdyż został wylany a nie wymurowany.

Zeznania świadków J. G. oraz M. B., pracowników pozwanego, jakkolwiek nie budziły wątpliwości Sądu, to jednak nie wnosiły nic do przedmiotowego postępowania. Zakres wiedzy tych świadków nie pozwolił im bowiem na szczegółowe odniesienie się do istoty sprawy.

Sąd w całości uwzględnił natomiast opinię biegłej sądowej specjalisty z zakresu budownictwa i kosztorysowania B. K. wraz z opinią pisemną uzupełniającą oraz jej wyjaśnieniami złożonymi ustnie na rozprawie. Zakres wiedzy specjalnej, który był potrzebny do dokładnej oceny stanu faktycznego przedmiotowej sprawy wykraczał bowiem w sposób znaczny poza ogólnodostępną wiedzę i doświadczenie życiowe, które posiadał Sąd. W związku z powyższym, jedynie biegły mógł w rzetelny sposób odpowiedzieć na kluczowe w sprawie pytania, co do ustalenia procentowego stopnia zaawansowania robót wykonanych przez pozwanego w budynku powodów według stanu na dzień 18 października 2007 r. w stosunku do pełnego zakresu prac objętego umową stron (tj. stanu surowego zamkniętego z oknami, drzwiami wejściowymi i 2 bramami garażowymi), wysokości należnego wynagrodzenia brutto wykonawcy za wykonany pełny zakres robót, obliczonego według procentowego zaawansowania wykonania prac, przy uwzględnieniu uzgodnionego w umowie wynagrodzenia ryczałtowego w kwocie 235.600 zł oraz ustalenia wad wykonawczych i odstępstw od projektu, których dopuścił się pozwany.

Przedstawiona w sprawie opinia pisemna wraz z opinią uzupełniającą była kompletna, jasna i zgodna z zasadami wiedzy fachowej. Biegła po przeprowadzeniu oględzin nieruchomości powodów, a także po analizie projektu budowlanego, zatwierdzonego decyzją Prezydenta Miasta G. z dnia 30.04.2007 r. o udzielenie pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego jednorodzinnego, wpisów w dzienniku budowy, kosztorysu powykonawczego wykonanego przez mgr inż. C. G. oraz po zapoznaniu się z dokumentacją fotograficzną, umową o roboty budowlane oraz pozostałymi dokumentami zawartymi w aktach sprawy, dokonała szczegółowego wyliczenia procentowego stopnia zaawansowania robót oraz należnego dla wykonawcy wynagrodzenia na chwilę zakończenia współpracy pomiędzy stronami. Wnioski z tej opinii wynikające biegła podtrzymała w trakcie rozprawy z dnia 10.09.2012 r. i jednocześnie w sposób logiczny i rzeczowy wyjaśniła wszelkie zgłoszone przez obie strony zarzuty co do przedłożonej opinii na piśmie, w szczególności odnoszące się do przyjętej przez nią metodologii.

Biegła wskazała bowiem, iż zastosowanie metody kosztorysowej przy wyliczeniach w niniejszej sprawie jest jak najbardziej miarodajne. Jeśli bowiem wynagrodzenie za całość wykonania robót budowlanych jest określone w sposób ryczałtowy - tak jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie - to nie ma możliwości, by ustalić stopień zaawansowania prac bez odniesienia się do kalkulacji kosztorysowej. Przedstawiona przez pozwanego kalkulacja ofertowa posiadała jedynie wyodrębnioną wartość robocizny dla poszczególnych etapów robót, której łącznie suma opiewała na kwotę 72.500 zł, bez przypisania wartości poszczególnych materiałów niezbędnych dla wykonania tych prac. Ryczałt to jest kwota za całość, w której jest i wartość robocizny, sprzętu, materiału, zysk i narzuty, zatem aby określić precyzyjnie jaka część robót została wykonana to trzeba odnieść się do kwoty.

Kalkulację oparto na dokonanych ustaleniach na podstawie przeprowadzonych oględzin oraz analizie akt sprawy. Uwzględniono w niej także prace dodatkowe przeprowadzone w obiekcie jak wykonanie drenażu opaskowego i wykonanie podejść kanalizacji i wody do budynku. Z uwagi na brak dokumentacji projektowej dla wykonanego drenażu oraz wykonanych podejść do obiektu prace te skalkulowano szacunkowo. W związku natomiast z faktem, iż prace wykonywane były przez pozwanego w okresie 6.06.2007 r. - 18.10.2007 kalkulację kosztorysową wykonano w oparciu o parametry cenotwórcze aktualne dla I kwartału 2008 r. zgodnie z danymi zawartymi w wydawnictwie Sekocenbud ( ponieważ są one opracowywane na podstawie danych z IV kwartału 2007 r.). W świetle złożonych przez biegłą wyjaśnień nie budził wątpliwości przyjęty przez nią sposób dokonanych wyliczeń w oparciu o przyjęcie uśrednionych cen za materiały. Podkreśliła przy tym, iż co do niektórych elementów, jak na przykład co do betonu, przyjęła ceny w zależności od tego na jakie części konstrukcyjne był on wykorzystany.

