Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Gdańsku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 listopada 2013 r.

Sąd Okręgowy w Gdańsku I Wydział Cywilny

w składzie następujacym:

Przewodniczący : SSO Mariusz Bartnik

Protokolant : st. sekr. sądowy Aneta Graban

po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2013 r. w Gdańsku

sprawy z powództwa A. B., J. C. (1), J. D., T. D. (1), J. C. (2), T. D. (2), E. G., J. H. (1), D. F. H. G., W. G., J. H. (2), D. H., M. H. (1), H. K., J. K. (1), R. H., F. M., C. L., J. K. (2), J. M. (1), E. I., L. I., J. J., G. K., B. K. (1), Z. K., B. K. (2), M. H. (2), J. M. (2), W. W., J. T., F. S., K. S., M. W., Z. R., D. P., J. P., R. T., Z. W., B. R., B. S., B. P., B. W., F. W., M. O.

przeciwko Gminie Miasta G.

o zapłatę,

1 ) oddala powództwa w całości,

2 ) zasądza solidarnie od powodów A. B., J. C. (1), J. D., T. D. (1), J. C. (2), T. D. (2), E. G., J. H. (1),D. F., H. G., W. G., J. H. (2), D. H., M. H. (1), H. K., J. K. (1), R. H., F. M., C. L., J. K. (2), J. M. (1), E. I., L. I., J. J., G. K., B. K. (1), Z. K., B. K. (2), M. H. (2), J. M. (2), W. W., J. T., F. S., K. S., M. W., Z. R., D. P., J. P., R. T., Z. W., B. R., B. S., B. P., B. W., F. W., M. O. na rzecz pozwanego Gminy Miasta G. kwotę 7.200 zł ( siedem tysięcy dwieście złotych ) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

UZASADNIENIE

Powodowie - A. B., J. C. (1), J. D., T. D. (1), J. C. (2), T. D. (2), E. G., J. H. (1), D. F., H. G., W. G., S. H. (1), S. H. (2), H. K., J. K. (1), R. H., F. M., C. L., J. K. (2), J. M. (1), E. I., L. I., J. J., G. K., B. K. (1), Z. K., B. K. (2), J. M. (2), J. W., J. T., F. S., K. S., H. M., M. W., Z. R., D. P., J. P., R. T., Z. W., B. R., B. S., B. P., M. O., po ostatecznym sprecyzowaniu żądania pozwu, w dniu 22 stycznia 2010 r. wnieśli o zasądzenie od pozwanego Gminy Miasta G. na rzecz każdego z powodów odszkodowania w kwotach szczegółowo określonych w treści pozwu wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, a także o zasądzenie od pozwanego na ich rzecz kosztów postępowania wg norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego i kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa, od każdego ze zgłoszonych roszczeń. Ponadto wnieśli o zwolnienie od kosztów sądowych w całości.

W uzasadnieniu pozwu wskazali w szczególności, że są właścicielami nieruchomości położonych w obrębie W., które miały przeznaczenie jako rolne/leśne. Rada Miasta G. na mocy uchwały o ustanowieniu użytku ekologicznego z dnia 27 lutego 2008 r. ustanowiła obszar użytku ekologicznego "J." i wprowadziła 11 zakazów dotyczących sposobu korzystania z nieruchomości. Następnie uchwała Rady Miasta G. z dnia 27 maja 2009 r. wprowadziła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego na obszarze W., na mocy którego teren nieruchomości objętych niniejszym postępowaniem objęty został obszarem zieleń chroniona oraz zakazem zabudowy i grodzenia nieruchomości. Pozbawienie nieruchomości statusu działek rolnych i leśnych oraz wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości uniemożliwiło dotychczasowy sposób ich użytkowania oraz zmieniło ich wartość rynkową. W związku z tym, powodowie wystąpili do pozwanego z wnioskiem o wykup lub odszkodowanie finansowe z tytułu użytku ekologicznego na podstawie art. 129 ustawy - Prawo ochrony środowiska. Prezydent Miasta G. na podstawie decyzji z dnia 15 grudnia 2009 r. odmówił jednak ustanowienia odszkodowania.

(pozew, k. 2-32, 800-813)