W uzupełniającej opinii pisemnej biegła ustaliła natomiast procentowo zakres prac niewykonanych, ustalając w pierwszej kolejności kosztorysowo zakres wszystkich robót, jakie pozwany miał wykonać abstrahując od ceny ustalonej między stronami i następnie po odjęciu od tej ceny wartości prac już wykonanych - ustaliła procentowo zakres robót nie wykonanych i odniosła tak ustalony procent do wartości ustalonej w umowie.

Co istotne, obie metody wyliczeń, jakimi posłużyła się biegła dały bardzo zbliżony wynik, tj. wskazywały, iż pozwany wykonał około 50 % robót. Co więcej, w obu przypadkach przyjęta została taka sama wartość robocizny, materiałów i sprzętu dla zakresu prac wykonanych na przedmiotowym obiekcie przez pozwanego w chwili opuszczenia przez niego placu budowy, tj. kwota 123.311,46 zł.

Wyjaśnienia biegłej złożone ustnie w toku rozprawy z dnia 10 września 2012 r. oraz 16 września 2013 r., dotyczące dwóch złożonych opinii na piśmie Sąd uznał za rzeczowe i nie dopatrzył się żadnych okoliczności, które powodowałyby powstanie wątpliwości, co do kompetencji czy obiektywizmu biegłego, stąd też w pełni podzielił wnioski w nich zawarte.

Na podstawie tak ustalonego stanu faktycznego sprawy i w świetle przedstawionych w sprawie dowodów Sąd doszedł do przekonania, iż powództwo zasługuje na częściowe uwzględnienie.

Bezspornym w niniejszej sprawie pozostawała okoliczność, iż strony w niniejszym postępowaniu związane były umową z dnia 20 grudnia 2006 r., na podstawie której pozwany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zobowiązał się do wykonania robót związanych z budową domu jednorodzinnego mieszkalnego w P. przy ul. (...), zgodnie z przedłożonym projektem, w zamian za zapłatę wynagrodzenia ryczałtowego w łącznej wysokości 235.600 zł. Pozwany nie kwestionował również tego, że w ramach zaliczki otrzymał od powodów kwotę w łącznej wysokości 170.399, zł. Potwierdził także, iż na podstawie oświadczenia powodów z dnia 18 października 2007 r. odstąpili oni od wiążącej strony umowy, z uwagi na istotne odstępstwa wykonywanych prac od projektu budowlanego i z tą też chwilą opuścił plac budowy. Jakkolwiek zobowiązał się do dokonania rozliczenia budowy domu jednorodzinnego i usunięcie "niedoróbek i niezgodności z projektem" oraz uwzględnienie bramy garażowej, stolarki okiennej, pokrycia dachowego, w terminie 7 dni, prac tych nie wykonał. Strony nie dokonały także żadnych rozliczeń finansowych.

Istota sporu sprowadzała się w niniejszym postępowaniu zatem do ustalenia zakresu prac, jakie zostały wykonane przez pozwanego do momentu zakończenia współpracy pomiędzy stronami oraz ich wartości.

Ustalając powyższą okoliczność Sąd w pełni uwzględnił sporządzoną opinię biegłego sądowego B. K..

Biegła wskazała, iż stan zaawansowania robót na dzień zejścia przez pozwanego z placu budowy obejmował wykonanie ścianek kolankowych do wysokości 1,03 cm, wykonanie na parterze ścianek działowych, wykonanie komina do wysokości 2,57 cm, przywiezienie drewna na konstrukcję dachową jedynie do części garażowej, wykonanie zbrojenie wieńca dla części garażowej.

Wartość robocizny, materiałów i sprzętu dla zakresu prac wykonanych na przedmiotowym obiekcie przez pozwanego w chwili opuszczenia przez niego placu budowy opiewała na kwotę 123.311,46 zł.