W odpowiedzi na pozew pozwany - Gmina Miasta G. wniósł o oddalenie wszystkich powództw w całości oraz o zasądzenie od powodów na jego rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu odpowiedzi na pozew pozwany podniósł, że roszczenia objęte pozwem należy rozpatrywać w granicach użytku ekologicznego, którego obszar stanowią działki wymienione w § 1 uchwały nr (...)Rady Miasta G. z dnia 27 lutego 2008 r. w sprawie użytku ekologicznego w dzielnicy W.. Dlatego wszystkie twierdzenia pozwu dotyczące obszaru poza wyżej wymienionym winny być poza przedmiotem rozważań. W szczególności dotyczy to braku dojazdu podnoszonego przez powodów, zalewania działek. Nadto, katalog zakazów i nakazów zawarty w § 2 uchwały w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego nie stanowi o przeznaczeniu terenów, gdyż o tym stanowią plany miejscowe zagospodarowania przestrzennego. Przy tym przedmiotowe ograniczenia nie zakazują zbierania plonów z łąk w postaci siana z koszenia traw bądź nawożenia użytkowanych gruntów rolnych. Jednocześnie teren obecnego użytku ekologicznego był obszarem przeznaczonym na "łąki i pastwiska podmokłe, okresowo zalewane i treść uregulowania wynikająca z użytku ekologicznego nie zmieniła tego przeznaczenia. Ustanowienie użytku ekologicznego jako formy ochrony przyrody stanowiło również wykonanie przepisów prawa. Ponadto, przedmiotowy teren nigdy nie był przeznaczony do zabudowy. Analiza zapisów planu miejscowego zagospodarowania z 1988 r. i sposobu użytkowania użytku ekologicznego z 2008 r. wraz z planem miejscowym z 2009 r., prowadzą do wniosku, że nie sposób dopatrzeć się zmian w przeznaczeniu tego obszaru, a co za tym idzie jakiejkolwiek zmiany w wartości tych gruntów na przestrzeni lat 1988-2009. Przy tym o przeznaczeniu gruntów nie stanowią zapisy w ewidencji gruntów. Wyłącznie bowiem treść miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego stanowi o przeznaczeniu terenu, zaś formy ochrony przyrody wprowadzają zgodnie z prawem ograniczenia stosownie do przyjętej formy ochrony i ustanowienie użytku ekologicznego nie daje żadnych podstaw do twierdzenia, że teren stał się publiczny.

(odpowiedź na pozew, k. 1010-1014)

Postanowieniami referendarza sądowego w Sądzie Okręgowym w Gdańsku z dnia 24 marca 2010 r. powodowie:

1) J. D., H. K., C. L., M. W., K. S., F. M. oraz J. M. (2) zostali zwolnieni od kosztów sądowych w części, tj. od opłaty stosunkowej od pozwu, odpowiednio ponad kwotę 500 zł, 200 zł, 400 zł, 600 zł, 400 zł oraz 1.000 zł;

2) T. D. (2), Z. W., H. G.i E. G. zostali zwolnieni od opłaty stosunkowej od pozwu, odpowiednio ponad kwotę 1.000 zł, 1.500 zł oraz 500 zł;

3) J. T., R. T., M. O. zostali zwolnieni od opłaty stosunkowej od pozwu, odpowiednio ponad kwotę 700 zł oraz 400 zł;

4) T. D. (1), D. F., A. B. zostali zwolnieni od opłaty stosunkowej od pozwu, odpowiednio ponad kwotę 1.000 zł, 300 zł oraz 500 zł;

5) J. M. (1), G. K., B. S. zostali zwolnieni od opłaty stosunkowej od pozwu, odpowiednio ponad kwotę 400 zł, 300 zł oraz 400 zł;

6) J. C. (2), B. K. (2), J. C. (1) zostali zwolnieni od opłaty stosunkowej od pozwu, odpowiednio ponad kwotę 400 zł, 2.000 zł oraz 400 zł;

7) R. H., D. P., J. P., S. H. (1), B. R., J. J., J. W., H. M., J. K. (1), Z. R., B. P., Z. K. zostali zwolnieni od kosztów sądowych w całości.

Następnie, postanowieniem referendarza sądowego w Sądzie Okręgowym w Gdańsku z dnia 18 sierpnia 2010 r. powodowie B. K. (1), F. S., S. H. (2), J. H. (1), L. I., E. I., W. G. oraz J. K. (2) zostali zwolnieni od kosztów sądowych w całości.

(k. 875, 880, 885, 890, 899, 906, 911, 1213)

Postanowieniem z dnia 26 lipca 2011 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku zawiesił postępowanie w sprawie z uwagi na śmierć powódki S. H. (1). Następnie postanowieniem z dnia 6 października 2011 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku podjął zawieszone postępowanie oraz wezwał do udziału w sprawie w charakterze powodów J. D., J. K. (2), J. H. (1) oraz S. H. (2) jako następców prawnych zmarłej powódki S. H. (1).

(k. 1304, 1310, 1311)

Postanowieniem z dnia 10 sierpnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku zawiesił postępowanie w sprawie. Następnie postanowieniem z dnia 30 stycznia 2013 r. Sąd Okręgowy w Gdańsku podjął zawieszone postępowanie oraz wezwał do udziału w sprawie w charakterze powodów: B. W., F. W. i W. W. jako następców prawnych po zmarłym J. W. oraz J. H., D. M. H. i M. H. (3) jako następców prawnych po zmarłym powodzie S. H. (2). Jednocześnie umorzono postępowanie w sprawie wobec powódki H. M..

(k. 1942, 1958-1959)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powodowie:

1) F. S., K. S. i M. W. byli współwłaścicielami działki nr(...) km (...) obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW(...)

2) R. H. była współwłaścicielką działki nr(...)km (...) obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW(...)

3) J. M. (2) i F. M. byli właścicielami działek nr (...)km (...)i nr (...)obręb W., dla których Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...)

4) H. K. i C. L. byli współwłaścicielami działki nr (...) km (...)obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...)

5) Z. R. i J. D. byli współwłaścicielami działki nr (...) km(...)obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...);

6) D. P. była współwłaścicielką działek nr (...) km (...)oraz (...)km(...) obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...)

7) H. G., E. G. i W. G.byli współwłaścicielami działek nr (...) km (...) obręb W., dla których Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...)

8) J. P. był współwłaścicielem działki nr(...)km (...) obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...)oraz KW (...)

9) Z. W., T. D. (2), R. T. oraz J. T. byli współwłaścicielami działek nr (...) km(...)i (...) km (...)obręb W., dla których Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgi wieczyste KW (...) oraz KW (...)

10) J. H. (1), S. H. (2), S. H. (1), J. H. (2) oraz J. D. byli współwłaścicielami działki nr (...) km (...) obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...)

11) J. M. (1), D. F., M. O., B. R., A. B., T. D. (1), L. I. oraz E. I. byli współwłaścicielami działki nr(...)km (...) obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...)

12) J. J. był właścicielem działki nr (...)km (...) obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczysta KW (...)

13) B. S., G. K. oraz B. P. byli współwłaścicielami działek nr (...) km (...) i(...)km (...)obręb W., dla których Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...)

14) J. W. był współwłaścicielem działki nr (...)km (...)obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW(...)

15) J. K. (1), H. M., Z. K., B. K. (2) byli współwłaścicielami działek nr (...) km (...) i nr (...)km (...)obręb W., dla których Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczysta KW (...)

16) J. C. (1) był właścicielem działki nr (...)km (...)obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą KW (...)

17) J. C. (2) była właścicielką działki nr (...) km (...)obręb W., dla której Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczysta KW (...)

(okoliczności bezsporne)

Powyższe działki były objęte granicami Ogólnego planu zagospodarowania przestrzennego Zespołu (...) - G., zatwierdzonego Uchwałą nr (...) z dnia 20 lipca 1962 r., zgodnie z którym zlokalizowane były w strefie terenów gospodarki rolnej i leśnej, z czego działki nr (...)KM (...) i nr (...) Km (...)- na obszarze przeznaczonym pod uprawy rolne, a działka nr (...)KM (...)na obszarze przeznaczonym pod lasy. Działki nr (...)KM (...) zlokalizowane były na terenie komunikacji, na obszarze terenów i linii kolejowych. Natomiast pozostałe nieruchomości zlokalizowane były w strefie terenów gospodarki rolnej i leśnej, na obszarze w przeważającej części przeznaczonym pod uprawy rolne i w niewielkim fragmencie na obszarze przeznaczonym pod lasy.

Następnie, od dnia 16 lipca 1988 r. w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Miasta G. uchwalonego uchwałą nr (...) Miejskiej Rady Narodowej w G. z dnia 4 lutego 1988 r., przedmiotowe działki były położone w strefie planistycznej oznaczonej symbolem (...) - teren T. - łąki i pastwiska podmokłe, okresowo zalewane.

Jednocześnie, na podstawie decyzji Wojewody(...) z dnia 15 lutego 1994 r. o ustanowieniu strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej "W.", na zewnętrznym terenie ochrony pośredniej obejmujących działki powodów wprowadzono zakazy:

1) wprowadzenia ścieków do gruntu i wód powierzchniowych,

2) rolniczego wykorzystania ścieków,

3) stosowania nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin I i II klasy toksyczności,

4) lokalizowania wysypisk i wylewisk odpadów komunalnych,

5) lokalizowania nowych ujęć wody,

6) lokalizowania cmentarzy i grzebania zwierząt,

7) lokalizowania ferm hodowlanych,

8) magazynowania produktów ropopochodnych, toksycznych surowców, substancji chemicznych i promieniotwórczych oraz lokalizowania rurociągów do ich transportu,

9) wydobywania kopalin,

10) prowadzenia odwodnień oraz zakładania stałych drenaży,

11) lokalizowania nowych zakładów przemysłowych.

(dowód: pismo z dnia 09.04.2010 r., k. 1020,

rysunek planu ogólnego z 1962 r. wraz z legendą, k. 1021-1022,

rysunek planu miejscowego z 1988 r. wraz z wyciągiem z planu miejscowego, k. 1023-1024,

decyzja Wojewody (...) z dnia 15.02.1994 r. wraz z planem sytuacyjnym, k. 1057-1060)

Do około 1990 r. działki były wykorzystywane przez powodów do zbioru siana i wypasu bydła, a częściowo także jako uprawy. W późniejszym czasie, ze względu na wybudowanie w sąsiedztwie osiedli mieszkaniowych prowadzenie działalności rolniczej nie było możliwe i od tej pory działki wykorzystywane były do celów rekreacyjnych. Jednocześnie większość działek nie była ogrodzona. Dojazd do działek możliwy był od strony drogi gminnej - ulicy (...) oraz od strony ulicy (...). Przy tym działki nie posiadały bezpośredniego dostępu do drogi publicznej.