Całkowita, kosztorysowa wartość robót zleconych pozwanemu wynosiła 249.582,27 zł netto. Kosztorysowa wartość robót niewykonanych ustalona została na 126.270,81 zł netto (249.582,27 zł - 123.311,46 zł). Łączna wartość robót wykonanych przez pozwanego w przedmiotowym obiekcie wynosiła 123.311,46 zł netto, co stanowi 50,59 % wartości robót określonych kosztowo. Odnosząc wyliczony procent robót niewykonanych do wartości ustalonej w umowie na łączną wartość 235.600 zł wartość robót niewykonanych opiewa na łączną kwotę 119.190,04 zł (50,59 % z 235.600 zł).

Przechodząc do rozważań materialnoprawnych wskazać należy, iż w niniejszym postępowaniu nie budził wątpliwości charakter prawny wiążącej strony umowy z dnia 20 grudnia 2006 r. Nie kwestionowano bowiem tego, że była to umowa o roboty budowlane. Zgodnie zatem z art. 656 § 1 k.c. do skutków wykonywania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy albo sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu oraz do uprawnienia inwestora odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu stosuje się przepisy o umowie o dzieło.

W świetle art. 395 k.c. przyjmuje się, iż stosunkach umownych prawo odstąpienia przysługuje stronom wyłącznie w sytuacji, gdy jest ono zastrzeżone w treści umowy albo też wynika z przepisów ustawy. W razie odstąpienia umowa uważana jest za nie zawartą.

Jakkolwiek, w treści łączącego strony niniejszego postępowania stosunku zobowiązaniowego brak było zastrzeżenia umownego przewidującego możliwość odstąpienia, to jednak przepisy dotyczące umowy o dzieło przewidują szereg sytuacji, przyznając takie uprawnienie. Między innymi, stosownie do art. 637 § 1 i 2 k.c. jeżeli dzieło ma wady, wówczas zamawiający ma prawo żądać ich usunięcia wyznaczając w tym celu przyjmującemu zamówienie odpowiedni termin z zagrożeniem, że po bezskutecznym jego upływie nie przyjmie naprawy, a gdy wady usunąć się nie dadzą albo gdy z okoliczności wynika, że przyjmujący zamówienie nie zdoła ich usunąć w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne. Jeżeli wady nie są istotne może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy sytuacji, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego.

W niniejszej sprawie, biegła w sposób niewątpliwy stwierdziła, iż w robotach budowlanych dokonanych przez pozwanego jest szereg uchybień oraz niezgodności z projektem, które nie były uzgodnione z powodami w postaci: posadzek o różnej wysokości dla pomieszczenia holu, brak podciągu pomiędzy pomieszczeniem kuchni i salonu, wykonania słupka pomiędzy bramami garażowymi jako murowanego (zgodnie z dokumentacją projektową miał być wylewany na mokro), wystąpiła konieczność nadlania ścianki kolankowej z uwagi na brak zastrzałów, posadowiono słupy w części nad garażem punktowo, wykonano schody o różnej wysokości stopi wewnętrznych, występują progi do pomieszczeń na poddaszu, brak wentylacji dla pomieszczenia kuchni. Biegła podkreśliła, iż są to wady trwałe i nieusuwalne. Ich naprawa na obecnym etapie zaawansowania budowy nie jest możliwa.

Nadto, podczas realizacji budowy pozwany dokonał również zmian w stosunku do zatwierdzonej dokumentacji projektowej w zakresie: ścian fundamentowych, ścian zewnętrznych i stropów, co wpłynęło bezpośrednio na pomniejszenie ilości metrów kwadratowych powierzchni użytkowej obiektu. W dokumentacji projektowej przewidziano bowiem, iż ściany fundamentowe miały być wylewane na mokro z betonu C16/20 (B20) grubości 25 cm. W rzeczywistości wykonano je z bloczków betonowych 36x14x25. Ściany zewnętrzne miały być wykonane z pustaka POROTHERM 25 cm+ styropian EPS 70-040 Termo Organika, a wykonano je z gazbetonu o grubości 30 cm. Stropy miały być wykonane jako płyta monolityczna żelbetonowa gr 14 cm, gdy tymczasem wykonano je jako płytę monolityczną żelbetową o grubości 12 cm. Powyższe zmiany były jednakże uzgodnione pomiędzy stronami i znalazły się w aneksie do umowy.