(dowód: zeznania powodów:

J. M. (2), k. 1281-1283, 2031

W. G., k. 1283-1284, utrwalone na nośniku CD, k. 2075,

H. K., k. 1284-1285, 2031-2032,

R. T., k. 1339-1340, utrwalone na nośniku CD, k. 2075,

J. J., k. 1340-1341,

J. M. (1), utrwalone na nośniku CD, k. 2075,

M. W., utrwalone na nośniku CD, k. 2075,

wypisy z ewidencji gruntów wraz z wyrysem ewidencyjnym, k. 1914-1931,

pismo Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) z dnia 20.11.2012 r., k. 2008,

rozporządzenie Wojewody (...) z dnia 15.04.1996 r., k. 2009-2013,

uchwała nr (...)Miejskiej Rady Narodowej w G. z dnia 16.11.1989 r. wraz z wykazem dróg lokalnych miejskich, k. 2016-2019,

pismo Urzędu Marszałkowskiego Województwa (...) z dnia 23.10.2012 r., k. 2020,

wykaz dróg gminnych, k. 2021-2025,

rysunek planu zagospodarowania przestrzennego, k. 2027-2028)

W dniu 27 lutego 2008 r. Rada Miasta G. podjęła uchwałę nr (...) w sprawie użytku ekologicznego w dzielnicy W., w której ustanowiono użytek ekologiczny w dzielnicy W.: "J." - obejmujący nieckę dawnego jeziora lobeliowego między stacją (...) G. (...) (...) a granicą T., położony na działkach nr:

a) (...) - działki nr (...)

b) (...) - działki nr(...)

c) (...) - działki nr (...)

o łącznej powierzchni 21,1 ha i celach ochrony w zakresie utrzymania specyfiki siedliskowej, biocenotycznej i krajobrazowej kompleksu roślinności bagiennej, mokrych oraz wilgotnych łąk i pastwisk.

Jednocześnie celem zachowania wartości przyrodniczych użytku ekologicznego wprowadzono na jego terenie zakazy:

1) niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu lub obszaru,

2) wykonywania prac ziemnych trwale zniekształcających rzeźbę terenu, z wyjątkiem prac związanych z zabezpieczeniem przeciwsztormowym lub przeciwpowodziowym labo budową, odbudową, utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych;

3) uszkadzania i zanieczyszczania gleby;

4) dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli zmiany te nie służą ochronie przyrody labo racjonalnej gospodarce rolnej, leśnej, wodnej lub rybackiej;

5) likwidowania, zasypywania i przekształcania naturalnych zbiorników wodnych, starorzeczy oraz obszarów wodno-błotnych;

6) wylewania gnojowicy, z wyjątkiem nawożenia użytkowanych gruntów rolnych;

7) zmiany sposobu użytkowania ziemi;

8) wydobywania do celów gospodarczych skał, w tym torfu oraz skamieniałości, w tym kopalnych szczątków roślin i zwierząt, a także minerałów i bursztynu;

9) umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, niszczenia nor, lęgowisk zwierzęcych oraz tarlisk i złożonej ikry, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb oraz wykonywani czynności związanych z racjonalną gospodarką rolną, leśną, rybacką i łowiecką;

10) zbioru, niszczenia, uszkadzania roślin i grzybów na obszarach użytków ekologicznych, utworzonych w celu ochrony stanowisk, siedlisk lub ostoi roślin i grzybów chronionych,

11) umieszczania tablic reklamowych.

Przedmiotowa uchwała weszła w życie w terminie 14 dni od daty ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Województwa (...) i podjęta została w związku z wnioskiem Akademickiego Koła (...) (...) przy Katedrze (...) Uniwersytetu G. z dnia 26 listopada 2007 r.

Jednocześnie, w dniu 27 lutego 2008 r. Rada Miasta G. podjęła uchwałę nr (...) w sprawie przystąpienia do sporządzania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części dzielnic M. i W. w G., terenu położonego na zachód od ulic(...), rejonu tzw.J..

(dowód: uchwała nr (...) Rady Miasta G. z dnia 27.02.2008 r. wraz z załącznikami, k. 50-51,

pismo z dnia 26.11.2007 r., k. 52-53, 831-841,

uchwała nr (...) Rady Miasta G. z dnia 27.02.2008 r., k. 57-58)

W kwietniu 2009 r. J. M. (2) i F. M. wystąpili do pozwanego o wyrażenie zgody na prace rolne, polegające na zaoraniu i nawożeniu działki nr (...)km (...) celem uprawy truskawek, oraz na ogrodzenie działki.

W odpowiedzi pozwany negatywnie zaopiniował możliwość uprawy truskawek ze względu na fakt, że na przedmiotowej działce występują użytki zielone sklasyfikowane jako łąka i pastwisko, które z punktu widzenia agrotechniki rolniczej nie nadają się pod uprawę truskawek oraz ze względu na negatywny wpływ na stan użytku ekologicznego.

(dowód: pismo powodów J. M. (2) i F. M. z dnia 01.04.2009 r.,

k. 858, 859,

pismo pozwanego z dnia 28.04.2009 r., k. 860,

pismo pozwanego z dnia 07.04.2009 r., k. 861)

W dniu 27 maja 2009 r. Rada Miasta G. uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego części dzielnic M. i W. w G., terenu położonego na zachód od ulicy (...) rejonu tzw. J., oznaczony numerem ewidencyjnym (...), w którym dla obszaru użytku ekologicznego przewidziano zakaz zabudowy i zmiany sposobu użytkowania terenu oraz zakaz grodzenia nieruchomości. Jednocześnie plan zagospodarowania przestrzennego dla obszaru użytku ekologicznego przewidywał dojazd od ul. (...) i w tym zakresie budowę przedmiotowej ulicy dojazdowej, a także dopuszczenie na ciągu pieszo-rowerowym wzdłuż istniejącej ścieżki terenowej ruchu pojazdów właścicieli nieruchomości (wydzielenie drogi dojazdowej (...) wzdłuż istniejącej drogi gminnej i dalej na jej przedłużeniu ciągu pieszo-jezdnego).

(dowód: uchwała nr(...) Rady Miasta G. z dnia 27.05.2009 r.,

k. 59-70, 1025-1031,

uchwała nr (...)Rady Miasta G. z dnia 28.10.2009 r.,

k. 2003-2007)

Następnie, w odpowiedzi na wniosek Prezydenta Polskiej Unii Właścicieli Nieruchomości, pismem z dnia 3 czerwca 2009 r. Prezydent Miasta G. stwierdził brak podstaw do przeprowadzania czynności zmierzających do wykupienia przez Gminę G. działek, na których ustanowiono użytek ekologiczny "J.", wskazując, że otrzymana korespondencja nie dowodzi, aby ograniczenia wynikające z ustanowienia użytku ekologicznego utrudniały właścicielom nieruchomości użytkowanie działek w dotychczasowy sposób. W kolejnym piśmie z dnia 27 sierpnia 2009 r. Prezydent Miasta G. podtrzymał dotychczasowe stanowisko.

(dowód: pismo Prezydenta Miasta G. z dnia 03.06.2009 r., k. 77,

pismo Prezydenta Miasta G. z dnia 27.08.2009 r., k. 78-79)

Z kolei powodowie wystąpili do Prezydenta Miasta G., powołując się na art. 129-131 Prawa ochrony środowiska o wykup lub odszkodowanie finansowe z tytułu ograniczenia dotychczasowego sposobu użytkowania, w tym praw do dysponowania nieruchomością, po ustanowieniu na terenie nieruchomości użytku ekologicznego uchwałą Rady Miasta. Jednocześnie na podstawie art. 36 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wnieśli o wykup lub zamianę na inną nieruchomość z tytułu ustanowionego w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zakazu grodzenia nieruchomości.

(dowód: pisma powodów z dnia 28.09.2009 r. oraz z dnia 29.09.2009 r. - w aktach sprawy)

W związku z powyższym, Prezydent Miasta G. w dniu 15 grudnia 2009 r. wydał decyzje, w których odmówił poszczególnym powodom ustalenia odszkodowania z tytułu ustanowienia użytku ekologicznego z uwagi na brak przesłanek z art. 131 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo ochrony środowiska. Jednocześnie w pismach z dnia 15 grudnia 2009 r. poinformował, że ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie przewiduje rozstrzygania kwestii ewentualnego odszkodowania za poniesioną stratę i/lub wykupu nieruchomości lub jej części w wyniku uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w formie decyzji. Wobec tego w oparciu o art. 36 ust. 3 w zw. z art. 36 ust. 1 stwierdził, że roszczenie z tytułu zakazu grodzenia nieruchomości zawartego w planie miejscowym części dzielnic M. i W. w G., terenu położonego na zachód od ulicy(...), rejonu tzw. J. należy uznać za bezpodstawne.

(dowód: decyzje Prezydenta Miasta G. z dnia 15.12.2009 r. - w aktach sprawy,

pisma Prezydenta Miasta G. z dnia 15.12.2009 r. - w aktach sprawy)

Po wprowadzeniu użytku ekologicznego, od strony ulicy (...) na działce nr (...) km (...) stanowiącej część linii kolejowej nr (...) - terenu (...) S.A postawiony został szlaban pod wiaduktem (...), natomiast od strony ul.(...) wystąpiły trudności w dostępie do nieruchomości powodów związane z nawożeniem ziemi przez dewelopera.

Użytkowanie terenu sąsiedniego przez dewelopera wpływa także negatywnie na stan stosunków wodnych na działkach powodów - deweloper nawozi ziemię na swój teren przez co zakłóca prawidłowy odpływ wody i powoduje zalanie nieruchomości powodów.