Zatem, uprawnienie do odstąpienia od umowy przez powodów było w tej sytuacji w pełni uzasadnione. Nadto nie było ono kwestionowane przez pozwanego. Skoro zaś w takiej sytuacji umowę poczytywać należało za niezawartą, powodom należał się zwrot wpłaconego na rzecz pozwanego wynagrodzenia na poczet wykonania bodowy w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wpłaconymi zaliczkami a wartością robót wykonanych. Uwzględniając ustalenia biegłej, iż wartość wykonanych przez pozwanego robót wyniosła 123.311,46 zł Sąd na podstawie art. 410 k.c. w zw. z art. 405 k.c. zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 47.087,54 zł ( 170.399 zł - 123.311,46zł ) wraz z odsetkami od dnia 30 lipca 2010 r. do dnia zapłaty, o czym orzeczono w punkcie pierwszym wyroku. W pozostałym zakresie powództwo na podstawie wskazanego wyżej przepisu stosowanego a contrario podlegało oddaleniu, o czym orzeczono w punkcie II wyroku.

W zakresie żądania zapłaty odsetek należy wskazać, że powodowie domagali się w pozwie zasądzenia na ich rzecz odsetek ustawowych od żądanej kwoty 80.558,77 zł od dnia 30 lipca 2010 r. do dnia zapłaty.

Zgodnie z art. 481 § 1 k.c., jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Przy tym, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe (art. 481 § 2 k.c.).

Przesłanką żądania odsetek nie jest więc powstanie szkody w majątku wierzyciela, wystarczy, by zobowiązany naruszył treść stosunku obligacyjnego przez uchybienie terminowi świadczenia. Samo jednak spełnienie świadczenia musi być możliwe i jednocześnie nie mogą istnieć przyczyny prawne usprawiedliwiające powstrzymanie się dłużnika z wykonaniem zobowiązania. Roszczenie o odsetki powstaje od chwili opóźnienia i dotyczy okresu aż do momentu, gdy dłużnik spełni świadczenie pieniężne (T. Dybowski, A. Pyrzyńska (w:) System..., s. 258; K. Zagrobelny (w:) Kodeks..., s. 862). Odsetki przysługują więc zgodnie z art. 481 § 1 k.c. za czas opóźnienia. Dlatego stają się wymagalne począwszy od bezskutecznego upływu terminu spełnienia świadczenia głównego, czyli z upływem pierwszego dnia od wymagalności roszczenia głównego, aż do dnia jego zapłaty.

Termin spełnienia świadczenia głównego określany jest zgodnie z art. 455 k.c. Dłużnik opóźnia się więc z wykonaniem zobowiązania, gdy nie spełnia świadczenia w terminie oznaczonym lub wynikającym z właściwości zobowiązania, a w przypadku gdy termin nie zostanie w taki sposób oznaczony, jeśli nie spełnia świadczenia niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Świadczenie główne staje się więc wymagalne z chwilą upływu terminu lub niezwłocznie po wezwaniu ze strony wierzyciela. Dlatego w orzecznictwie przyjęto, że przy braku oznaczenia terminu świadczenia art. 481 k.c. wiąże powstanie stanu opóźnienia z wezwaniem do zapłaty (por. art. 455 k.c.) - wyrok SN z dnia 27 marca 2000 r., III CKN 638/98, LEX nr 51370.

W niniejszej sprawie bezspornym była okoliczność, iż powodowie wystosowali do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty w wysokości 80.558,77 zł pismem z dnia 13 lipca 2010 r. wyznaczając im 14 dniowy termin. Powyższe zobowiązanie zostało odebrane przez pozwanego w dniu 15 lipca 2010 r. Pozwany nie wykonał jednakże zobowiązania we wskazanym terminie. Zatem odsetki ustawowe należą się od dnia następnego po dacie wymagalności, czyli od dnia 30 lipca 2010 r.

Mając na uwadze wynik postępowania Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 100 k.p.c. i art. 108 § 1 k.p.c. Sąd uznał mianowicie, że powodowie wygrali proces w 60 %. W pozwie domagali się bowiem zasądzenia od pozwanego kwoty 80.558,77 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 30 lipca 2010 r. do dnia zapłaty, Sąd zaś uwzględnił powództwo co do kwoty 47.087,54 zł. Wobec tego, w punkcie III wyroku Sąd zasądził od pozwanego na rzecz powodów kwotę 3.940,- zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Kwota ta stanowiła różnicę pomiędzy należnym powodom 60 % kosztów procesu (5.787 zł) a 40 % kosztów procesu pozwanego (1.847 zł).

W punkcie IV wyroku, na mocy art. 83 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28.07.2005 r. ( DZ. Z 2010 r., Nr 90, poz. 594 ze zm.) w zw. z art. 113 ust. 1 ustawy nakazał ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w Gdańsku od powodów kwotę 503 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych. Z uwagi na fakt, iż pozwany został całkowicie zwolniony od kosztów sądowych, nie został obciążony powyższymi kosztami.