(dowód: pismo (...) S.A. z dnia 28.04.2011 r., k. 1576,

zeznania powodów:

J. M. (2), k. 1281-1283, 2031

W. G., k. 1283-1284, utrwalone na nośniku CD, k. 2075,

H. K., k. 1284-1285, 2031-2032,

R. T., k. 1339-1340, utrwalone na nośniku CD, k. 2075,

J. J., k. 1340-1341,

J. M. (1), utrwalone na nośniku CD, k. 2075,

M. W., utrwalone na nośniku CD, k. 2075)

Przy tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny sprawy Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, przedłożonych przez strony w toku postępowania, w tym pism stron, jako zasadniczo niebudzących zastrzeżeń co do ich autentyczności i prawdziwości. Przy tym, Sąd miał na uwadze, że dowody z dokumentów mają w dużej mierze charakter dokumentów prywatnych. Zgodnie zaś z art. 245 k.p.c., dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba, która go podpisała, złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Oznacza to, że formalna moc dowodowa dokumentu prywatnego, która wyraża się w tym, że zawarte w nim oświadczenie pochodzi od osoby, która złożyła podpis na dokumencie, nie przesądza sama przez się o mocy materialnej dokumentu.

Sąd uwzględnił także bezsporne okoliczności dotyczące prawa własności powodów do poszczególnych działek objętych uchwałą o ustanowieniu użytku ekologicznego.

Sąd zasadniczo uwzględnił również zeznania przesłuchanych w sprawie powodów, z których wynika w szczególności, że do około 1990 r. działki były wykorzystywane przez powodów do zbioru siana i wypasu bydła, a częściowo także jako uprawy. W późniejszym zaś czasie, jeszcze przed ustanowieniem użytku ekologicznego prowadzenie działalności rolniczej stało się niemożliwe i od tej pory działki wykorzystywane były do celów rekreacyjnych. Relacja powodów wskazują również, że dojazd do działek możliwy był od strony drogi gminnej - ulicy (...)oraz od strony ulicy(...)oraz że trudności w dostępie do nieruchomości powodów nie były związane z ustanowieniem użytku ekologicznego. Zeznania powodów nie potwierdziły natomiast, że działki posiadały bezpośredni dostęp do drogi publicznej. Jednocześnie w świetle powyższego uznać należało, że twierdzenia powodów co do wpływu ustanowienia użytku ekologicznego na dotychczasowy sposób korzystania z nieruchomości oraz co do obniżenia wartości nieruchomości w związku ustanowieniem użytku ekologicznego stanowią wyraz subiektywnej oceny powodów. W konsekwencji, w tej mierze Sąd nie uwzględnił zeznań powodów.

Sąd pominął także dowody z decyzji podatkowych oraz informacji podatkowych (k. 1619-1899) jako niemających istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Wynika z nich bowiem kwalifikacja poszczególnych gruntów powodów dokonana dla celów podatkowych, która - zdaniem Sądu - nie może być miarodajna w rozpoznawanej sprawie.

Ponadto Sąd - mając na uwadze treść art. 227 i art. 278 § 1 k.p.c. - oddalił wniosek powodów o dopuszczenie dowodu z opinii instytutu naukowo-badawczego na okoliczność wartości początkowej wszystkich działek łącznie oraz każdej z osobna według stanu sprzed ustanowienia użytku ekologicznego oraz po ustanowieniu użytku ekologicznego, a także różnicy pomiędzy tymi wartościami.

Przepis art. 278 § 1 k.p.c. dotyczący postępowania dowodowego, uprawnia sąd do dopuszczenia dowodu z opinii biegłego lub biegłych, jeżeli w sprawie istnieje potrzeba wyjaśnienia okoliczności wymagających wiadomości specjalnych . Innymi słowy, z istoty i celu dowodu z opinii biegłego wynika, że tylko jeżeli rozstrzygniecie sprawy wymaga wiadomości specjalnych, dowód z opinii biegłego jest koniecznością.

Jednocześnie, jak wynika z art. 227 k.p.c., przedmiotem postępowania dowodowego są tylko fakty mające istotne znaczenie dla merytorycznej oceny dochodzonego roszczenia.

W rozpoznawanej sprawie ustalono zaś, że w wyniku ustanowienia uchwałą nr (...) użytku ekologicznego obejmującego nieruchomości powodów nie wystąpiło istotne ograniczenie korzystania z nieruchomości w odniesieniu od dotychczasowego sposobu korzystania z niej lub zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem. W związku z tym, skoro dotychczasowe postępowanie dowodowe wykluczyło istnienie jednej z podstawowych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pozwanego, to przekonanie powodów o obniżeniu wartości nieruchomości w związku z uchwalą nr (...) o ustanowieniu użytku ekologicznego nie uzasadnia przeprowadzenia dowodu z opinii instytutu na okoliczność wartości początkowej wszystkich działek łącznie oraz każdej z osobna według stanu sprzed ustanowienia użytku ekologicznego oraz po ustanowieniu użytku ekologicznego i różnicy w tym zakresie. Nie zaistniała bowiem potrzeba wyjaśnienia okoliczności wymagających wiadomości specjalnych (wobec dokonanych ustaleń rozstrzygnięcie sprawy nie wymagało wiadomości specjalnych) i w tym kontekście uznać należało również, że dopuszczenie przedmiotowego dowodu doprowadziłoby do zbędnej przewlekłości postępowania.

Powództwo każdego z powodów nie zasługuje na uwzględnienie.

Powodowie żądanie zapłaty kwot wskazanych w sprecyzowanym ostatecznie pozwie wywodzili z art. 129 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1232 z późn. zm.; zwanej dalej "p.o.ś.").

Zgodnie z art. 129 ust. 1 p.o.ś., jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości korzystanie z niej lub z jej części w dotychczasowy sposób lub zgodny z dotychczasowym przeznaczeniem stało się niemożliwe lub istotnie ograniczone, właściciel nieruchomości może żądać wykupienia nieruchomości lub jej części. Ponadto, jak stanowi ust. 2, w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości jej właściciel może żądać odszkodowania za poniesioną szkodę; szkoda obejmuje również zmniejszenie wartości nieruchomości.

W art. 129 p.o.ś. przewidziano dwa rodzaje roszczeń służących w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości: żądanie wykupu nieruchomości (lub jej części) oraz żądanie odszkodowania, które przysługuje mu jeżeli w związku z ograniczeniem sposobu korzystania z nieruchomości właściciel nieruchomości poniósł szkodę.

Ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości, o którym mowa w ust. 2 art. 129 p.o.ś. należy przy tym rozumieć, tak jak w przypadku art. 129 ust. 1 ustawy, jako ograniczenie w stosunku do dotychczasowego sposobu korzystania z nieruchomości lub dotychczasowego przeznaczenia nieruchomości (zob. wyrok SN z dnia 27.06.2012 r., IV CSK 28/12, LEX nr 1228596). Jednocześnie uwagi wymaga, że dopiero uszczuplenie dotychczasowego zakresu i sposobu korzystania z nieruchomości lub zmuszenie właściciela do zmiany dotychczasowego przeznaczenia nieruchomości stanowi przesłankę zastosowania art. 129 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (por. wyrok SN z dnia 25 lutego 2009 r., II CSK 565/08, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2008 r. II CSK 367/08 - niepubl.). Odpowiedzialność odszkodowawczą, o której mowa w art. 129 p.o.ś., przewidziano zatem nie za samo ograniczenie i nie za każde ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości.

Podsumowując, wykładnia art. 129 p.o.ś. daje podstawę do przyjęcia, że podstawową przesłanką naprawienia szkody obejmującej - zgodnie z twierdzeniem pozwu - obniżenie wartości nieruchomości, jest ustalenie, że doszło do ważnego i rzeczywistego uszczuplenia zakresu i sposobu dotychczasowego korzystania z nieruchomości lub zmuszenia właściciela do zmiany dotychczasowego jej przeznaczenia.

Nadto, uregulowanie art. 129 p.o.ś. obejmuje szkodę, którą można ocenić już w momencie opublikowania aktu normatywnego zawierającego ograniczenia lub w krótkim okresie jego obowiązywania (zob. K. Gruszecki, Komentarz do art. 129 ustawy - Prawo ochrony środowiska [w:] Prawo ochrony środowiska. Komentarz, LEX 2011).

Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie, w wyniku ustanowienia uchwałą nr (...) użytku ekologicznego obejmującego nieruchomości powodów nie wystąpiło istotne ograniczenie korzystania z nieruchomości w odniesieniu od dotychczasowego sposobu korzystania z niej lub zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem.

W tej mierze należy na wstępie zauważyć, że w art. 130 ust. 1 pkt 1) p.o.ś. ustawodawca przewidział, iż poddanie ochronie obszarów lub obiektów na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody może skutkować ograniczeniem prawa do korzystania z nieruchomości. Jak wynika zaś z art. 6 ust. 1 pkt 8 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r., jedną z form ochrony przyrody są użytki ekologiczne, w stosunku do których mogą być wprowadzone zakazy przewidziane w art. 45 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody. Przedmiotowe zakazy wprowadzone zostały również w uchwale nr(...)

Powyższe nie może jednak przesądzać o zasadności żądań pozwu. Powodowie nie wykazali bowiem, by w związku z przedmiotowymi zakazami wystąpiło istotne ograniczenie korzystania z nieruchomości w odniesieniu do dotychczasowego sposobu korzystania z nich lub zgodnie z dotychczasowym przeznaczeniem.

W szczególności zgromadzony materiał dowodowy wskazuje, iż nie nastąpiła żadna zmiana sposobu korzystania z nieruchomości. Z zeznań przesłuchanych w sprawie powodów wynika bowiem, że najpóźniej do 1990 r. zaprzestano rolniczego użytkowania nieruchomości i od tej pory służyły jako działki rekreacyjne, a więc ustanowienie użytku ekologicznego pozostawało bez wpływu na sposób z nich korzystania. Jednocześnie w uchwale nr (...)wyłączono jedynie zmianę sposobu użytkowania ziemi, natomiast prowadzenie gospodarki rolnej i leśnej, zgodnej z dotychczasowym przeznaczeniem i charakterem gruntów było możliwe, w tym w zakresie zbierania siana.

Uchwała nr (...)nie wprowadzała również ograniczeń w zakresie prac ziemnych związanych z utrzymywaniem, remontem lub naprawą urządzeń wodnych, a jednocześnie z zeznań powodów wynika, że na części nieruchomości już przed ustanowieniem użytku ekologicznego zaprzestano oczyszczania rowów bądź że na stan stosunków wodnych na działkach powodów wpływa użytkowanie terenu sąsiedniego przez dewelopera, który nawozi ziemię na swój teren przez co działki powodów są zalane.

Uwagi również wymaga, że ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości wprowadzone zostały już wcześniej, w decyzji Wojewody (...) z dnia 15 lutego 1994 r. o ustanowieniu strefy ochronnej ujęcia wody podziemnej "W.".

Nadto nie ulega także wątpliwości, że zakaz umieszczania tablic reklamowych nie dotyczy tablic informujących o własności nieruchomości.

W dalszej mierze godzi się zauważyć, że zakaz zabudowy oraz grodzenia nieruchomości przewidziany został w uchwale Rady Miasta G. z dnia 27 maja 2009 r. w przedmiocie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części dzielnic M. i W. w G.. Podobnie zmiany dotyczące drogi gminnej ul. (...)wynikają z przedmiotowej uchwały.

Tym samym nie można tutaj mówić o ograniczeniu korzystania z nieruchomości wynikającym z uchwały ustanawiającej użytek ekologiczny.

Ponadto z art. 129 ust. 5 p.o.ś. wynika wyłączenie w stosunku do roszczeń z art. 129 ust. 1 i 2 p.o.ś. przepisów art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 647) dotyczącego odszkodowań z tytułu ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości na skutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego. Oznacza to, że w sytuacji, w której postanowienia wynikające z miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, ograniczające sposób korzystania z nieruchomości, będą dalej idące niż te wynikające z aktów prawnych powołujących do życia np. powierzchniowe formy ochrony przyrody - w opracowanym dla tego samego terenu miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego znajdą się rozwiązania wprowadzające rozwiązania dalej idące, to do takich ograniczeń w korzystaniu z nieruchomości nie będą znajdowały zastosowania reguły wynikające z art. 129 p.o.ś., lecz te zawarte w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Niezależnie od powyższego uwagi wymaga, że ze zgromadzonego materiału dowodowego nie wynika, iż nieruchomości powodów przed ustanowieniem użytkowania ekologicznego miały bezpośredni dostęp do drogi publicznej. Jednocześnie plan zagospodarowania przestrzennego części dzielnic M. i W. w G. przewidywał dojazd od ul. (...) i w tym zakresie budowę przedmiotowej ulicy dojazdowej, a także dopuszczenie na ciągu pieszo-rowerowym wzdłuż istniejącej ścieżki terenowej ruchu pojazdów właścicieli nieruchomości. Występujące obecnie trudności w dostępie do nieruchomości od strony ulicy(...)związane są zaś z działaniami dewelopera (nawożeniem ziemi). Natomiast wskazywane przez powodów utrudnienia w dojeździe od strony ulicy (...) związane są z postawieniem szlabanu i znaku zakazu wjazdu na działce nr (...)km(...)stanowiącej część linii kolejowej nr (...) - terenu (...) S.A.

W konsekwencji, Sąd na podstawie powołanych powyżej przepisów oddalił powództwo w całości.

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd ustalił, iż pozwany poniósł koszty w wysokości 7.200 zł z tytułu kosztów zastępstwa procesowego.

Wobec oddalenia powództwa w całości, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy, Sąd na podstawie art. 98 § 1 i 3, art. 105 § 2 k.p.c. k.p.c. oraz § 6 pkt 7 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu, zasądził solidarnie od powodów -A. B., J. C. (1), J. D., T. D. (1), J. C. (2), T. D. (2), E. G., J. H. (1), (...) H. G., W. G., J. H. (2), D. H., M. H. (1), H. K., J. K. (1), R. H., F. M., C. L., J. K. (2), J. M. (1), E. I., L. I., J. J., G. K., B. K. (1), Z. K., B. K. (2), M. H. (2), J. M. (2), W. W., J. T., F. S., K. S., M. W., Z. R., D. P., J. P., R. T., Z. W., B. R., B. S., B. P., B. W., F. W., oraz M. O. na rzecz pozwanego koszty procesu we wskazanej wysokości (pkt 2 wyroku).